Rökin eru oft færð um matvæli, sem og um tugi annarra „stefnumótandi vara“, að við verðum að vera sjálfbjarga í ljósi ógnar við friði um allan heim.
Rökin sjálf eru mjög gömul, nógu gömul fyrir sjálfsbjargarrök, sem og raunhæfni þess að að vera sjálfbjarga, að hafa loksins útskrifast í stöðu pólitískrar goðsögu. Samt er þetta, því miður, goðsögn sem neitar að deyja. Eitt sem setur Evrópuþjóðir stöðugt á leið í átt að viðkvæmum aðfangakeðjum.
Átökin í Úkraínu hafa truflað útflutning landbúnaðarvara við Svartahaf, þrýst á verðið hærra og aukið háan orku- og áburðarkostnað. Sem helstu útflytjendur korns og jurtaolíu eru átök í kringum Svartahaf að trufla siglingar verulega.
Í Súdan hafa samanlögð áhrif átaka, efnahagskreppu og lélegrar uppskeru veruleg áhrif á aðgengi fólks að mat og hafa tvöfaldað fjölda þeirra sem glíma við bráðu hungur í Súdan í um 18 milljónir. Hærra kornverð frá stríðinu í Úkraínu var síðasti naglinn.
Ef bardagar á Gaza aukast um Mið-Austurlönd (sem sem betur fer lítur út fyrir að vera ólíklegri) gæti það komið af stað annarri orkukreppu sem gæti leitt til þess að matar- og eldsneytisverð hækkar. Alþjóðabankinn varaði við því að ef átökin myndu harðna gæti það leitt til verulegra verðhækkana á olíu og aukið á fæðuóöryggi, bæði innan Miðausturlanda og á heimsvísu.
Það ætti að vera augljóst að öruggasta matvælaframboðið, stálframboðið eða eldsneytisframboðið er það sem sækir frá eins mörgum aðilum og mögulegt er, þannig að ef menn þorna upp eða lenda í hernaðar- eða diplómatískum hörmungum þá er framboðið fært. til að endurheimta með því að auka viðskipti í gegnum margar aðrar leiðir. Það er hvernig Katar, sem var lokað á meðan á hindruninni stóð árið 2017, gat haldið áfram að mestu óáreitt þrátt fyrir að vera lokaður frá öllum nágrönnum sínum og framleiða sjálft nánast engan mat.
Viðvarandi vinsældir goðsagnarinnar eru að miklu leyti undir því hvernig hún hefur samskipti við grundvallar sálfræði okkar manna. Flestar hugrænar skoðanir okkar eru að læra fyrir miklu einfaldari vandamál. Leiðin sem við höfum lært að lifa af er með því að hamstra og sitja á eins stórum hrúgu af mat og hægt er. Við erum líka náttúrulega ekki hneigð til að treysta nágrönnum okkar, hvað þá að treysta á þá.
Að brjóta gegn forsögulegum eðlishvötum okkar og tileinka sér það sem eru því gagnsæjar forsendur fríverslunar er því ansi mikið mál. Kannski útskýrir það hvers vegna frjáls viðskipti eru enn svo óvinsæl miðað við verndarstefnu þrátt fyrir yfirgnæfandi jákvæða metið sem frjáls viðskipti geta gert tilkall til sjálfs sín og lyft milljörðum upp úr fátækt.
Það verður alltaf erfitt að sannfæra núverandi kynslóð evrópskra stjórnmálamanna um að auka fjölbreytni í fæðuframboði sínu – en ávinningurinn er gríðarlegur ef hún getur séð ljósið.
Svæði eins og Suður-Ameríka og Suðaustur-Asía skera sig úr sem svæði þar sem ESB stundar allt of lítil stefnumótandi viðskipti. Að vera á mismunandi jarðarhvelum þýðir að árstíðirnar eru gagnstæðar (eða hafa gríðarlega mismunandi loftslag þegar um er að ræða lönd í Suðaustur-Asíu eins og Malasíu), þannig að ávinningurinn af gagnkvæmum aðfangakeðjum er náttúrulega fyllri. Slík lönd eru undirbúin fyrir gagnkvæm viðskipti til að auka stefnumótandi öryggi.
Lönd eins og Argentína framleiða mikið magn af kjöti, eitthvað sem reglur ESB um hollustuhætti og plöntuheilbrigði (SPS) gera mun erfiðara að flytja inn en nauðsynlegt er. Malasía er stærsti útflytjandi pálmaolíu í heiminum og framleiðir þær olíur og fitu sem þarf í tugum matvælaflokka. Í samanburði við önnur helstu olíufræ, eins og sojabaunir, repju og sólblómaolíu, sem hægt er að rækta innanlands, er olíupálmi sú olíuuppskera sem skilar hæst. Að gera það ódýrara og auðveldara í innflutningi myndi þýða fæðuöryggi á tímum óstöðugleika og ódýrari undirstöður á friðartímum með því að draga úr kostnaði.
Meiri viðskipti þýðir líka meiri áhrif og meira gagnsæi í aðfangakeðjum. Tökum Malasíuna sem dæmi aftur, landbúnaðarmatvælaiðnaður þeirra tileinkar sér notkun blockchain tækni og rekjanleika til að sanna að vörur þeirra séu umhverfisvænar og skógareyðingarlausar. Verslun gerir efnahagslega hagkvæma stórfellda umhverfisátak til að vernda umhverfið. Aftur á móti skapar það tengsl við svæði um allan heim sem draga úr líkum á átökum eða alþjóðlegum reglum almennt.
Hinn mikli franski hagfræðingur Frédéric Bastiat skrifaði að „Þegar vörur fara ekki yfir landamæri munu hermenn gera það“. Hann fylgdist með krafti innbyrðis háðar sem friðargæslumaður. Fjölbreytt viðskipti er því bæði undirbúning og forvarnir. Stjórnmálamenn verða að sigrast á frumstæðu eðlishvötinni og láta vöruna flæða.
