Junaid Hafeez, fyrrverandi prófessor í enskum bókmenntum við Bahauddin Zakariya háskólann (BZU), hefur eytt meira en áratug í einangrun, föst í lagalegu limbói sem sýnir umburðarleysi Pakistans, dómsleysi og sinnuleysi ríkisins. Mál hans – sem hófst árið 2013 vegna umdeildra ákæru um guðlast – er orðið hrópandi dæmi um hvernig guðlastslög Pakistans eru beitt vopnum, leiðir oft til alvarlegra réttarbrota.
Fyrir Usama Asghar, rithöfundinn og sérfræðinginn sem hefur fylgst náið með máli Hafeez, er þetta mál mjög persónulegt. Þegar Asghar rifjar upp fyrstu unglingsárin man hann eftir því hvernig faðir hans, lögreglumaður, varaði hann við hættunni á því að tjá skoðanir frjálslega á netinu. „Hann studdi ráð sín oft með dæmum og vitnaði oft í mál þar sem ungur prófessor var handtekinn af lögreglu vegna guðlasts í bænum Rajanpur,“ segir Asghar. Mörgum árum síðar myndi hann átta sig á því að einmitt þetta mál var um Junaid Hafeez.
Reynsla Hafeez hófst þegar nemendur sökuðu hann um að hafa farið með guðlast og deilt umdeildu efni á netinu. Ástandið stigmagnaðist fljótt og náði hámarki með handtöku hans 13. mars 2013. Réttarhöld yfir honum, sem einkenndust af óreglu, sáu að mikilvæg sönnunargögn voru misfarin og verjandi hans, Rashid Rehman, skotinn eftir að hafa fengið opinberar hótanir fyrir rétti. Árið 2019 var Hafeez dæmdur til dauða samkvæmt kafla 295-C í pakistönskum hegningarlögum, með viðbótar lífstíðarfangelsi samkvæmt kafla 295-B og tíu ára strangt fangelsi til viðbótar samkvæmt kafla 295-A.
Meðferð máls hans hefur verið svívirðing réttlætis, sem undirstrikar hættulegt andrúmsloft trúarofstækis í Pakistan. „Junaid Hafeez þjáist ekki aðeins fyrir umburðarleysið í landinu sem ákærði hann fyrir rangar guðlast heldur einnig fyrir árangursleysi og eigingirni réttarkerfisins,“ fullyrðir Asghar. Langvarandi eðli réttarhaldanna hefur skilið Hafeez í einangrun, andleg og líkamleg líðan hans hefur versnað, á meðan ríkið er enn sinnulaus áhorfandi.
Lög um guðlast í Pakistan, sérstaklega kafla 295-C, hafa lengi verið gagnrýnd fyrir óskýrleika þeirra og möguleika á misnotkun. Jafnvel óstaðfestar ásakanir geta leitt til banvænna afleiðinga, eins og sést í nýlegri rán á ferðamanni á staðnum í Swat. Óheft vald róttækra þátta hefur valdið ótta jafnt hjá þingmönnum og dómurum, sem gerir sanngjörn réttarhöld næstum ómöguleg í guðlastsmálum.
Asghar dregur upp dökka mynd af feril landsins. „Með tímanum hefur þetta land gert það ljóst að það er ekki fyrir fólk eins og Junaid Hafeez, sem stendur fyrir þekkingu og umburðarlyndi, heldur fyrir blóðleitandi, miskunnarlausan múg að drottna yfir og gera hvað sem þeir vilja,“ harmar hann. Von hans er til Pakistans þar sem hugsunarfrelsi og trúarleg fjölbreytni er virt, en raunveruleikinn í máli Hafeez fyllir hann örvæntingu.
Krafan um umbætur er brýn. „Ef það er smá skömm og mannúð eftir í þingmönnum okkar ættu þeir að afnema grimm guðlastlögin,“ hvetur Asghar. Hins vegar, í landi þar sem mafíuréttlæti sigrar oft yfir lagalegum aðferðum, er framtíð Hafeez enn óviss. Nafn hans, sem er heiðrað við Jackson State háskólann í Bandaríkjunum, er í algjörri mótsögn við örlög hans í Pakistan — fræðimaður sem þagaður er í einangrun og bíður eftir réttlæti í kerfi sem hefur brugðist honum.
Spurningin er enn: Er Junaid Hafeez fordæmdur að eilífu? Þangað til Pakistan horfist í augu við óþol sitt og endurbætir guðlastslögin virðist svarið hörmulega skýrt.
