იძულების და ძალის გამოყენება ფართოდ არის გავრცელებული ფსიქიატრიაში

ფსიქიატრიაში იძულებისა და ძალის გამოყენების ჯერ კიდევ იურიდიულად მიღებული შესაძლებლობა ძალზე საკამათო საკითხია. ის არა მხოლოდ ფართოდ არის გავრცელებული, არამედ ევროპის სხვადასხვა ქვეყნების მაჩვენებლები და სტატისტიკა აჩვენებს, რომ ის იზრდება.

სულ უფრო მეტი ადამიანი ექვემდებარება იძულებით ფსიქიატრიულ ჩარევას. ის ფენომენები, რომელთაც შეიძლება დაიჯეროთ, გამოიყენება მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევებში და ძალიან ცოტა გამონაკლის და საშიშ ადამიანებზე, სინამდვილეში ძალიან გავრცელებული პრაქტიკაა.

"მთელ მსოფლიოში, ფსიქიკური ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და ფსიქოსოციალური შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანები ხშირად არიან ჩაკეტილნი დაწესებულებებში, სადაც ისინი იზოლირებულნი არიან საზოგადოებისგან და მარგინალიზებულნი არიან თავიანთი თემებიდან. ბევრი ექვემდებარება ფიზიკურ, სექსუალურ და ემოციურ ძალადობას და უგულებელყოფას საავადმყოფოებსა და ციხეებში, არამედ საზოგადოებაშიც. ადამიანებს ასევე მოკლებული აქვთ უფლება მიიღონ გადაწყვეტილებები ფსიქიკური ჯანმრთელობის მოვლისა და მკურნალობის შესახებ, სადაც სურთ ცხოვრება და პირად და ფინანსურ საქმეებზე.”- აღნიშნა ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის გენერალურმა დირექტორმა, დოქტორ ტედროს ადანომ ღებრეიესუსმა. გაეროს შეხვედრა ადამიანის უფლებებზე ფსიქიკურ ჯანმრთელობაში გაიმართა 2018 წელს.

და მისი სახელით სიტყვით გამოსულმა დოქტორმა აქსელროდმა, ჯანმო-ს ფსიქიკური ჯანმრთელობის საკითხებში DG-ის ასისტენტმა მან დაამატა,

ადამიანის უფლებების განხორციელება ფსიქიატრიაში და ამასთან ერთად იძულების ყოველგვარი გამოყენების ეტაპობრივი აღმოფხვრა – კანონით და ფაქტობრივი პრაქტიკით – გახდა მნიშვნელოვანი თემა გაეროს ადამიანის უფლებათა დღის წესრიგში. მაგრამ არა მხოლოდ გაეროს მიერ, ევროპის ბევრ ქვეყანაში, ფსიქიკური ჯანმრთელობის სფეროში მომუშავე პროფესიონალების მიერ და არც თუ ისე ნაკლებად იმ პირების მიერ, რომლებმაც განიცადეს იძულების გამოყენება და ბოროტად გამოყენება ფსიქიატრიაში.

ძალადობა, რომელიც პოტენციურად წამებას უტოლდება

იმავე გაეროს შეხვედრაზე ფსიქიკური ჯანმრთელობისა და ადამიანის უფლებების შესახებ გაეროს ადამიანის უფლებათა უმაღლესი კომისარი, ბ-ნი ზეიდ ალ ჰუსეინი აღნიშნა:

ადამიანის უფლებათა უმაღლესმა კომისიამ ნათლად განაცხადა, რომ:იძულებითი მკურნალობა - მათ შორის იძულებითი მედიკამენტები და იძულებითი ელექტროკონვულსიური მკურნალობა, ასევე იძულებითი ინსტიტუციონალიზაცია და სეგრეგაცია - აღარ უნდა განხორციელდეს."

მან დაამატა, რომ ”აშკარაა, რომ ფსიქოსოციალური შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემების მქონე პირთა უფლებები ფართოდ არ არის დაცული მთელ მსოფლიოში. ეს უნდა შეიცვალოს."

იძულებითი ზომების გამოყენება (თავისუფლების აღკვეთა, იძულებითი მედიკამენტების მიღება, განმარტოება, თავშეკავება და სხვა სახის) ფაქტობრივად ძალიან გავრცელებული და გავრცელებულია ფსიქიატრიაში. ეს შეიძლება იყოს იმის გამო, რომ ფსიქიატრები, როგორც წესი, არ ითვალისწინებენ პაციენტის შეხედულებებს ან პატივს სცემენ მათ მთლიანობას. შეიძლება ასევე ამტკიცებდეს, რომ იმის გამო, რომ ამ ძალის გამოყენება ლეგალურად არის ნებადართული, ისინი გამოიყენება, რადგან ასე კეთდებოდა საუკუნეების განმავლობაში. ფსიქიატრიულ სამსახურში ჯანდაცვის მუშაკებს არ აქვთ განათლებული და გამოცდილი, როგორ მოიქცნენ ადამიანებთან ადამიანის უფლებების თანამედროვე თვალსაზრისით.

და ეს ტრადიციული და ფართოდ გავრცელებული აზროვნება, როგორც ჩანს, არის ძალის მზარდი გამოყენებისა და შეურაცხმყოფელი ატმოსფეროს მრავალი ფსიქიკური ჯანმრთელობის გარემოში.

ზრდის ტენდენცია საზიანოა პაციენტებისთვის

ფსიქიატრიის პროფესორები, საში პ საშიდარანიდა ბენედეტო სარაცენოჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) ფსიქიკური ჯანმრთელობისა და ნივთიერებების ბოროტად გამოყენების დეპარტამენტის ყოფილმა დირექტორმა და ამჟამად ლისაბონის გლობალური ფსიქიკური ჯანმრთელობის ინსტიტუტის გენერალურმა მდივანმა განიხილა ეს საკითხი სარედაქციო გამოქვეყნდა საერთაშორისოდ პატივცემულ ბრიტანულ სამედიცინო ჟურნალში 2017 წელს: ”მზარდი ტენდენცია საზიანოა პაციენტებისთვის, დაუდასტურებელია მტკიცებულებებით და უნდა შეიცვალოს. იძულება მისი სხვადასხვა სახეებით ყოველთვის იყო ფსიქიატრიის ცენტრალური ადგილი, მისი ინსტიტუციური წარმოშობის მემკვიდრეობა."