Auctore prof. AP Lopukhin
Caput II, Actus Apostolorum. 2 - 1. Prima pentecostes Christiana et descensus spiritus sancti in apostolos. 4 – 5. stupor populi. 13 - 14. Oratio Petri apostoli. 36 - 37. Ictum primi serm. 45 – 43. Status internus primae communitatis christianae in Ierusalem.
Actus Apostolorum. 2:1. Cum complerentur dies Pentecostes erant omnes pariter unanimes.
"Ubi uenit dies pentecostes." Placuit Domino - sicut Pascha - primam Pentecostes Christianam cum Iudeorum Pentecoste die congruere, quod nihil aliud significabat quam tabulae novae ac melius subrogationem duorum festorum Iudaeorum.
De hoc eventu beatus Theophylactus sic locutus est: Quo die data est lex, eodem die oportuit dare gratiam Spiritus, quia sicut Salvator, qui habebat passionem sanctam, dare dignatus est. Ipse non alio tempore, et tunc cum agnus occisus est, ad ipsam imaginem ueritatem coniungeret, sic descensus spiritus sancti secundum bonam uoluntatem de alto, nullo alio tempore dabatur; sed in eo quo lex data est, ut ostendat quod etiam tunc spiritus sanctus legebat, et nunc. Sicut in die Pentecostes congregati sunt manipuli novi, et confluxerunt diversi populi sub uno caelo (Ierosolymam) : sic eadem die oportuit et hoc fieri, ut initia omnium gentium viventium. sub celo in unum manipulum pietatis congregari et per verbum apostolorum deferri ad deum »...
Omnes unanimes erant simul. ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό. Qui omnes et ubi? Slavica translatio addit "apostolos", russicos - "eos". Per "omnes" intelligitur non solum apostoli, sed omnes credentes in Christum qui tunc erant in Ierosolymis (Act 1, 16; cf. Act 2, 14), qui iterum venerunt ad festum pentecostes iudaici.
Ex versu sequenti (2) manifestum est coetum credentium in Christum in domo factum esse, idem fortasse in quo prior conventus factus est (Act. 1, 13). Domum maxime refertam esse existimare vix potest, id enim existimare domum immensam in promptu fuisse apostolorum.
Actus Apostolorum. 2:2. Et factus est repente de caelo sonus tamquam advenientis spiritus vehementis et replevit totam domum, ubi erant sedentes.
Tumultus... quasi ventus vehemens venturus sit. Unde et ipse ventus non erat ibi, sed strepitus similis vento (cf. S. Ioannem Chrysostomum et beatum Theophylactum), qui de caelo descendebat ad locum ubi apostoli erant congregati — tantus erat tantus clamor. 6. Quod omnium animos attrahatur, vers.
Implevit totam domum, i. intendunt hanc domum.
ubi erant, pressius ubi sederunt (οὗ ἦσαν καθήμενοι·), in oratione permanentes et in pia conversatione, exspectantes promissionem implendam.
Actus Apostolorum. 2:3. Et apparuerunt illis dispertitae linguae tamquam ignis, seditque supra singulos eorum;
Linguae tanquam ignis. Sicut sonitus sine vento, ita et linguae sine igne, ut ignis simile. « Pulchre dicit: quasi igneum, quasi ventum, ne quid de Spiritu sentias (Theophilus, S. Ioannes Chrysostomus).
Tumultus erat ad confirmandum signum ad audiendum quod Spiritus Sanctus descenderat, et linguae ad visum. Tam illi quam illi apostoli exaltaverunt eosque ad magnitudinem rei et eius impulsum in animam praeparaverunt, quod quidem praecipuum fuit miraculi promissi baptismi cum Spiritu Sancto et igni.
Linguae divisae - διαμεριζόμεναι γλῶσσαι pressius: linguae divisae. In momento descensionis Spiritus sancti impressio manifeste apparet ex quodam invisibili, sed propinquo, subito exortus est sonus, qui domum implevit, et subito linguae igneae egere coeperunt, quae inter omnes praesentes divisae erant, ut. communis omnium fons idem sentiebatur.
Tumultus autem de caelo signum erat etiam potentiae Spiritus Sancti apostolis datum (de alto virtus, cf. Luc. 24, 49), et linguarum fervor praedicationis, qui erat. ut unicum sit telum ad subiugandum mundum sub cruce Christi. Eodem tempore linguae certae erant indicium mutationis quae in animabus apostolorum fiebant, quae inopinata facultate aliis linguis loqui sentiebant.
Actus Apostolorum. 2:4. et repleti sunt omnes Spiritu Sancto et coeperunt loqui aliis linguis prout Spiritus Sanctus dabat eloqui illis
Repleti sunt omnes Spiritu Sancto. S. Gregorius Theologus (IV, 16) ait: « Spiritus sanctus primum operatus est in virtutibus angelicis et caelestibus, deinde in patribus et prophetis, et demum operatus est in discipulis Christi, et in eis ter, secundum mensuram. receptio et in tribus temporibus: ante glorificationem Christi per passionem, post glorificationem per resurrectionem et post ascensionem in caelum (Act 3, 21). Primo ostendit purgationem morborum et spirituum, quod utique non sine spiritu factum est; et post consummationem domus aedificationis inspiratio Christi, quae fuit inspiratio divina, et tandem praesens divisio linguarum ignis. Manifestius enim, et praesens perfectum fuit: non enim iam per actionem, ut prius, sed essentialiter per praesentiam, ut quidam diceret, spiritus coexistit et coexistit.
sicut Spiritus dedit illis eloquium. Exponens hoc sanctus Cyrillus Ierosolimitanus: Petrus et Andreas, Galilaei, Persi et Medus, Ioannes et ceteri apostoli loquebantur omnibus linguis cum his qui ex gentibus venerunt. Multas simul eas linguas Spiritus sanctus docuit, quas omnino nesciebant ab eo edocti. Haec est divina potentia! Quae comparatio potest esse inter longam ignorantiam et hanc multam, multiplicem, insolitam, subitam vim loquendi in omnibus linguis.
S. Theophylactus sic docuit: Cur apostoli donum linguarum ante cetera dona acceperunt? Dispersi enim erant; et sicut tempore edificationis columnae una lingua in multas linguas divisa est, ita nunc in uno homine multae linguae copulatae sunt, et idem homo Spiritus Sancti instinctu loqui coepit. Persica, et Romana, et Indica, et in multis aliis linguis. Hoc donum appellabatur "donum linguarum" quod Apostoli in multis linguis loqui potuerunt.
S. Irenaeus (mortuus anno 202) de multis christianis suo tempore viventibus dicit, qui "dona prophetica habent, linguis loquuntur (παντοδαπαῖς γλώσσαις), arcana cordis humani ad aedificationem detegunt ac mysteria Dei explicant» (Contra haereses, . V, 6).
In Colloquiis de Vitis Patrum Italicorum, a S. Gregorio syllabico conscriptae, memoratur adolescens Armentarius, qui peregrinis linguis locutus est, non cognita. Vestigia antiquitatis quomodo linguarum donum in proprio sensu intellegitur, etiam in eo videri potest, quod Philostratus describit Apollonii Tyanei vitam, cui contra Jesum Christum voluit, notat de eo quod ipse non noverat. omnes linguas hominum, sed etiam lingua animalium. In historia ecclesiastica etiam post exempla miraculorum intelligentiae peregrinarum linguarum, exempli gratia cum Ephraem Syro.
Actus Apostolorum. 2:5. Et in Ierusalem erant Iudaei, viri pii ex omni natione quae sub caelo est.
Praeterquam quod pauci admodum advenae Iudaeorum in Ierusalem habitantes « ex omni natione quae sub caelo est », et occasione magni Pentecostes festivitatis, multi temporarii cultores ex diversis nationibus eo convenerunt, qui testes et confirmatores involuntarii facti sunt. miraculi, quod factum est super apostolos, cum audissent omnes qui loquerentur in linguis nationum suarum.
Actus Apostolorum. 2:6. Quo facto, multi congregati sunt et mirati sunt, quia omnes audiebant eos loquentes lingua sua.
"Omnes audiebant eos loqui." S. Gregorius theologus docuit: «Desiste hic et considera quomodo orationem dividere, in oratione enim reciprocum interpunctione tollitur. Audierunt pro suo quisque modo, ut ita dicam, ab uno prolata oratio, et propter tantam aeris motum multae orationes auditae, vel, ut apertius dicam, plures ab una voce processerunt? Vel vox audiendi ad loquendum in sermone hoc referatur ad hoc, ad intelligendum sensum locutionum, quae propria sunt auditoribus, et hoc significat linguam alienam. In quo magis assentior, quia illud miraculum esset, quod magis ad audientes quam ad loquentium referretur, qui ebrii exprobrabantur, ex quo patet ipsos per operationem Spiritus; miracula vocibus ».
Actus Apostolorum. 2:7. Stupebant autem omnes, et plangebant, dicentes: Nonne ecce omnes isti qui loquuntur, Galilæi sunt?
"Nonne omnes Galilaei?" id est, primo ex nota parte Palaestinae, ubi hoc idioma loquuntur, et deinde ex parte illa, quae illustratione non fuit insignis. Vna atque illa, quibus Galilaei coniungebant, miraculi magnitudinem ac stuporem testium intendit.
Actus Apostolorum. 2:9 Nos Parthi et Medi, Elamitae et Mesopotamiae, Iudaeae et Cappadociae, Ponti et Asiae, incolimus;
Parthos et Medos, Elamitas, id est Judaeos, qui a Parthia, Media et Elam feriae venerant, provincias priorum regnorum Assyriorum et Medo-Persarum potentum. Hae regiones inter Caspium mare et sinum Persicum sitae sunt. Incolae Regni Israelis primo ibi post interitum ab Assyriis circa DCC aCn restituti sunt, ac deinde incolae Regni Juda, post destructionem Babyloniorum sub Nabuchodonosor circa DC aCn. Eorum multi tempore Cyri Palaestinae reversi sunt, sed plurimi in regionibus sedis manserunt, nolentes negotia eorum emolumenti interesse.
incolae Mesopotamiae, campi vasta per Tigrim et Euphratem amnes. Hic regio principale fuit regnorum Assyro-Babyloniorum et Persarum, et hic erant multi Judaei a Nebuchadnezari restituti.
Cappadocia, Pontus et Asia, Phrygia et Pamphylia - omnes sunt Asiae Minores provinciae, quae tunc Romani imperii pars erant. Asia maxime, secundum Romanorum enumerationem provinciarum, totus oras Asiae Minoris dicebatur, ubi erant provinciae Mysiae, Cariae, et Lydiae; caput eius Ephesi.
Actus Apostolorum. 2:10. Phrygiae et Pamphyliae, Aegypti et Libycae adiacens Kyreniae, et qui ex Roma venerunt, Judaei et Proselyti;
"Terrae Libycae Adjacent Kyreniae". Libya est regio ad occidentem Aegypti, quae erat adsurgit ingens, solum in septentrionali parte habitatur per oram maris Mediterranei, ubi praecipua urbs regionis Cyrenis sita est. Quae oram Libycae terrae hic ad Kyreniam vel Cyrenem appellatur. Ut hic, Iudaei multi fuerunt in Aegypto in genere. Habebat etiam peculiare templum. Sacrorum Librorum suorum translatio in linguam Graecam tunc generaliter receptam etiam hic pro eis fit. Cyrenis erat plena pars hominum Judaeorum.
"qui ab urbe venerunt", ad festum Pentecostes ab urbe venerunt, vel generaliter ab occidentalibus civitatibus Romanorum, ubi etiam Judaei ubique dispersi sunt. In ipsa urbe tota Iudaeorum pars erat.
Iudei, tam proselyti, id est natione iudaei, quam gentiles, qui iudaicam fidem susceperunt, cuius etiam multi ubique in locis recensitis fuerunt.
Actus Apostolorum. 2:11. Cretenses et Arabes, quomodo audimus eos loqui linguis nostris de magnis operibus Dei?
Cretenses, incolae insulae Cretae in mari mediterraneo, dialecto paulo aliter a Graeca lingua loquentes.
"Arabes" habitantes Arabiae ad meridiem Palaestinae, quorum lingua Arabica aliquas similitudines habuit et notabile discrimen ab lingua Hebraea.
"audimus eos linguis nostris loqui" - evidens indicium, Apostolos quidem diversis linguis et dialectis locutos esse.
nostris linguis magnalia Dei loqui – τὰ μεγαλεῖα τοῦ θεοῦ, id est ad omne magnum, quod Deus in mundo revelavit et revelavit, praesertim adventu Filii Dei in mundum. Sed huius orationis magnitudo, et ipsa oratio, sublimis et solennis, inspiratae glorificationis et gratiarum debet esse Deo.
Actus Apostolorum. 2:14. Surgens autem Petrus cum undecim, levavit vocem suam, et cœpit loqui ad eos: Viri Judæi, et omnes qui habitas in Jerusalem. Hoc vobis notum sit, et verba mea adtendite;
Surrexerunt Petrus cum undecim. Ut prius, in concilio ad eligendum duodecimum apostolum, "Petrus omnium oraculum ministrabat, et alii undecim aderant, testimonium eius verba confirmans" (S. Ioannes Chrysostomus).
Actus Apostolorum. 2:15. non, ut putatis, ebrii sunt, quia nona est diei;
Ad argumentum non ebrietatis, Apostolus iam indicat hora diei tertia esse. Haec hora, quae nostrae IX horae correspondet, prima fuit trium horarum quotidianarum ad orationem quotidianam (9, 3, 6), congruens oblatio sacrificii matutini in templo. Et secundum consuetudinem Iudaeorum nemo ante hanc horam gustavit cibum, multo magis in tanta festo Pentecostes.
Actus Apostolorum. Sed hoc est quod dictum est per Ioel prophetam:
Deyan. 2:17. et ecce in novissimis diebus, ait Deus, effundam de spiritu meo super omnem carnem; filii tui et filiae tuae prophetabunt; juvenes vestri visiones videbunt, et senes vestri somnia somniabunt;
"Dictum Joel prophetae," itaque ante DCC annis (Joel ii. 700-2). Prophetia ipsa Ioelis ab originali et textu Septuaginta in mediocri forma a scriptore affertur, sicut saepe Dominus ipse et Apostoli. Ita, pro originali indefinita locutione "postquam" apud apostolum Petrum, expressius cernitur expressio - "in novissimis diebus". Haec prophetiae relationem excludit ad tempus propius Vetus Testamentum, cuius perfectio pertinet ad tempus Novi Testamenti, quoniam, secundum biblicam conspectum, tota periodus novi Testamenti Regni Dei praesentatur ut ultima aetas. domus aedificatio salutis humanae, post quam iudicium generale sequetur et Regnum gloriae. Simul, sub voce « in novissimis diebus », prophetiae plerumque indicant non solum eventus qui in fine temporis Veteris et in Novi Testamenti initio fieri debent, sed etiam ea quae per totum eventura sunt. Novum Testamentum a tempore usque ad finem (cf. Is. 28, 32; Mic. 2, etc.).
effundam spiritum meum super omnem carnem. In sensu huius locutionis, Spiritus Dei exhibetur ut omnium donorum plenitudo, e quibus unum vel aliud donum diffunditur alteri credenti.
effundere, dare in abundantiam, similis effusioni pluviae vel aquae.
in omni populo, in omni humanitate a Christo redempto, qui novum Regnum Christi intrabit, toto tempore sui in terris, in omnes gentes, sine distinctione Iudaeorum et gentium. Ad huius prophetiae plenitudinem inchoandam, sanctus Apostolus ad praesens tempus tantis signis refertum ostendit.
" prophetabunt ... visiones videbunt, somnia somniabunt, " etc. Cum dona Spiritus Sancti inaestimabiliter variantur, tantum quaedam e notissimis Veteris Testamenti separatim dantur: "propheta" ut generale. Actio eorum qui Spiritum Sanctum receperunt, visiones, idest visiones, et somnia, sicut duo principales modos divinae revelationis ad prophetas (Num. XII, 12).
"filii, filiae, iuvenes, senes" indicium est Spiritum Sanctum effundi in omnes, cuiuscumque generis vel aetatis; quamvis actiones Spiritus sancti ita distribuantur, ut filiis et filiabus prophetiam, pueris, visionibus, senibus, somniis tribuat; sed haec dispensatio ad robur et decorem locutionis facta, significat quod Spiritus sanctus indistincte dona sua effundit.
Deyan. 2:18. et in diebus illis effundam Spiritum Meum super servos meos et ancillas Meas, et prophetabunt.
et super servos meos et ancillas meas. In hoc loco apud Prophetam magnum sermonis proprietatem invenimus orta ex absentia pronominis additi "Mei." Simpliciter dicit, servis et ancillis. Hac voce propheta categorice notionem exprimit excellentiae Novi Testamenti, effusiones Spiritus Sancti super Vetus Testamentum: in toto Vetere Testamento nullus est casus servi vel servi qui possidebat. donum prophetiae; sed in Novo Testamento, secundum Prophetam, haec diversitas conditionis evanescet sub impressione Spiritus Sancti, qui prophetiae donum dabit. Omnibus indifferenter dabitur Spiritus non solum sexus et aetatis, sed etiam conditionum humanarum, quia in regno Christi erunt omnes aequales coram Domino, et omnes servi erunt Domini.
Deyan. 2:19. Et dabo prodigia in caelo sursum et omina in terra deorsum, sanguinem et ignem, fumum et fumum.
"Dabo miracula." Praedictio copiosae effusionis Spiritus Sancti in regno Messiae coniungitur etiam cum praedictio ultimi iudicii de mundo impio et salute eorum qui verum Deum colunt. Huius iudicii praenuntiae specialia signa in caelo et in terra demonstrantur. Signa in terra erunt "sanguis et ignis, fumus et fumus", quae sunt signa sanguinis, tumultus, bella, devastatio. Figurato sermone hagiographorum haec phaenomena plerumque significant magnas in mundo calamitates et adventum divini iudicii super eo.
Deyan. 2:20. Sol convertetur in tenebras et luna in sanguinem, antequam veniat dies Domini magnus et manifestus.
"Dies Domini", id est dies Messiae; secundum Novi Testamenti usum verbi, dies est iudicii Messiae in mundum, dies iudicii.
"magnum et gloriosum" - magnum dicitur propter magnitudinem ac decretorium momentum iudicii hominum; et gloriosum (επιφανῆ) dicitur, quia dominus in gloria sua ueniet.
Deyan. 2:21. et erit omnis quicumque invocaverit nomen Domini salvus erit
Horrendum est incredulis et impiis ultimum iudicium, sed omnibus salvis "invocantibus nomen Domini", sed non solum invocare eum, quia Christus docet non esse omnem qui dicit mihi: "Domine! Deus! Veniet regnum caelorum, sed qui cum diligentia, cum bona vita, cum congruo audacia vocat. (S. Ioannes Chrysostomus). Ex quo patet quod id quod hic intelligitur, sunt fideles in Domino, id est. justorum.
Applicans hanc prophetiam ad eventum diei Pentecostes, aperte Apostolus non dicit quod eo die totaliter fuerit impletum, sed solum significat initium suae perfectionis, quae diu durare debet, cuius diuturnitas nota est. soli Deo usque ad finem omnium rerum.
Deyan. 2:22. viri Israel! Audi haec verba: Iesus Nazarenus homo testatus est coram vobis a Deo in virtutibus, signis, et signis, quae fecit Deus in vobis per ipsum, sicut scitis,
S. Ioannes Chrysostomus dicit, Apostolum de Iesu incipiens « non aliquid altum dicit, sed humilissime incipit eius oratio, prudenti cautela, ne infidelium aures perferat ».
Testatum coram vobis a Deo, id est propter messianicam eius dignitatem et nuntium.
signa quae fecit in uobis deus per ipsum. Secundum expositionem sancti Ioannis Chrysostomi, non dicit Apostolus: Ipse fecit, sed Deus per ipsum, ut attraheret eos per modestiam.
« inter vos » intelliguntur Hierosolymitani, ac deinde omnes praesentes, non solum ii qui cum Iesu Christo in Galilaea et Iudaea suo actu communicare potuerunt, sed etiam universi populi procuratores, responsales. ad casum tanti momenti generalis humani momenti. Et secundum hoc, etiam loquimur de traditionibus, scilicet de Iuda, quem rapuisti et vinctum manibus impiorum, i. cum auctoritate paganorum et eos qui Christum crucifixerunt, « Ipsum occidistis » (vers. 23).
Deyan. 2:23. Hunc, Dei voluntate ac praescientia traditum, rapuisti et impiorum manibus vinctum occidisti;
Ad cuius evidentiam, ut mirum videretur circumstantias, hominem sic testem a Deo (Iesu) impiorum manibus crucifigi posse, addit Apostolus hoc "secundum determinatam voluntatem et providentiam Dei" accidisse (cfr. Rom. 8; 29;
Deyan. 2:24. sed Deus eum suscitavit, liberans a mortis partu, quia eum tenere non potuit.
Suscitavit eum Deus, secundum expositionem beati Theophylac., si dicitur quod pater suscitavit eum propter infirmitatem audientium; per quem enim Pater operatur? Sua virtute et Patris potestate Christus est. Ipse itaque ipse se suscitavit, quamvis pater eum dixisse dicatur ... (cfr. Io 5, 26, 10).
Graece: ἀνέστησεν λύσας τὰς δῖνας τοῦ θανατου, pressius translatus in Slavicum: олезни сомерния. Secundum beati Theophylacti interpretationem, mors quasi nascendo tormenta est et terribiliter cum eum detinebat passa est. parturiens non retinet quod in se est, et non agit, sed patitur et festinat se dimittere; Eleganter Apostolus resurrectionem a doloribus mortis vocavit, sic dici potest: Discerpens gravidam et passam uterum, Salvator Christus apparet et egreditur quasi ab aliquo utero parturientis. Unde dicitur primogenitus ex mortuis.
Deyan. 2:25. De ipso enim David dicit: Dominum ante me semper vidi, quoniam a dextris meis est ne commovear.
Confirmat Apostolus resurrectionis Christi veritatem per Davidis regis prophetiam, praesertim in Judaea auctoritate, insigni loco psalmi XV (Ps. XV, 15-15). Hoc loco plene et accurate elato secundum translationem Septuaginta (vers. 8-11), Apostolus statim ad ipsum interpretandum procedit (vers. 25-28), manifestans Spiritus Sancti donum in se ipso interpretans. Scripturae, applicatae ad Davidem, hoc psalmi loco eius laetitiam exprimit in assidua Dei auxilio ac bonitate, etiam ultra sepulchrum protensa (immortalitatem). Quod si de Davide dictum, ex parte tantum impletum est, tunc de Salvatore dictum est (verbum apostoli significativum: "Locutus est David de ipso", id est de Christo, ad litteram prorsus et perfecte impletum est; S. Petri Nomin.
Source in Russian: Explicatorium Bibliorum, seu Commentarii in omnes Libros Sacrae Scripturae Veteris et Novi Testamenti: In VII voluminibus / Ed. prof. AP Lopukhin. – Ed. 7th. – Moscoviae: Dar, 4, 2009 pp.
(continuandum)
