Possumne permovere fatum postumum demortui amantis per orationem?
Responsio dicendum,
Sententiae sunt in Traditione ecclesiastica hac de re multum inter se discrepantes.
Imprimis memoramus verba Christi. Io. V, 5: qui verbum meum audit, et credit ei qui misit me, habet vitam aeternam, et in iudicium non venit, sed transiit a morte in vitam. Ex hac parte, perspicuum est christianum vitam aeternam iam habere neque precibus indigere post mortem ut fatum suum mutet.
Simul autem nemo scit, post baptismum, qui nos a veteribus peccatis lavit, novas colligendi tempus non fuisse. Hoc significat locum in regno caelorum pro nobis omnino non praestari. Ex hoc fundamento, Ecclesia suggerit orationem pro omnibus christianis defunctis.
Orationes pro defunctis tradunt in textu omnium liturgiarum antiquarum (tam Orientis quam Occidentis, inter Iacobitas, Coptos, Armenos, Aethiopes, Syros, Nestorianos). De eisdem legimus in patribus ecclesiasticis.
S. Dionysius Areopagita: « Orandum est humiliter pro gratia Dei sacerdos, ut peccata, quae ex humana infirmitate orta sunt, defunctis dimittat Dominus, et eum in terra viventium conlocaret, in sinu Abraham, Isaac et Iacob ».
Tertullianus: Oblationem pro defunctis quotannis eo die quo mortui sunt.
S. Gregorius Nyssenus: « Gratissimum et utile est hoc facere — in memoriam defunctorum in vera fide divino et glorioso sacramento ».
S. Basilius Magnus, in oratione post consecrationem donorum sanctorum, Dominum alloquitur his verbis: « Memento, Domine, omnes qui mortui sunt in spe resurrectionis vitae aeternae ».
Dicit beatus Augustinus: orate pro mortuis, ut illi, cum fuerint in vita beata, orent pro vobis.
Exempli gratia: Ioannes Chrysostomus magni momenti notat:
« Cum omnis populus et sacrum concilium stant manibus porrectis ad caelum et terribile sacrificium offeruntur, quomodo non possumus Deum placare orando pro eis? Sed hoc solum de illis qui in fide mortui sunt.
Huc etiam advertit beatus Augustinus.
« Preces nostrae prodesse possunt pro iis qui recta fide et vera poenitentia mortui sunt, quia, in communione cum Ecclesia ad superos migrantes, ipsi illic bonitatis vel novae vitae semen transtulerunt, quod ipsi soli hic revelare non potuerunt quaeque, inspirante ferventibus orationibus, benedictione Dei, paulatim enucleari ac fructificare possunt ».
Sed contra est quod, sicut Ioannes Damascenus dicit, nullius orationes adiuvant qui vitiosam vitam agunt;
Non dabit illi sponsus, neque filii, neque fratres, neque propinqui, neque amici: quoniam Deus non respiciet eum.
Et hoc congruit sententiae Iustini philosophi, qui in colloquio cum Tryphone Iudaeo Christi verba inducit: In quo invenero te, iudicabo te, et asserit Christianos, qui sub tormentis vel suppliciis Christum spreverunt, et ante mortem tempus poenitendi non vacaverunt, salvari non poterunt.
Sequitur quod anima humana post mortem aliquas qualitates mutationes subire non possit.
18. Definitio "Confessionis Fidei Orientalis Ecclesiae" (a Synodo Hierosolymitana 1672 approbata) asserit preces sacerdotum ac bona opera quae eorum propinqui agunt pro defunctis, necnon (praesertim) Sacrificium incruentum pro iis praestitum, posse influere postumum fatum Christianorum.
Sed illi soli, qui mortaliter peccaverunt, poenitentiam egerunt, etsi nullum fructum paenitentiae ferebant, lacrimando, oratione, contritione, consolatione pauperum, et generaliter exprimendo in factis caritatem erga Deum et proximum.
Stephanus metropolitanus (Yavorsky) exposuit poenitentiam ab homine removere damnationem ad poenam aeternam, sed fructus etiam poenitentiae ferre per poenitentiam, bona opera seu dolores ferens. Ecclesia orare potest pro iis qui hoc facere non curaverunt, spe suae liberationis a poena temporali et salute.
Sed hoc etiam in casu: tempus remissionis eorum, 'confessionis fidei orientalis ecclesiae, nescimus'; « Soli Deo ... liberationis distributio pertinet, et Ecclesia solum pro defunctis petere pertinet » (Dositheus Notara Patriarcha Hierosolymitanus).
Nota: hoc specialiter de Christianis poenitentibus. Ita necessario consequitur orationem peccatoris poenitenti non posse suum fatum post mortem afficere.
Per idem tempus Ioannes Chrysostomus in quodam sermone suo dicit aliquid directe contrarium;
« Est tamen adhuc, si velimus, poenam defuncti peccatoris relevare possibilitas. Si crebras preces pro eo facimus et eleemosynas dabimus, etiam si indignus sit in se, exaudiet nos Deus. Si propter apostolum Paulum alios salvos fecit, et aliis propter alios pepercit, quomodo non hoc fecit nobis?
S. Marcus Ephesius plerumque asserit orare posse pro anima pagana et impia;
Et nihil mirum si pro eis oramus, cum ecce aliqui qui pro impiis personaliter oraverunt exauditi sunt; sic, verbi gratia, beatus Theclae suis precibus Falconillam transtulit de loco in quo impii tenebantur; et magnus Gregorius Dialogista, ut fertur, Traianus imperator. Ecclesia enim Dei de talibus non desperat, et Deum pro subsidio implorat pro omnibus in fide defunctis, etiam si pro eis et in communi et in privatis orationibus essent gravissimi.
« Officium Defunctorum, exsequiarum — hoc est pro animabus defunctorum optimus advocatus, » ait S. Paisius Mons. — Funebris officia tantam habent vim, ut etiam animam ex inferno educere possint.
Sed cautior locus est communior: oratio pro defunctis "magnum beneficium illis affert", sed quid sit hoc beneficium, et an in mutatione status animae ab inferno ad coelum exprimatur, non datur scire.
Idem Paisius Montis Atho hanc compara- tionem elegit;
« Sicuti quando captivos visitamus, refrigeria eis et similia afferimus, et sic eorum passionem levamus, sic passionem defunctorum cum orationibus et eleemosynis levamus, quas pro requie animarum peragimus.
Sicut quidam simplex sacerdos in sermone de hoc argumento dixit:
"Si litteras ad cognatum tuum in carcerem mittes, ei quidem iucunda est, sed termino carceris quovis modo".
Has omnes explicationes et auctoritates intelligo, ob inconstantiam, non interrogatum respondere. Quanquam haec quaestio ipsa mihi perversa videtur.
Sicut plurimae rationes ponuntur, utilitasmi laborat: oratio pro defunctis utilis esse potest an non?
Sed utilitasmo non ducitur Dominus. Mirum est imaginari eum computatorem, bona et mala nostra facta librans et numerum orationum pro nobis et pecunia donata computantem.
"Oremus spiritu amoris, non beneficii," Alexey Khomyakov dixit. Oramus itaque pro caris nostris et propinquis non "pro eo", sed "quia": quia amamus. Quia numquam cum earum dolorum possimus veniam.
Rom. Haec verba insana et terribilia videntur idem qui dixit: "iam non ego vivo, vivit autem in me Christus" (Gal. 9, 3). Paratus est a Christo repudiari propter eos quos diligit. In quo conservandi populares studio, non prudentia, sed amore ducitur.
Immo non datur pro certo scire utrum oratio nostra adiuvet mortuos et quam exacte. certitudinem non habemus, sed spem habemus. Sed etiam si nulla spes supererat, num desinamus ac desinamus Deum pro misericordia postulare?
"Dicere alicui "Amo te" est dicere "Nunquam morieris", olim Gabriel Marcel observavit. Nostram orationem pro mortuis reor inter manifestissimas et absolutas amoris nostri probationes.
Amor vires, fovet et inspirat nos in terris. Nos in melius mutat, corda purificat. Cur igitur mors haec omnia mutet?
Et quid magis, etiam post mortem, non potest amor noster, qui in oratione expressus est, eos quos amamus immutare?
« Oremus pro invicem ubique et semper ... et si quis nostrum primum (ad caelum) per gratiam Dei venerit, maneat mutuus noster amor coram Domino, et oratio pro fratribus nostris ante misericordiam Patris non cesset » (Cyprianus Carthaginiensis).
QUOMODO ORATIONES SUBSEQUUNTUR POST MORTALEM PASSIONES?
S. Gregorii Dialogistae;
Frater quidam, ob votum paupertatis solvens, ecclesia sepultura et oratione per triginta dies post mortem suam ad aliorum timorem privatus est.
Tunc, miseratus animae suae, incruentum sacrificium pro eo per triginta dies orando oblatum est. Novissimo autem horum dierum, defunctus in visu apparuit fratri suo superstite et dixit:
"Usque ad me valde aegrotabam, nunc autem omnia bona sunt; hodie communionem sum".
Olim magnus asceticus sanctus Macarius Aegypti, ambulans in eremo, vidit calvariam humanam in via.
Cum ego, inquit, palmam baculo attigissem, aliquid mihi dixit. quaesivi;
"Quis es?"
Calva respondit;
"Ego caput sacerdotum paganorum."
"Quomodo vos estis, pagani, in proximo mundo?" rogavi.
"Ignes sumus," respondit cranium, flammae nos a capite ad calcem absorbent, nec se mutuo videmus; sed quando oras pro nobis, tunc incipimus aliquid videre mutuo, et hoc consolationem adfert.
S. Johannis Damasceni;
Unus ex patribus Deo-ferentibus discipulum habuit, qui neglegenter vixit. Iste discipulus in tali morali statu morte praeventus, Dominus precibus a seniore oblatis cum lacrymis, sibi discipulum mersum in flammas usque ad collum ostendit.
Postquam senior laboravit et oravit pro remissione peccatorum defuncti, Deus ostendit ei iuvenem stantem lumbos ignis.
Cum suis laboribus et orationibus senior continuaretur, Deus in visione seniori discipulum ostendit, penitus a tormentis liberatum.
Philaret Metropolita Moscoviae charta data est ad signandum vetitum cuiusdam sacerdotis abutentis vino.
Nocturnus somniavit: quidam extraneus, despectas et miserabilis populus eum circumdedit, et reum sacerdotem rogans, benefactorem suum appellans.
Hoc somnium ter nocte illa repetitum est. Mane facto metropolitanus, vocatus reum unum, inter alia petivit, pro quo orabat.
"Nihil in me dignum, Vladyka," sacerdos Suppliciter respondit. – Sola res in corde meo est oratio pro omnibus, qui casualiter mortui sunt, submersi, sine sepultura mortui sunt et sine familia fuerunt. cum servio, pro eis enixe orare studeo.
– Bene, gratias illis – dixit reo Metropolita Philaret, et evulsis chartis prohibentibus ne serviret, tantum abeat ut biberet.
