„Syria znajduje się obecnie na rozdrożu, dla nas wielkie szanse, ale też poważne ryzyko. I naprawdę musimy przyjrzeć się obu tym kwestiom”, powiedział Geir Pedersen, Specjalny Wysłannik ONZ do Syrii. „Wiemy, że oczywiście HTS jest obecnie dominującą grupą kontrolującą Damaszek, ale ważne jest również, aby pamiętać, że nie są jedyną grupą zbrojną w Damaszku".
Wśród obrazów radosnych scen na ulicach stolicy po upadku reżimu Assada, pan Pedersen przestrzegł, że przekazaniu władzy towarzyszyły doniesienia o napadach i „wtargnięciach do budynków publicznych lub domów prywatnych. Ale to się najwyraźniej zatrzymało i to dobrze”, powiedział dziennikarzom w Genewie.
Szanse na pokój zostały zniweczone
Poza Damaszkiem sytuacja pozostaje mniej pewna. Jest to spuścizna 13-letniej wojny w Syrii, w którą zaangażowali się przedstawiciele regionu i świata, utrudniając działania pokojowe pod przewodnictwem ONZ.
"Konflikt na północnym wschodzie nie dobiegł końca; doszło do starć między Syryjską Armią Narodową, grupami opozycyjnymi i [Syryjskimi Siłami Demokratycznymi]. Oczywiście wzywamy do spokoju również w tym rejonie”, powiedział Specjalny Wysłannik ONZ.
Odnosząc się do licznych raportów o ruchach wojsk izraelskich na okupowanych Wzgórzach Golan i bombardowaniach celów w Syrii, pan Pedersen nalegał: „To musi się skończyć".
Dodał: „Nie mam kontaktu z Izraelczykami, ale oczywiście Organizacja Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku ma. I, wiecie, siły pokojowe na Wzgórzach Golan mają codzienny kontakt z Izraelczykami. I oczywiście wiadomość z Nowego Jorku jest taka sama – że to co widzimy jest naruszeniem porozumienia o wycofaniu się z 1974 r.".
Dyplomacja o wysoką stawkę
Doświadczony negocjator, obywatel Norwegii, przekazał również wgląd w to, jak przebiega proces przekazywania władzy w Syrii, za pośrednictwem kluczowej wymiany dyplomatycznej podczas swojego zamkniętego spotkania z Rada Bezpieczeństwa w siedzibie ONZ w Nowym Jorku, w poniedziałek późnym wieczorem.
„Kiedy wczoraj informowałem Radę Bezpieczeństwa, Otrzymałem wiadomość od syryjskiego ambasadora przy ONZ w Nowym Jorku. I wtedy zwracał się do mnie w imieniu władz w Damaszku. Więc to nadal działa".
Wiele jest wciąż niejasne w kwestii HTS i jego motywacji, podkreślił pan Pedersen, zauważając, że [Abu Mohammad al] „Jolani sam wspomniał o tym w wywiadzie dla amerykańskiej stacji informacyjnej CNN, że omawiają możliwość demontażu HTS. Więc, ponownie, pozwólcie mi podkreślić, że nadal jesteśmy w tym, co nazwaliśmy bardzo płynnym okresem i sprawy nie zostały ustabilizowane. Istnieje realna szansa na zmianę, ale ta szansa musi zostać wykorzystana przez samych Syryjczyków i wspierane przez ONZ i społeczność międzynarodową.”
Kluczowym potencjalnym punktem spornym w prowadzeniu międzynarodowego dialogu z HTS – który poprowadził siły opozycyjne do Damaszku przez Aleppo, Hamę i Homs – jest to, że jest on nadal uważany za grupę terrorystyczną przez Radę Bezpieczeństwa. Główna rezolucja forum w sprawie Syrii – numer 2254 – przyjęta jednogłośnie w grudniu 2015 r., wyraźnie wzywa Państwa Członkowskie do „zapobiegania i tłumienia aktów terrorystycznych popełnianych konkretnie przez” poprzednika HTS, Front Al-Nusra.
Lista terrorystów
Pan Pedersen zasugerował, że ta lista organizacji terrorystycznych może ulec zmianie.Trzeba spojrzeć na fakty i zobaczyć, co wydarzyło się w ciągu ostatnich dziewięciu lat. Minęło dziewięć lat od przyjęcia tej rezolucji, a rzeczywistość jest taka, że HTS, a także inne grupy zbrojne wysyłały dobre wiadomości do narodu syryjskiego; wysyłali przesłania jedności, integracji i szczerze mówiąc, widzieliśmy to także w Aleppo i Hamie, widzieliśmy też, wiecie, uspokajające rzeczy na miejscu”.
Ponieważ wielu Syryjczyków wygnanych z powodu wojny przygotowuje się teraz do powrotu do domów, Specjalny Wysłannik ONZ podkreślił wspólną wolę ministrów spraw zagranicznych, z którymi spotkał się w Dosze w weekend – od Turcja, Rosja, Iran i wiele państw arabskich – aby nowi władcy Damaszku podjęli działania zgodnie ze swoimi początkowymi obiecującymi deklaracjami na rzecz pokojowego przekazania władzy. I aby społeczność międzynarodowa zapewniła, że to się stanie.
Dodał: „Kiedy opuszczałem Dohę, podeszła do mnie syryjska rodzina, mieszkali w Szwecji i powiedzieli: 'Panie Pedersen, wie pan, jesteśmy pełni nadziei, wiemy, że jest wiele wyzwań. Opuściliśmy Hamę 10 lat temu, naprawdę chcemy wrócić. Mamy nadzieję, że to będzie możliwe.' I myślę, że to jest coś, na co wielu, wielu Syryjczyków ma nadzieję do dziś”.
