O Michelle Bachelet o le uluai ofisa o aia tatau a le UN e asiasi i Saina talu mai le 2005. I le totonugalemu o lenei asiasiga mataʻituina, o se faasologa o ata faʻamalamalamaina o tagata na taofia i Saina "toe aʻoaʻoga tolauapiga", faʻamaoniga o le taofiofia o Uyghurs, na faʻaalia e tele ala o faasalalauga.
I le Aso Lua, o se tuufaatasiga o le 14 faʻasalalauga mai fafo na faʻasalalau pepa latou te fai mai na sau mai i komepiuta a leoleo Xinjiang, faila na maua e le tagata suʻesuʻe Adrian Zenz, ma lomia e se vaega o faʻasalalauga faavaomalo. Ua tuuaia Beijing i le faia o faiga sauā faasaga i Uyghur Muslims.
O nei pepa o loʻo tuʻuina atu ai se manatu saʻo o le natura faʻaleagaina o le "toe aʻoaʻoina" o Uyghurs i "nofoaga autu o aʻoaʻoga matata". Faatasi ai ma nei mea o le faitau afe o ata, o loʻo tuʻuina atu e pei ona puʻeina i "nofoaga taofia" ma faʻaalia foliga o le tele o "taofia", e aofia ai fafine, tamaiti laiti ma tagata matutua.
O nisi o ana ata o lo’o fa’aalia ai sauaga na faia fa’asaga ia i latou na taofia. O nisi taimi e foliga mai o lo o saisai lima, e ufiufi, e fesiligia, ma e oo lava ina sauaina.
O faʻamaumauga tusitusia e lagolagoina le manatu o se faʻasalaga na faʻatonuina mai le pito i luga o le setete o Saina.
O se tautalaga na taʻua e le Minisita o Leoleo Zhao Kezhi i le 2018 o loʻo faʻamatalaina ai na faʻatonuina e le Peresetene Xi Jinping le faʻalauteleina o nofoaga e taofia ai. E tusa ai ma le faamatalaga a Zhao, e le itiiti ifo ma le lua miliona tagata i le itu i saute o Xinjiang ua faapea mai “ua matua aafia lava i le ofi atu o manatu faatupu faalavelave.”
I se lauga i le 2017, na faatonuina ai e Chen Quanguo, le pule o le itulagi, leoleo e tafana oti i latou o loo taumafai e sosola ese ma ia “vaavaai totoʻa i tagata talitonu.”
Ua taʻusalaina e Beijing le "pepelo o le seneturi"
E masani ona teena e Beijing le taofiofia o Uyghurs, ma taʻuleagaina "le pepelo o le seneturi" ma fai mai o nei saite o le mea moni "nofoaga autu mo aʻoaʻoga" e faʻamoemoe e faʻaleagaina tagata faʻaosoosoina e Islamism poʻo le vavaeeseina.
O faamatalaga a Adrian Zenz, o le tagata muamua na tuuaia le pulega a Saina i le 2018 i le taofia o le silia ma le miliona Uyghurs i nofoaga autu o aʻoaʻoga faaupufai, ua teena e Saina.
Ua naʻo le "faʻataʻitaʻiga lata mai o le taʻuleagaina o Xinjiang na faia e le au tetee-Saina," o Wang Wenbin, o se failauga mo le tipiloma Saina, faitioina malosi i le Aso Lua.
O le aso na sosoo ai ma faaaliga fou i le nusipepa e uiga i le taofiofia o Uyghurs i Xinjiang, na puipuia ai e Xi Jinping faamaumauga a lona atunuu i le Aso Lulu. Fai mai le peresitene o Saina "e leai se 'atunuu atoatoa' i tulaga o aia tatau a tagata" ma "e tatau i atunuu taitasi ona mulimuli i "la latou lava ala i aia tatau a tagata, e tusa ai ma ona tulaga ma manaoga o ona tagata."
US "itaita" ma matua popole i le asiasiga a le pule o aia tatau a UN i Saina
O le Iunaite Setete i le Aso Lua na faʻaalia le ita i faʻaaliga, fai mai na faʻaalia ai o gaioiga atonu na faʻatagaina i le tulaga maualuga i Beijing.
"Ua matou ofo i nei lipoti ma ata mataʻutia," o le tala lea a le sooupu a le Matagaluega o le Setete, Ned Price, e uiga i faila liki e mafua mai i leoleo Saina.
"E foliga mai e faigata tele ona mafaufauina o se taumafaiga faʻatulagaina e taofiofia, falepuipui, ma faʻatautaia se faʻasalalauga o le fasioti tagata ma solitulafono faasaga i tagata soifua o le a le maua le faʻamanuiaga - poʻo le faʻatagaina - o le maualuga maualuga o le malo o le Malo o Saina," o lana tala lea.
Na taʻua e le sooupu a le US State Department i le Aso Faraile, o le asiasiga a le UN Human Rights chief Michelle Bachelet i le itu e taʻua o Xinjiang Uyghur Autonomous Region (XUAR) e matua popole lava ona o le tapu a Beijing i le asiasiga. "E leai so matou faʻamoemoe o le a tuʻuina atu e le [People's Republic of China] le avanoa talafeagai e manaʻomia e faʻatautaia ai se iloiloga atoatoa ma le le faʻaogaina o le siosiomaga o aia tatau a tagata i Xinjiang," o le tala lea a le failauga Ned Price.
“O le komesina maualuga, matou te talitonu, e tatau ona galue, ma faatagaina e galue, tutoatasi. Ma e tatau i le komesina maualuga ona lipotia saʻo ma saʻo i le tulaga o aia tatau a tagata,” o le faʻaopoopo atili lea a Price
"I lona taimi i le tofi, o le Komesina Maualuga o loʻo i ai nei ua le mafai ona faʻaalia se popolega e uiga i le tulaga o loʻo nofoia Tibet, lea e leʻi taʻua o se nofoaga e asiasi ai, e ui lava o loʻo faʻatulagaina o se nofoaga e sili ona leai se totogi i le lalolagi mo le tausaga lona lua. se laina,” o lana tala lea.
O le lipoti o aia tatau a tagata ia Saina na fai mai le UN o le a tatalaina i le amataga o lenei tausaga, e leʻi vaʻaia lava le malamalama o le aso. "E ui lava i le tele o faʻamautinoaga a lona ofisa o le lipoti o le a tuʻuina atu i se taimi puʻupuʻu, e tumau pea le le avanoa mo i matou, ma matou te valaʻau i le komesina maualuga e faʻasalalau le lipoti e aunoa ma le faʻatuai ma aua le faʻatali mo le asiasiga e faia ai," o le sooupu a le US. Ua maitauina foi le tau.