Ka la 26 Phuptjane 2024, Mongoli Kakaretso oa Machaba a Kopaneng, António Guterres o ile a fana ka puo e tšoaeang Letsatsi la Machabeng la Khahlano le Tšebeliso e Mpe ea Lithethefatsi le Khoebo e seng molaong. O hatelletse phello ea tšebeliso e mpe ea lithethefatsi mme a kopa lichaba ho etelletsa pele mehato ea thibelo ho rarolla bothata bona ba lefats'e.
Mongoli Kakaretso Guterres o totobalitse ho mahlomola a batho a bakoang ke lithethefatsi haholo-holo a hatisa liphello tse senyang bophelong bo botle le bophelo bo botle ka bophelo ba batho ba likete tse makholo ba lahleheloang ke ho feta tekano selemo le selemo. O ile a bontša ho ameha ka tlhahiso e ntseng e eketseha le kotsi e bakoang ke lithethefatsi tse tlatsetsang ho eketseheng ha tlōlo ea molao le pefo lefatšeng ka bophara.
Guterres a hatisa hore batho ba tlokotsing, bacha ba anngoe ka mokhoa o sa lekanyetsoang ke tlokotsi ena. O ile a hlokomela hore batho ba sebelisang lithethefatsi kapa ba loanang le tšebeliso e mpe ea lithethefatsi ba tobana le mefuta ea ho hlekefetsoa—ho tloha ka lithethefatsi ka botsona ho ea ho sekhobeng sechabeng le ho khetholloa hammoho le ho arabela ka thata maemong a bona.
Tumellanong, le sehlooho sa lilemo tsena Guterres o totobalitse bohlokoa ba ho tsetela boitekong ba thibelo ho felisa potoloho ea mahlomola. ”Mananeo a tšehetsoeng ke bopaki a reretsoeng ho ho thibela tšebeliso ea lithethefatsi ho ka sireletsa batho ka bomong le sechaba ha e ntse e boetse e senya moruo o atlehang ka mahlomola a batho” a rialo.
Ha a nahana ka nako ea hae e le Tonakholo ea Portugal Guterres o totobalitse katleho ea maano a ho thibela ka botlalo. Boiteko ba Portugal nakong ea boetapele ba hae bo ne bo kenyelletsa mekhoa e tsoakaneng e kang ea ntlafatso le mananeo a ho khutlisetsa batho sechabeng, matšolo a tlhokomeliso ea bophelo bo botle ba sechaba le lisebelisoa tse eketsehileng bakeng sa matsapa a thibelo ea lithethefatsi, kalafo le ho fokotsa kotsi. Liteko tsena li ipakile li atlehile ho fokotsa tšebeliso e mpe ea lithethefatsi.
Ha a koala polelo ea hae, Mongoli Kakaretso Guterres o khothalelitse boinehelo bo bocha ba ho loants'a mathata a bakoang ke tšebeliso e mpe ea lithethefatsi le ho rekisa. “A re tiisetseng boitlamo ba rona ketsahalong ena ea ho tsoelapele ntoeng ea rona khahlanong le tšebeliso e mpe ea lithethefatsi le khoebisano ea tsona hang le ka ho sa feleng ” a hatisa.
Molaetsa oa Mongoli Kakaretso oa Machaba a Kopaneng o sebetsa e le mohoo oa boipelaetso sechabeng o hatisang tlhokahalo ea bohlokoa ea ho boemo ba tshebedisano-mmoho le tjantjello, ho rarolla bothata ba tšebeliso e mpe ea lithethefatsi ka boiteko ba ho thibela, thuto le mekhoa ea phekolo e nang le kutloelo-bohloko e thehiloeng mekhoeng e thehiloeng bopaking.
"Bopaki bo hlakile: tsetela ho thibela"
Bothata ba lefatše lohle ba lithethefatsi bo hlahisa phephetso e nang le likarolo tse ngata e amang bophelo ba batho ba limilione lefatšeng ka bophara. Ho tloha ho batho ba loanang le mathata a ho sebelisa lithethefatsi ho ea ho sechaba se loantšanang le liphello tsa ho rekisoa ha lithethefatsi le botlokotsebe bo hlophisitsoeng, phello ea lithethefatsi e pharaletse ebile e rarahane. Taba ea bohlokoa ho rarolle phephetso ena ke bohlokoa ba ho amohela mokhoa o thehiloeng ho bopaki ba saense o etelletsang pele thibelo le kalafo.
The Letsatsi la Machabeng le Khahlanong le Tšebeliso e Mpe ea Lithethefatsi le Thekiso e Ntle ea Lithethefatsi, kapa Letsatsi la Lefatše la Lithethefatsi, le tšoauoa ka la 26 Phuptjane selemo se seng le se seng ho matlafatsa ts'ebetso le ts'ebelisano 'moho ho fihlela lefatše le se nang tšebeliso e mpe ea lithethefatsi. Letšolo la selemo sena la Letsatsi la Lefatše la Lithethefatsi le hlokomela hore maano a sebetsang a lithethefatsi a tlameha ho theoa ho saense, lipatlisiso, tlhompho e felletseng bakeng sa litokelo tsa botho, kutloelo-bohloko, le kutloisiso e tebileng ea litlamorao tsa sechaba, moruo, le bophelo bo botle ba tšebeliso ea lithethefatsi.
Re le hammoho, a re eketse boiteko ba rōna ba ho loantša bothata ba lefatše ba lithethefatsi, re tataisoa ke melao-motheo ea saense, kutloelo-bohloko le bonngoe. Ka ts'ebetso e kopanetsoeng le boitlamo ho litharollo tse thehiloeng bopaking, re ka theha lefatše leo ho lona batho ba fuoang matla a ho phela bophelo bo botle, bo khotsofatsang.
Letsatsi la Lefatše la Lithethefatsi la selemo sena ke boipiletso ho:
- Hlahisa tlhokomeliso: Eketsa kutloisiso ea katleho le litšenyehelo tsa mekhoa ea thibelo e thehiloeng bopaking, ho hatisa phello ea bona ho fokotsa likotsi tsa tšebeliso ea lithethefatsi.
- Buella matsete: Khothaletsa matsete a maholo boitekong ba thibelo ke mebuso, baetsi ba melao-motheo, le litsebi tsa ts'ebetsong ea molao, ho totobatsa melemo ea nako e telele ea ho kenella ka potlako le thibelo.
- Matlafatsa sechaba: Hlomella sechaba ka lisebelisoa le lisebelisoa ho kenya ts'ebetsong mats'oao a thibelo a thehiloeng bopaking, ho khothaletsa boitelo khahlanong le ts'ebeliso ea lithethefatsi le ho khothaletsa tharollo e etelletsoeng pele ke sechaba.
- Beafatsa lipuisano le tšebelisano-'moho: Khothaletsa lipuisano le tšebelisano lipakeng tsa bankakarolo ho ntlafatsa mekhoa le maano a thibelo e thehiloeng bopaking, ho khothaletsa tikoloho e tšehetsang bakeng sa ho arolelana tsebo le boqapi.
- Khothaletsa ho etsa melaoana e thehiloeng bopaking: Buella ho etsoa ha melaoana e thehiloeng bopaki boemong ba naha le ba machaba, ho netefatsa hore maano a lithethefatsi a thehiloe lipatlisisong tsa saense le ho tsebisoa ke mekhoa e metle.
- Kopanela sechaba: Ho phahamisa tlhokomeliso ka bohlokoa ba ho sebelisana le sechaba le ho kenya letsoho ho rala le ho kenya ts'ebetsong mananeo a sebetsang a thibelo ea lithethefatsi, ho matlafatsa sechaba ho nka mehato ea thibelo.
- Matlafatsa bacha: Fana ka bacha ka tsebo, litsebo, le lisebelisoa hore e be baemeli ba phetoho metseng ea bona, ba buella matsapa a thibelo ea lithethefatsi le ho phahamisa mantsoe a bona moqoqong.
- Khothaletsa tšebelisano ea machaba: Khothaletsa tšebelisano le tšebelisano ea machaba har'a mebuso, mekhatlo le sechaba ho hlahisa le ho kenya ts'ebetsong maano a thehiloeng bopaking bakeng sa ho loantša ho rekisoa ha lithethefatsi le botlokotsebe bo hlophisitsoeng, ho ela hloko boemo ba lefats'e ba bothata ba lithethefatsi le tlhokahalo ea mehato e hokahaneng.
