Ka bobeli Machaba a Kopaneng le mokhatlo o kopanetsoeng oa mekhatlo ea Sechaba le mekhatlo ea litokelo tsa botho e fane ka mangolo a Open ho Lekhotla la Europe pele ho kopano ea Komiti ea Matona ka 5.th ea February. Komiti ea Matona kopanong e tla boela e qalella mosebetsi mabapi le sengoloa se tsosang khang se mabapi le melaoana ea ts'ebeliso ea likhoka ho mafu a kelello. Sena se latela hore Komiti e fumane lintlha tseo e neng e li kopile ka Phuptjane 2022 hore e tle e tsebe ho shebisisa taba ena ka nepo le tlhokahalo e ka bang teng ea melaoana ena ka mokhoa o pharaletseng.
Komiti ea Machaba a Kopaneng ea Litokelo tsa Batho ba nang le Bokooa le eona Lengolo le bulehileng e ile ea tsosolosa ngongoreho ea hore Lekhotla la Europe ka mosebetsi o tsoelang pele mabapi le moralo o eketsehileng oa protocol ho Tumellano ea Biomedical ha e tsamaee ho ea qetellong ea tšebeliso ea mofuta ofe kapa ofe oa ho qobella ho fana ka maano le litšebeletso tsa bophelo bo botle ba kelello bakeng sa batho ba nang le bokooa. Komiti ea Machaba a Kopaneng e khothalletsa ka matla Lekhotla hore le hule moralo oa Protocol ea Tlatsetso.
Ka nako e ts'oanang kopano ea mekhatlo ea sechaba le mekhatlo ea litokelo tsa botho e ile ea fana ka lengolo le bulehileng ho Lekhotla la Europe ho pheta lipelaelo tse tebileng le ho kopa ho hula moralo oa Tlatsetso ea Protocol ho Tumellano ea Bophelo bo Botle. Mekhatlo e emelang ngongoreho sechabeng ka kakaretso e khothaletsa Lekhotla la Europe ho tsepamisa maikutlo ho khothaletsong ea boithaopo, tlhokomelo ea bophelo bo botle ba kelello e thehiloeng litokelong le ho lahla moralo oa tlatsetso oa protocol. Ba kopa hore Lekhotla la Europe le lokise mosebetsi oa lona oa taolo mabapi le mekhoa ea bophelo bo botle ba kelello le litekanyetso tsa kajeno tsa litokelo tsa botho.
Litekanyetso tsa Machaba tsa Litokelo tsa Botho tsa bophelo bo botle ba kelello
Komiti ea Machaba a Kopaneng ea Litokelo tsa Batho ba nang le Bokooa (Komiti ea CRPD) ka mantsoe a hlakileng a hlokometse hore Linaha tsohle tseo e leng Litho tsa Lekhotla la Europe, tseo hammoho le Linaha e leng mekha ea Tumellano ea Machaba a Kopaneng ea Litokelo tsa Batho ba nang le Bokooa, li tlanngoe ke Tumellano ea Machaba a Kopaneng. Ke selekane sa machaba se tlamang ka molao, se tiisitsoeng ke Linaha tsa 192, 'me joalo ka ha Komiti e hlokometse "litlōlo tsa molao tse qobelloang le tsa boithaopo le mofuta ofe kapa ofe oa ho amohuoa tokoloho ho ipapisitse le bofokoli, ho kenyeletsoa le boemo ba batho ba nang le bokooa ba nang le bothata ba motho ka mong."
Komiti ea Machaba a Kopaneng e ile ea boela ea bolela hore Tumellano, ka ho tšoanang, "e thibela tšebeliso ea khatello ho fana ka litšebeletso tsa bophelo bo botle ba kelello, tse lokelang ho ba teng sechabeng eseng libakeng tse hlophisitsoeng 'me li tla fanoa ka tumello ea mahala le e nang le tsebo ea batho ba nang le tsebo. bokooa ka bobona eseng ka batho ba bang. ”
Tšireletso ea batho ba nang le bokooa le litokelo tsa bona, Komiti ea Machaba a Kopaneng e ile ea bontša, “le ka mohla e ke ke ea finyelloa ka ho kenya mekhatlo e ikemetseng kapa e qobelloang le mofuta ofe kapa ofe oa ho amohuoa tokoloho ho ipapisitseng le ho holofala kapa ho sebelisa khatello bophelong ba kelello, empa ka ho amohela le ho kenya ts'ebetsong ea bona. tokelo ea ho phela ka boikemelo le ho kenyelletsoa sechabeng, ho fumana litšebeletso tsa tšehetso tsa sechaba, ho akarelletsa le litšebeletso tsa bophelo bo botle ba kelello, le ho tsosolosoa ha matla a bona a molao.”
Komiti ea Machaba a Kopaneng e hatelletse hore "Ho hlompha litokelo tsa boipuso ho bohlokoa ho mokhoa oa mehleng ena o nkiloeng ke CRPD. Sena se hloka tlhompho bakeng sa khetho ea motho e theiloeng ke thato ea motho le khetho ea hae, le ho phahamisa boipuso ba motho ka ho etsa liqeto tse tšehelitsoeng. E hloka mekhoa e mecha ea leano la bophelo bo botle ba kelello le tloaelo e amohelang ho se qobelloe, khetho ea motho, bophelo ba sechaba le boitlamo ba lithaka. ”
Ho phaella ho sena, mekhatlo ea sechaba e ile ea hatisa hore phekolo e qobelloang le ho behoa ha batho ka lebaka la bokooa ba bona, ho kenyelletsa le batho ba nang le bokooa ba kelello le batho ba nang le mathata a bophelo bo botle ba kelello, esita le haeba ba laoloa ke molao, ba tlōla litokelo tsa ho se khetholle, matla a molao, tokoloho le tšireletseho, botšepehi ba 'mele le kelellong, le bophelo bo botle bo kenyelelitsoeng ho UN CRPD.
Mekhatlo e meng e mengata le ba nang le matla a Machaba a Kopaneng ba na le boemo bo tšoanang khahlanong le phekolo le ho behoa ntle ho boikhethelo, esita leha Linaha li leka ho lokafatsa mekhoa ena motheong oa "tlhoko ea bongaka" kapa ka lebaka la ts'ireletso eo ho thoeng ke motho kapa ba bang. Ho e-na le hoo, ba hatelletse hore litloaelo tse qobellang li tšoana le tlhokofatso, tse batlang hore ho fetoloe mekhoa e thehiloeng ho litokelo ka ho kenya letsoho ha batho ba nang le bokooa ba kelello le litaba tsa bophelo bo botle ba kelello, le ka ho hlompha thato ea bona le likhetho tsa bona.
Khanyetso e tsoang ho mekhatlo ea sechaba le basebelisi ba litšebeletso tsa bophelo bo botle ba kelello
Mekhatlo ea Sechaba ka Lengolo le bulehileng e hlokometse hore basebelisi ba litšebeletso tsa bophelo bo botle ba kelello le baphonyohi ba mafu a kelello ba na le matla e hanyetse moralo oa protocol ea tlatsetso ho tloha 2014.
“Le ha re utloisisa lipheo tsa moralo oa Protocol ea Tlatsetso, moralo oa Keletso mabapi le ho hlompha boikemelo ho tsa bophelo bo botle ba kelello o fihlela lipheo tsena ka katleho ha o ntse o qoba kotsi e sa hlokahaleng. Protocol e Eketsehileng e beha likotsi tsa ho hatella le ho theha mekhatlo, ho mpefatsa tlhekefetso ea litokelo tsa botho bakeng sa batho ba nang le bokooa ba kelello, le ho baka likhohlano tsa molao lipakeng tsa Lekhotla la Europe boitlamo le CRPD, "kopano e boletse.
Tumellano e ntseng e hola khahlano le khatello ka har'a sechaba sa bafani
Palo e ntseng e eketseha ea litsebi tsa bongaka le tsa mahlale e belaella mehato e qobellang tlhokomelong ea bophelo bo botle ba kelello, 'me ba bang ba nka hore ha e tsamaisane le litokelo tsa botho-ka tlhokomelo, mokhatlo oa kopanelo oa sechaba o hlokometse. Ba totobatsa khaello ea bopaki bo tšehetsang kakaretso kapa ts'ebetso ea mekhoa e joalo, ha ba ntse ba supa kotsi e hlakileng ea bophelo bo botle ba 'mele le ba kelello, liphello tse futsanehileng, le ho fokotsa haholo nako ea bophelo bakeng sa ba tlas'a bona. Bafuputsi ba boetse ba phephetsa bonnete ba mabaka a kang kotsi le tekano, ba hlokomela hore mehopolo ena hangata ha e na mabaka ebile e leeme ho latela maemo a kang morabe, bong le bokooa.
Litharollo tse thehiloeng ho litokelo tsa botho lia khoneha ebile lia sebetsa
Ho tloha ha ho emisoa ha mosebetsi oa moralo oa Tlatsetso Protocol ka 2022, the Mokhatlo oa Lefatše oa Bophelo (WHO) e thakhotse boikitlaetso ba QualityRights. Lenaneo, le thehiloeng ho CRPD, le thusitse lipetlele, libaka le linaha ho hlahloba mekhoa ea bona ea bophelo bo botle ba kelello le ho kenya ts'ebetsong lithupelo bakeng sa bafani ho sebetsana le sekhobo le tšebeliso ea khatello, hammoho le liphetoho tsa meralo tse ntlafatsang khotsofalo ea basebelisi ba litšebeletso le ho khomarela kalafo ka ho fokotseha. tshebediso ya ho qobella.
Mokhatlo oa Civil Society o bontšitse hore mananeo a katleho ea pele ho linaha tse fapa-fapaneng a bonts'a ho khoneha le liphello tse ntle, bakeng sa batho le bakeng sa tsamaiso ea bophelo bo botle, ea ho felisa khatello ea tlhokomelo ea bophelo bo botle ba kelello.
Mokhatlo oa Civil Society o ile oa etsa qeto ea hore "Ka kakaretso, litšupiso tsena li bua ka tlhokahalo ea matsete a mangata le lipatlisiso hammoho le ho khoneha le katleho ea mekhoa e meng libakeng tse sa tšoaneng le ka batho ba sa tšoaneng."
