Na Prof. AP Lopukhin
Matendo ya Mitume, Sura ya 11. Kutoridhika kwa waamini huko Yerusalemu dhidi ya Petro kwa sababu ya kushirikiana na watu wasiotahiriwa na kuwatuliza wale wasioridhika (1-18). Kuhubiri Injili nje ya Palestina, hasa Antiokia (10 – 21). Barnaba na Sauli huko Antiokia (22 – 26). Unabii wa njaa na zawadi kwa Wakristo wa Yudea (27-30)
Matendo 11:1. Mitume na ndugu waliokuwa katika Yudea walisikia kwamba watu wa mataifa mengine pia walikuwa wamelipokea neno la Mungu.
Matendo 11:2. Petro alipopanda kwenda Yerusalemu, wale waliotahiriwa walishindana naye.
Matendo 11:3. wakisema, Uliingia kwa watu wasiotahiriwa, ukala nao.
Waumini kutoka miongoni mwa Wayahudi (yaani wale waliotahiriwa) hawakumkashifu Petro kwa kuhubiri Injili kwa Mataifa na kuwabatiza, bali kwa ajili ya “kwenda kwa wasiotahiriwa na kula nao…” Kimsingi, hawakuweza kupinga kuhubiriwa kwa Kristo kati ya Mataifa, kwani hawakuweza kusahau agizo la Bwana Mwenyewe “kuwabatiza mataifa yote” – Mt. 28:19. Mapingamizi yao yalikuwa tu dhidi ya ushirika ambao Petro aliruhusu na wasiotahiriwa.
Kama vile wimbo wa kanisa - Injili ya nne stichera, sauti ya 4, inavyosema juu ya Yeye ambaye Yeye mwenyewe aliwahi kupigana sana dhidi ya matukano Yake yasiyo na sababu kwamba "Alikula na kunywa pamoja na watoza ushuru na wenye dhambi."
Katika suala hili, maandamano ya wakereketwa waliokithiri wa sheria na desturi za Kiyahudi, ambazo hata hazikuamriwa na Musa, bali zilikuwa ni mapokeo tu ya wazee wasiojulikana, lilikuwa la hatari zaidi, kwani lilikuwa ni dhihirisho la mafundisho ya uwongo ambayo baadaye waalimu wa uongo wa Kiyahudi walieneza kwa nguvu kama hiyo na ambayo ilikuwa tayari kudai wajibu wa Uyahudi wote, pamoja na tohara na desturi zake, kama sharti la kuingia Ukristo.
Hii tayari ni hali ya kupita kiasi ambayo Petro, na baadaye na kwa kiasi kikubwa zaidi Paulo, alihangaika nayo - hata baada ya Baraza la Mitume kukomesha swali hili mara moja na kwa wote kwa amri zake za mamlaka.
Matendo 11:4. Na Petro akaanza kuwaambia kila kitu kwa utaratibu, akisema:
Simulizi la Petro kuhusu tukio la Kaisaria karibu linafanana na simulizi la mwandishi wa matukio. Petro hajibu moja kwa moja shutuma aliyoelekezwa kwamba alikwenda kwa wasiotahiriwa na kuzungumza nao, bali anaikataa tu kwa mapenzi ya Mungu yaliyofunuliwa bila kupingwa kwa ajili ya kuwapokea Mataifa katika Kanisa la Kristo. Wakati haya yanapotokea - na sio sana kwa mapenzi na matendo ya Petro, lakini kwa mapenzi na ishara za Mungu, bila shaka lingekuwa jambo lisilo la hekima kumpinga Mungu na kutowatambua kuwa washiriki kamili wa udugu wa Kristo, ili kwamba katika ushirika pamoja nao kusiwe na kitu chochote cha aibu tena.
Matendo. 11:5. Nilikuwa katika mji wa Yafa, nikiomba, nilishikwa na ndoto, nikaona maono: chombo kimoja kikishuka, kama shuka kubwa, kikishushwa kutoka mbinguni kwa pembe zake nne, kikanikaribia.
Matendo. 11:6. Nami nilipoutazama na kuutazama, nikaona wanyama wa nchi wenye miguu minne, na wanyama wa mwitu, na wadudu, na ndege wa angani.
Matendo. 11:7. Nikasikia sauti ikiniambia, Ondoka, Petro, uchinje ule.
Matendo 11:8. Nikasema, La hasha, Bwana;
Matendo 11:9. Ile sauti ikaniambia mara ya pili kutoka mbinguni, Vile Mungu alivyovitakasa, usiviite najisi.
Matendo 11:10. Jambo hili lilifanyika mara tatu, na vitu vyote vikavutwa tena mbinguni.
Matendo 11:11. Na tazama, mara watu watatu wakasimama mbele ya nyumba nilimokuwa, waliotumwa kwangu kutoka Kaisaria.
Matendo 11:12. Roho akaniamuru niende pamoja nao bila mashaka yo yote. Na hao ndugu sita wakaja pamoja nami, tukaingia nyumbani kwa yule mtu.
Matendo 11:13. Akatueleza jinsi alivyomwona malaika (mtakatifu) katika nyumba yake, aliyesimama na kumwambia, Tuma watu Yopa wakamwite Simoni, aitwaye Petro;
Matendo 11:14. Atakuambia maneno ambayo kwayo wewe na jamaa yako yote mtaokolewa.
Matendo 11:15. Na nilipoanza kunena, Roho Mtakatifu akawashukia kama alivyotushukia sisi hapo mwanzo.
Matendo 11:16. Kisha nikakumbuka neno la Bwana, jinsi alivyosema, Yohana alibatiza kwa maji, bali ninyi mtabatizwa kwa Roho Mtakatifu.
Matendo 11:17. Ikiwa basi Mungu amewapa wao karama ile ile aliyotupa sisi tulipomwamini Bwana Yesu Kristo, mimi ni nani hata niweze kumpinga Mungu?
Matendo 11:18. Waliposikia hayo, wakanyamaza, wakamtukuza Mungu, wakisema, “Basi Mungu amewajalia hata Mataifa nao toba liletalo uzima.”
Baada ya maelezo haya, wakosoaji wa Petro hawakunyamaza tu, bali pia walimsifu Mungu, ambaye alikuwa amewapa Wayunani “toba iletayo uzima,” yaani, uzima katika ufalme wa milele wa Kristo. “Mwaona,” asema Mtakatifu Yohana Chrysostom, “yale maneno ya Petro, ambaye alisimulia kwa kina yaliyotukia, alifanya? Kwa sababu hiyo wakamtukuza Mungu, kwa kuwa amewajalia kutubu;
Matendo 11:19. Na wale waliotawanyika kwa ajili ya mateso yaliyotokea wakati wa kuuawa kwa Stefano, walikwenda mpaka Foinike, na Kipro na Antiokia, wasihubiri lile neno kwa mtu ye yote ila Wayahudi.
Wakati huohuo, wale waliotawanyika kwa ajili ya mateso wale waliomfuata Stefano, walikwenda mpaka Foinike, na Kipro na Antiokia, wakihubiri lile neno kwa Wayahudi peke yao.
Baada ya kuweka wazi matukio ambayo yanahitaji uangalifu maalum na ambayo yalifanyika baada ya mauaji ya Stefano (Matendo 8, Matendo 9, Matendo 10), mwandishi anaendelea kuelezea shughuli za waamini waliotawanyika nje ya mipaka ya Yudea na Samaria. Kusudi lake ni kuwasilisha kwa uwazi zaidi matokeo muhimu ya mateso na kutawanyika kwa Wakristo. “Mateso,” asema Mtakatifu John Chrysostom, “yameleta faida kubwa kwa kuhubiriwa kwa Injili.” Ikiwa maadui wangetafuta kimakusudi kueneza Kanisa, hawangefanya jambo lolote tofauti: Ninamaanisha—kuwatawanya walimu.
"Foinike" - ukanda wa pwani wa kaskazini mwa Galilaya, wakati huo chini ya Warumi, pamoja na miji iliyokuwa maarufu ya Tiro na Sidoni.
"Kupro" - kisiwa kikubwa kilicho karibu na pwani ya Sirofoinike ya Bahari ya Mediterania (ona Matendo 4:36).
“Antiokia” – jiji kubwa na lenye kustawi Kaskazini-magharibi mwa Siria, kwenye Mto Orontes, mwendo wa saa 6 kutoka baharini (karibu 30 versts), lililoanzishwa na Antiochus, baba yake Seleucus Nicator, mwanzilishi wa Milki ya Seleucid. Wakazi wake wengi walikuwa Wagiriki, lakini pia kulikuwa na Wayahudi wengi. Elimu ya Kigiriki na lugha pia ilitawala katika jiji hilo.
“hawakuhubiri neno kwa yeyote isipokuwa kwa Wayahudi.” Walifuata kanuni iliyowahi kuelezwa na Mtume Paulo kwamba Wayahudi walikuwa wa kwanza kuhubiriwa neno la Mungu (Matendo 13:46).
Kwa njia hii, walihubiri Injili kwa Wayahudi, wakiwapita watu wa mataifa mengine, “si kwa sababu ya kuwaogopa wanadamu, ambayo haikuwa kitu kwao, bali walitaka kuishika torati na kujinyenyekeza kwao” (Mt. Yohana Chrysostom), yaani, Wayahudi waliojiona kuwa na haki kubwa zaidi ya kutangazwa kwa Injili.
Matendo 11:20. Kulikuwa na baadhi yao, watu wa Kupro na Kurene, ambao waliingia Antiokia, wakazungumza na Wagiriki wakihubiri Bwana Yesu.
"Wacyprians na Kurene". Baada ya matukio ya Kaisaria (kuongoka kwa Kornelio), tofauti kali kati ya Wayahudi na Wamataifa kuhusu haki ya kuingia katika Kanisa la Kristo ilipoteza kabisa nguvu yake, na kuanzia hapo kuenea kwa Injili kati ya watu wa mataifa mengine kuliongezeka. Waumini kutoka miongoni mwa Wayahudi wa Kiyunani (“Wakirene na Wakirene”) walionyesha bidii fulani katika suala hili, ambao, walipofika Antiokia, “walisema waziwazi na Wagiriki, wakimhubiria Bwana Yesu” na kupata mafanikio kamili, baada ya kuunda jumuiya kubwa ya kwanza ya Wakristo kutoka kati ya Mataifa, ambayo ilichukua jukumu kubwa katika maisha ya Kanisa la Kikristo la mapema.
Matendo 11:21. Na mkono wa Bwana ulikuwa pamoja nao, na umati mkubwa wa watu ukaamini na kumgeukia Bwana.
“Na mkono wa Bwana ulikuwa pamoja nao,” yaani pamoja na wahubiri. Walitiwa nguvu kwa uwezo wa pekee wa neema ya Mungu, ambao kwa huo walifanya ishara na maajabu.
Matendo 11:22. Habari hizi zikafika katika kanisa la Yerusalemu, wakamtuma Barnaba aende Antiokia.
"Habari za hii zilifika." Kwa Kigiriki: ὁ λόγος … περὶ αὐτῶν. Kwa kweli: "neno juu yao."
"kwa kanisa la Yerusalemu" - katika muundo wake kamili, na mitume wakuu, ambao walimtuma Barnaba kwenda Antiokia. Kwa nini Barnaba? Barnaba ndiye aliyefaa zaidi endapo kutokuelewana kulitokea, kama vile vilivyotajwa katika Matendo 11:2-3 na kwa uongozi wa jumuiya mpya ya Kikristo. Alikuwa mzaliwa wa Kipro ambapo baadhi ya wahubiri wa Antiokia walitoka (Matendo 11:20, Matendo 4:36); aliheshimiwa hasa katika kanisa la Yerusalemu (Matendo 4:36-37, 9:26-27), alikuwa “mtu mwema” na aliyejaa neema (Matendo 11:24). Alikuwa na kipawa cha pekee cha kushawishi na kufariji, kama jina lenyewe Barnaba linavyoonyesha (Matendo 4:36). Mwanamume kama huyo alionekana kuwa na uwezo hasa wa kutuliza misukosuko yoyote ambayo inaweza kutokea na kuleta maisha yote ya jamii katika roho ifaayo.
Matendo 11:23. Alipofika na kuiona neema ya Mungu, alifurahi na kuwasihi wote wakae katika Bwana kwa moyo wa kweli.
Alipofika, Barnaba angeweza tu kushangilia katika neema ya Mungu miongoni mwa Wakristo katika Antiokia, ambao aliwahimiza ‘wakae katika Bwana kwa moyo mnyoofu. Kwa Kigiriki: τῇ προτέθηση τῆς καρδίας προσμένειν τῷ Κυρίῳ. Katika tafsiri ya Slavic: "Ισυλονειμενή сердцα τερπετι ο Γοσποδε". Kwa kweli: kwa kusudi la moyo kukaa katika Bwana. Mtakatifu Yohane Krisostom anapendekeza kwamba baada ya Barnaba kuwasifu na kuwaidhinisha watu waaminio, aliwaongoa watu wengi zaidi kwa Kristo.
Matendo 11:24. kwa maana alikuwa mtu mwema, amejaa Roho Mtakatifu na imani. Na watu wengi wakaongezeka kwa Bwana.
"kwa sababu" - inahusu mstari wa 22. Inaeleza kwa nini Barnaba alitumwa, na pia kwa nini Barnaba alifurahi sana na kuchukua hali ya waongofu wapya karibu na moyo wake.
Matendo 11:25. Kisha Barnaba akaenda Tarso kumtafuta Sauli, na alipompata, akamleta Antiokia.
Bila shaka Barnaba alitaka kumwelekeza Sauli, ambaye alikuwa amehamia Tarso kutoka Yerusalemu, kwenye uwanja mpya na mpana wa utendaji ambao ulikuwa umemfungulia akiwa mtume kwa Mataifa ( Mdo. 8:15, 29-30 ) .
Matendo 11:26. Ikawa mwaka mzima wakakutanika kanisani, wakafundisha makutano mengi; na huko Antiokia ndipo wanafunzi waliitwa Wakristo kwa mara ya kwanza.
“walikusanyika pamoja kanisani.” Mikutano mikuu ya Wakristo inakusudiwa.
"Walifundisha watu wengi." Kwa Kigiriki: διδάξαι ὄχλον ἱκανόν. Yaani waliwafundisha na kuwathibitisha waongofu wapya katika kweli za imani na kanuni za maisha ya Kikristo. Ni jambo la kustaajabisha kwamba kazi ya kuhubiri ya Sauli imeelezwa hapa (ingawa pamoja na Barnaba) na neno “kufundishwa” (διδάξαι), ambalo kwa kawaida hutumika kwa mahubiri ya mitume tu ( Mdo 4:2, 18, 5:25, 28, 42; taz. Mdo. 2:42 ).
"Wanafunzi waliitwa Wakristo kwanza huko Antiokia." Hadi wakati huo, wafuasi wa Bwana walikuwa wameitwa wanafunzi, ndugu, waumini, n.k. Katika sehemu mbili katika Agano Jipya (Mdo. 26:28 na 1 Pet. 4:16) jina hili linatumiwa na watu ambao hawakuwa katika Kanisa. Hilo ladokeza kwamba kutoa kwa jina Wakristo si kwa sababu ya Wakristo wenyewe. Inatia shaka kwamba ilitoka kwa Wayahudi, ambao hawangethubutu kuwapa jina takatifu, Kristo (tafsiri ya Masihi wa Kiebrania), kwa wafuasi wa Yule ambaye hawakumwona kuwa hivyo. Kwa hiyo, inabakia na uwezekano mkubwa zaidi kudhani kwamba jina Wakristo lilipewa waamini na wapagani wa Antiokia. Hawakujua maana ya kimaandiko na ya kidini-kihistoria ya jina Masihi, na walikubali tafsiri yake ya Kigiriki (Kristo) kama jina lao wenyewe, hivyo kutaja kundi la wafuasi Wake. Jina jipya lilifanikiwa sana, kwa sababu liliunganisha katika moja wale wote wanaodai imani mpya - wale waliotoka kati ya Wayahudi na wale kutoka kwa wapagani ambao walijua Ukristo bila kujitegemea kabisa na Uyahudi.
Matendo 11:27. Siku zile manabii walishuka kutoka Yerusalemu kwenda Antiokia.
"wakashuka ... manabii." Miongoni mwa karama mbalimbali za kiroho ambazo kanisa la kwanza la Kristo lilikuwa na mali nyingi navyo, wakati huo karama ya unabii ilidhihirika pia kwa baadhi ya waamini, yaani utabiri wa matukio yajayo yasiyoweza kufikiwa na maarifa ya asili ya mwanadamu (1Kor. 12:10). Mmoja wa manabii hawa alikuwa Agabo, ambaye anatajwa tena baadaye (Matendo 21:10).
Matendo 11:28. Na mmoja wao, aitwaye Agabo, akasimama, akabashiri kwa uwezo wa Roho kwamba kutakuwa na njaa kubwa katika dunia yote, kama ilivyokuwa wakati wa Kaisari Klaudio.
"iliyotabiriwa na Roho". Kwa Kigiriki: ἐσήμανε διὰ τοῦ Πνεύματος. Katika tafsiri ya Slavic: назнаменаше Духом. Yaani, alitangaza kwa ishara fulani, tendo la mfano la nje, mfano wa kile alichopendekezwa na Roho Mtakatifu (rej. Mdo 21:10).
"Dunia nzima ... njaa kubwa." Usemi ulioimarishwa unatumika, ukimaanisha kuanza kwa njaa kuu kila mahali (rej. Luka 2:1), katika sehemu nyingi, labda si kwa wakati mmoja, lakini kwa miaka kadhaa, eneo baada ya eneo, na si kila mahali mara moja. Mwanahistoria huyo asema kwamba njaa kama hiyo “ilitokea chini ya Klaudio Kaisari.” Huyu ndiye aliyekuwa mrithi wa Caligula, ambaye alitawala ufalme huo kuanzia 41 hadi 54 KK. Wakati huo wote, njaa ilitanda katika sehemu mbalimbali katika Milki ya Kirumi, na karibu mwaka 44 BK njaa kubwa ilizuka kotekote katika Palestina (Josephus, Antiquities of the Jews, XX, 2, 6; 5, 2; Eusebius of Caesarea. Ecclesiastical History, II, 11). Karibu 50 AD kulikuwa na njaa katika Italia yenyewe na katika majimbo mengine (Tacitus, Annals, XII, 43).
Matendo 11:29. Kisha wanafunzi wakaazimu kila mmoja kwa kadiri ya uwezo wake kuwapelekea msaada ndugu waliokaa Uyahudi;
Kwa Kigiriki: τῶν δὲ μαθητῶν καθὼς ηὐπορεῖτό τις. Kwa hakika: wanafunzi, kwa kadiri walivyoweza, waliamua… Hii inaonekana ilitokea mwanzoni mwa njaa huko Yudea. Kisha kwa mara ya kwanza upendo wenye kugusa na wa kindugu na umoja kati ya jumuiya za Kikristo za kibinafsi ulidhihirika.
Matendo 11:30. wakafanya hivyo, wakapeleka pesa iliyokusanywa kwa wazee kwa mikono ya Barnaba na Sauli.
"kwa wazee." Hii ni mara ya kwanza kutajwa wazee katika historia ya mitume. Kama inavyoonekana kutokana na marejeo zaidi (Mdo. 15:2, 4, 6, 22, 23, 20, n.k.) na kutoka kwa nyaraka za mitume (Tito 1:4; 1 Tim. 5:17, 19, n.k.), wazee walikuwa viongozi wa jumuiya za Kikristo binafsi, wachungaji na walimu, na wasimamizi20:17; Efe. 28:4; 11 Pet.
Waliwekwa wakfu kwa huduma kwa kuwekewa mikono na mitume (Mdo. 14:23) au maaskofu (1 Tim. 5:22). Katika miji hiyo ambapo jumuiya za Kikristo zilikuwa nyingi zaidi, kwa mfano, Yerusalemu, Efeso, n.k., kulikuwa na makasisi kadhaa (Matendo 15:1, 4, nk; Matendo 20:17).
Hakuna ushuhuda maalum kama huo kuhusu uanzishwaji wa awali wa shahada hii takatifu kama, kwa mfano, kuhusu kuanzishwa kwa mashemasi (Matendo 6, nk). Jambo moja ni wazi kwamba desturi ya kuwaweka wakfu wakuu katika jumuiya mpya za Kikristo zilizoanzishwa ilianzishwa mapema sana (Matendo 14:27), ambayo inaonekana ilisababishwa na hitaji la haraka la kila jumuiya kuwa na, pamoja na askofu, mwenye mamlaka na aliyeidhinishwa na kiongozi wa mamlaka ya kitume, mkuu, mchungaji na mwalimu, mtendaji wa sakramenti.
Ilikuwa kwa wazee, kama wawakilishi wa karibu wa jumuiya binafsi, kwamba msaada wa Antiokia ulikabidhiwa.
Chanzo katika Kirusi: Biblia ya Ufafanuzi, au Maoni juu ya vitabu vyote vya Maandiko Matakatifu ya Agano la Kale na Agano Jipya: Katika juzuu 7 / Ed. Prof. AP Lopukhin. -Mh. ya 4. – Moscow: Dar, 2009, 1232 pp.
