በፕሮፌሰር ኤፒ ሎፑኪን
ማቴዎስ 6፡12 እኛ ደግሞ የበደሉንን ይቅር እንደምንል በደላችንን ይቅር በለን;
"እንተወዋለን" (በስላቭ መጽሐፍ ቅዱስ) - ἀφίεμεν በእርግጥ አሁን ባለው ጊዜ ውስጥ የተቀመጠ እንጂ በአኦሪስት (ἀφήκαμεν) ውስጥ ሳይሆን እንደ አንዳንድ ኮዴክሶች ከሆነ የሩስያ ትርጉም ትክክለኛ ነው. ἀφήκαμεν የሚለው ቃል “ምርጥ ማረጋገጫ” አለው። ቲሸንዶርፍ፣ ኤልፎርድ፣ ዌስትኮት፣ ሆርት ἀφήκαμεν – “ተወን”፣ ግን ቩልጌት አሁን ያለው ነው (ዲሚቲመስ)፣ እንዲሁም ጆን ክሪሶስቶም፣ ሳይፕሪያን እና ሌሎችም። ይህ በእንዲህ እንዳለ፣ ይህንን ወይም ያንን ንባብ እንደተቀበልን የሚወሰን የትርጉም ልዩነት ጉልህ ነው። ኃጢአታችንን ይቅር በለን, ምክንያቱም እኛ ራሳችን ይቅር ማለትን ወይም ይቅር ተብለናል. ማንም ሰው የኋለኛው, ለመናገር, የበለጠ ምድብ እንደሆነ ሊረዳ ይችላል. በእኛ የኃጢያት ይቅርታ ለራሳችን ይቅርታ እንደ ቅድመ ሁኔታ ተዘጋጅቷል ፣ እዚህ ያለን ምድራዊ እንቅስቃሴ ለሰማይ ተግባር ምሳሌ ሆኖ ያገለግላል።
ምስሎቹ የተበደሩት ገንዘብ ከሚያበድሩ ተራ አበዳሪዎች፣ እና ከተቀበሉት እና ከዚያ ከሚመልሱት ተበዳሪዎች ነው። የባለጸጋ ግን መሐሪ ንጉሥ እና ጨካኝ ባለ ዕዳ ምሳሌ ለልመናው ማብራሪያ ሆኖ ሊያገለግል ይችላል (ማቴ. 18፡23-35)። ὀφειλέτης የሚለው የግሪክ ቃል ለአንድ ሰው ὀφείλημα፣ የገንዘብ እዳ፣ የሌሎች ሰዎችን ገንዘብ (aes alienum) መክፈል ያለበት ባለ ዕዳ ማለት ነው። ነገር ግን ሰፋ ባለ መልኩ፣ ὀφείλημα በአጠቃላይ ማናቸውንም ግዴታዎች፣ ማንኛውንም ክፍያ፣ መስጠት ማለት ነው፣ እና ግምት ውስጥ ባለበት ቦታ ይህ ቃል “ኃጢአት”፣ “ወንጀል” (ἀμαρτία፣ παράπτωμα) በሚለው ቃል ምትክ ተቀምጧል። ቃሉ እዚህ ላይ በዕብራይስጥ እና በአረማይክ “ሎቭ” ሞዴል ላይ ጥቅም ላይ ውሏል፣ ፍችውም ሁለቱም ዕዳ (ዴቢቱም) እና ጥፋተኝነት፣ ወንጀል፣ ኃጢአት (¬ culpa, reatus, peccatum) ማለት ነው።
ሁለተኛው ዓረፍተ ነገር ("ይቅር ስንል" እና ሌሎችም) ተርጓሚዎችን ወደ ትልቅ ችግር ሲመራ ቆይቷል። በመጀመሪያ ደረጃ, "እንዴት" (ὡς) በሚለው ቃል ምን መረዳት እንዳለበት ተወያይተዋል, በጣም ጥብቅ በሆነ መንገድ ወይም ቀላል በሆነ መልኩ ከሰዎች ድክመቶች ጋር በተያያዘ. በጣም ጥብቅ በሆነ መልኩ መረዳት ብዙ የቤተ ክርስቲያን ጸሐፍት የኃጢአታችን መለኮታዊ መጠን ወይም መጠን ሙሉ በሙሉ የሚወሰነው በራሳችን አቅም ወይም የሰውን ኃጢአት ይቅር የማለት ችሎታ ላይ በመሆኑ ብዙ የቤተ ክርስቲያን ጸሐፊዎች እንዲሸበሩ አድርጓቸዋል። በሌላ አነጋገር መለኮታዊ ምሕረት እዚህ ላይ በሰው ምሕረት ይገለጻል። ነገር ግን አንድ ሰው የእግዚአብሔር ባሕርይ የሆነውን ምሕረት ማድረግ ስለማይችል፣ የሚጸልይበት ሰው፣ የማስታረቅ ዕድል ያላገኘው አቋም ብዙዎች እንዲንቀጠቀጡና እንዲንቀጠቀጡ አድርጓል።
በቅዱስ ጆን ክሪሶስተም የተነገረለት "ኦፐስ ኢምፐርፌክተም በማትሄም" የተሰኘው ሥራ ደራሲ በጥንቷ ቤተ ክርስቲያን የጸለዩት የአምስተኛውን አቤቱታ ሁለተኛ ዓረፍተ ነገር ሙሉ በሙሉ እንደተዉ ይመሰክራል። አንድ ጸሐፊ እንዲህ ሲል መክሯል:- “አንተ ሰው ሆይ፣ እንዲህ ካደረግክ ማለትም ጸልይ፣ “በሕያው አምላክ እጅ መውደቅ የሚያስፈራ ነገር ነው” የተባለውን አስብ። (ዕብ. 10:31) አንዳንዶች፣ እንደ አውጉስቲን ገለጻ፣ አንድ ዓይነት አቅጣጫ ለማዞር ሞክረዋል እናም ከኃጢያት ይልቅ የገንዘብ ግዴታዎችን ተረድተዋል። ክሪሶስቶም በግንኙነት እና በሁኔታዎች መካከል ያለውን ልዩነት ሲገልጽ ችግሩን ማስወገድ ፈልጎ ይመስላል:- “መለቀቁ መጀመሪያ ላይ የተመካው በእኛ ላይ ነው፤ የሚፈረድብን ፍርድ በእኛ ኃይል ላይ ነው። አንተ ራስህ በራስህ ላይ የምትፈርድበትን ፍርድ እኔ እነግርሃለሁ። ወንድምህን ይቅር ካልከው፣ ከእኔም ተመሳሳይ ጥቅም ታገኛለህ - ምንም እንኳን ይህ የመጨረሻው ከመጀመሪያው እጅግ የላቀ ነው። ሌላውን ይቅር ትላለህ ምክንያቱም አንተ እራስህ የይቅርታ ፍላጎት ስላለህ እና እግዚአብሔር ምንም ሳያስፈልገው እራሱን ይቅር ይላል። ወንድምን ይቅር ትላለህ, እና እግዚአብሔር ባሪያውን ይቅር ይላል, አንተ ስፍር ቁጥር የሌላቸው ኃጢአቶች ነህ, እና እግዚአብሔር ኃጢአት የለሽ ነው. የዘመናችን ሊቃውንትም እነዚህን ችግሮች ስለሚያውቁ “እንዴት” (ὡς) የሚለውን ቃል በትክክል በትንሹ ለስላሳ በሆነ መንገድ ለማስረዳት ይሞክራሉ። የዚህን ቅንጣት ጥብቅ ግንዛቤ በአውድ አይፈቀድም። በእግዚአብሔር እና በሰው መካከል ባለው ግንኙነት, በአንድ በኩል, እና በሰው እና በሰው, በሌላ በኩል, ፍጹም እኩልነት የለም (ፓሪታስ), ነገር ግን የክርክር ተመሳሳይነት (similitudo rationis) ብቻ ነው. በምሳሌው ላይ ያለው ንጉሥ ከባሪያ ይልቅ ለባልንጀራው ምሕረትን ያሳያል። Ὡς እንደ “እንደ” (similiter) ሊተረጎም ይችላል። እዚህ ላይ የሚታየው የሁለት ድርጊቶችን በአይነት እንጂ በዲግሪ አይደለም።
መደምደሚያ
በጎረቤቶቻችን የኃጢአት ስርየት ሁኔታ ከእግዚአብሔር የኃጢያት ስርየት የሚለው ሀሳብ ቢያንስ ቢያንስ ለአረማዊ እምነት እንግዳ ነበር እንበል። ፊሎስትራተስ (ቪታ አፖሎኒ ፣ 11) እንዳለው የቲያና አፖሎኒየስ አምላኪው እንዲህ ባለው ንግግር ወደ አማልክቱ እንዲመለስ ሐሳብ አቅርቧል፡- “እናንተ፣ አማልክት ሆይ፣ ዕዳዬን ክፈሉኝ – የሚገባኝ” (ὦς θεοί፣ δοίητέ) μοι τὰ ὀφειλόμενα)።
ማቴዎስ 6፡13 ከክፉም አድነን እንጂ ወደ ፈተና አታግባን። መንግሥት ያንተ ነውና ኃይልም ክብርም ለዘላለም። ኣሜን።
"እና አታግቡ" የሚለው ቃል ወዲያውኑ እግዚአብሔር ወደ ፈተና እንደሚመራ ግልጽ ያደርገዋል, ለዚህ ምክንያት አለው. በሌላ አነጋገር፣ የማንጸልይ ከሆነ፣ ወደዚያ ከሚመራን ከእግዚአብሔር ወደ ፈተና ልንወድቅ እንችላለን። ግን እንዲህ ዓይነቱን ነገር ከላዕላይ አካል ጋር ማያያዝ ይቻላል እና እንዴት ይቻላል? በሌላ በኩል፣ ስለ ስድስተኛው ልመና እንዲህ ያለው ግንዛቤ፣ ከሐዋርያው ያዕቆብ ቃል ጋር የሚጋጭ ይመስላል። እግዚአብሔር በክፉ አይፈተንም ራሱም ማንንም አይፈትንም” (ያዕቆብ 1፡13)። ከሆነ ወደ ፈተና እንዳይመራን ወደ እግዚአብሔር ለምን እንጸልይ? ያለ ጸሎት እንኳን ሐዋርያው እንደተናገረው ማንንም አይፈትንም ማንንም አይፈትንም። በሌላ ቦታም ይኸው ሐዋርያ፡- “ወንድሞቼ ሆይ፥ በልዩ ልዩ ፈተና ስትወድቁ በታላቅ ደስታ ተቀበሉ” (ያዕቆብ 1፡2) ይላል። ከዚህ በመነሳት, ቢያንስ በአንዳንድ ሁኔታዎች, ፈተናዎች እንኳን ጠቃሚ ናቸው, እና ስለዚህ ከእነሱ ለመዳን መጸለይ አያስፈልግም. ወደ ብሉይ ኪዳን ከተመለስን፣ “እግዚአብሔር አብርሃምን እንደፈተነው” (ዘፍ. 22፡1) እናገኘዋለን። “የእግዚአብሔር ቍጣ በእስራኤላውያን ላይ እንደ ገና ነደደ፥ ዳዊትንም፦ ሂድ እስራኤልንና ይሁዳን ቍጠር እንዲላቸው አስነሣው” (2ሳሙ. 24፡1፤ 1 ዜና 21፡1)። እግዚአብሔር የክፋት ባለቤት ባይሆንም ክፋትን እንደፈቀደ ካላመንን እነዚህን ተቃርኖዎች አንገልጽም። የክፋት መንስኤው የነፃ ፍጡራን ነፃ ፈቃድ ነው፣ እሱም በኃጢአት ምክንያት ለሁለት የተከፈለው ማለትም ወደ ጥሩም ሆነ ወደ መጥፎ አቅጣጫ የሚወስድ ነው። በአለም ላይ በጎ እና ክፉ ህልውና ምክንያት የአለም ድርጊቶች ወይም ክስተቶች እንዲሁ በክፋት እና በመልካም የተከፋፈሉ ናቸው, ክፋት በንጹህ ውሃ ውስጥ እንደ ብጥብጥ ወይም በንጹህ አየር ውስጥ እንደ መርዝ አየር ይታያል. ክፋት ከእኛ ተለይተን ሊኖር ይችላል፣ ነገር ግን በክፋት መካከል በመኖራችን የሱ ተሳታፊ መሆን እንችላለን። እየተገመገመ ያለው ጥቅስ ላይ ጥቅም ላይ የዋለው εἰσφέρω εἰσβάλλω ያህል ጠንካራ አይደለም; የመጀመሪያው ጥቃትን አይገልጽም, ሁለተኛው ደግሞ ይናገራል. ስለዚህ “ወደ ፈተና አታግባን” ማለት፡- “ክፉ ወደ ሚኖርበት አካባቢ አታግባን” ማለት ነው፣ ይህን አትፍቀድ። ካለምክንያት የተነሳ ወደ ክፋት አቅጣጫ እንድንሄድ ወይም ጥፋታችን እና ፈቃዳችን ምንም ይሁን ምን ክፋት ወደ እኛ እንዲመጣ አትፍቀድ። እንዲህ ዓይነቱ ልመና ተፈጥሯዊ ነው እና ለክርስቶስ ሰሚዎች በጣም ለመረዳት የሚቻል ነበር፣ ምክንያቱም እሱ በሰዎች ተፈጥሮ እና በዓለም ላይ ባለው ጥልቅ እውቀት ላይ የተመሠረተ ነው።
እዚህ ላይ ስለ ፈተናዎች ምንነት ለመወያየት የተለየ ፍላጎት ያለ አይመስልም፣ አንዳንዶቹ የሚጠቅሙን ሲመስሉ ሌሎቹ ደግሞ ጎጂ ናቸው። “ባሃን” እና “ናሳ” የሚሉ ሁለት የዕብራይስጥ ቃላቶች አሉ (ሁለቱም በመዝ. 25፡2) ትርጉሙም “መሞከር” የሚል ትርጉም ያለው ሲሆን ብዙ ጊዜ ጥቅም ላይ የሚውለው ፍትሃዊ ያልሆነ ፈተና ነው። በአዲስ ኪዳን ከሁለቱም ቃላት ጋር የሚዛመደው አንድ ብቻ ነው - πειρασμός፣ እና ሰባው ተርጓሚዎች ወደ ሁለት (δοκιμάζω እና πειράζω) ይተረጉሟቸዋል። የፈተናዎች አላማ አንድ ሰው δόκιμος - “የተፈተነ” (ያዕቆብ 1፡12) ሊሆን ይችላል፣ እናም እንዲህ ያለው ተግባር የእግዚአብሔር ባህሪ እና ለሰዎች ጠቃሚ ሊሆን ይችላል። ነገር ግን አንድ ክርስቲያን፣ ሐዋርያው ያዕቆብ እንደተናገረው፣ በፈተና ውስጥ ሲወድቅ ደስ ሊለው ይገባል፣ ምክንያቱም በዚህ ምክንያት δόκιμος ሊሆን ይችላል እና “የሕይወትን አክሊል ሊቀበል” (ያዕቆብ 1፡12) ከዚያም በዚህ በተጨማሪም “ከፈተናዎች ለመዳን መጸለይ፣ ምክንያቱም ፈተናውን አሸንፋለሁ ብሎ መናገር ስለማይችል – δόκιμος. ስለዚህም ክርስቶስ ስለ ስሙ የሚሰደዱትን እና የሚሰደቡትን ብፁዓን ብሎ ይጠራቸዋል (ማቴ. 5፡10-11) ነገር ግን ምን አይነት ክርስቲያን ነው ስድብ እና ስደትን የሚፈልግ እና አጥብቆ የሚታገላቸው? (ቶሉክ፣ [1856])። ለአንድ ሰው የበለጠ አደገኛ የሆነው πειραστής፣ πειράζων ተብሎ የሚጠራው ከዲያብሎስ የሚመጣ ፈተና ነው። ይህ ቃል በመጨረሻ መጥፎ ትርጉም አግኝቷል፣ እንዲሁም በአዲስ ኪዳን πειρασμός ውስጥ ብዙ ጊዜ ጥቅም ላይ ውሏል። ስለዚህ፣ “ወደ ፈተና አታግባን” የሚሉት ቃላት ከእግዚአብሔር ሳይሆን ከዲያብሎስ እንደ ፈተና መረዳት እንችላለን፣ ይህም በውስጣችን ያለውን ዝንባሌ የሚሠራ እና በዚህም ወደ ኃጢአት እንድንገባ የሚያደርግ ነው። “አታስተዋውቁን” የሚለው ግንዛቤ በተፈቀደ መልኩ፡ “እንፈተን ዘንድ አትፍቀድ” (Evfimy Zigavin) እና πειρασμός በተለየ መልኩ፣ ልንቋቋመው ከማንችለው ፈተና አንጻር፣ እንደ አላስፈላጊ እና ውድቅ መደረግ አለበት። የዘፈቀደ. ስለዚህ, ግምት ውስጥ ባለው ቦታ ላይ ፈተና ማለት ከዲያብሎስ ፈተና ማለት ከሆነ, እንዲህ ዓይነቱ ማብራሪያ "ከክፉው" የሚለውን ቃል ቀጣይ ትርጉም ላይ ተጽዕኖ ሊያሳድር ይገባል - τοῦ πονηροῦ.
ይህንን ቃል ቀድሞውኑ አግኝተናል ፣ እዚህ በሩሲያ እና በስላቪን ላልተወሰነ ጊዜ ተተርጉሟል - “ከክፉው” ፣ በ ቩልጌት - ማሎ ፣ በጀርመን የሉተር ትርጉም - ቮን ዴም ዩቤል ፣ በእንግሊዝኛ - ከክፉ (እንዲሁም እዚያ) ከክፉው የእንግሊዝኛ ቅጂ ነው - ማስታወሻ ed.) ማለትም ከክፉ። እንዲህ ያለው ትርጉም እዚህ ጋር “ከዲያብሎስ” ተብሎ ቢተረጎም ተውጦሎጂ ይኖራል፡ ወደ ፈተና አታግባን (ተረድቷል - ከዲያብሎስ) ነፃ አውጣን በሚለው እውነታ ጸድቋል። ሰይጣን። Τὸ πονηρόν በገለልተኛ ጾታ ከአንቀፅ ጋር እና ያለ ስም ማለት “ክፉ” ማለት ነው (ማቴ. 5፡39 ላይ ያሉትን አስተያየቶች ተመልከት) እና ክርስቶስ እዚህ ላይ ዲያብሎስን ማለቱ ከሆነ፣ በትክክል እንደተገለጸው፡- ἀπὸ τοῦ ሊል ይችላል። διαβόλου ወይም τοῦ πειράζ οντος። በዚህ ረገድ፣ “ማድረስ” (ῥῦσαι)ም መገለጽ አለበት። ይህ ግስ ከ "ከ" እና "ከ" ሁለት ቅድመ-ዝንባሌዎች ጋር ተጣምሯል, እና ይህ, በግልጽ, በዚህ አይነት ጥምረት ትክክለኛ ትርጉም ይወሰናል. አንድ ሰው ረግረጋማ ውስጥ ስለገባ ሰው፡ ከ(ἀπό) ረግረጋማ እንጂ ከ(ἐκ) አድነው ሊል አይችልም። ስለዚህ አንድ ሰው በቁጥር 12 ላይ ስለ ዲያብሎስ ሳይሆን ስለ ክፉ ነገር የሚናገር ከሆነ “ከ” መጠቀም የተሻለ ነበር ብሎ ማሰብ ይችላል። ግን ይህ አያስፈልግም ፣ ምክንያቱም ከሌሎች ጉዳዮች “ማድረስ” እውነተኛ ፣ ቀድሞውኑ የሚከሰት አደጋ ፣ “ከመስጠት” - የታሰበ ወይም የሚቻል መሆኑን እንደሚያመለክት ይታወቃል ። የመጀመሪያው ጥምረት ትርጉሙ "ማስወገድ", ሁለተኛው - "መጠበቅ", እና አንድ ሰው አስቀድሞ የተገዛበትን ክፉ ነገር ለማስወገድ ማሰብ ሙሉ በሙሉ አልተወገደም.
መደምደሚያ
በዚህ ቁጥር የተገለጹት ሁለቱ ልመናዎች በብዙ ኑፋቄዎች (ተሐድሶ፣ አርሚኒያን፣ ሶሲኒያን) እንደ አንድ ተቆጥረው የጌታ ጸሎት ስድስት ልመናዎች ብቻ እንዳሉት እናስተውላለን።
ዶክስሎጂ በጆን ክሪሶስቶም, ሐዋርያዊ ድንጋጌዎች, ቲኦፊላክት, ፕሮቴስታንቶች (በጀርመንኛ የሉተር ትርጉም, በእንግሊዘኛ ትርጉም), እንዲሁም የስላቭ እና የሩሲያ ጽሑፎችን ይቀበላል. ነገር ግን በክርስቶስ አልተነገረም ብለን የምናስብበት አንዳንድ ምክንያቶች አሉ፣ ስለዚህም እሱ በዋናው የወንጌል ጽሑፍ ውስጥ አልነበረም። ይህ በዋነኝነት የሚያመለክተው በራሳቸው የቃላቶች አጠራር ልዩነት ነው, ይህም በእኛ የስላቭ ጽሑፎች ውስጥም ይስተዋላል. ስለዚህም በወንጌል፡- “መንግሥትና ኃይልም ክብርም ለዘለዓለም ያንተ ናት፤ አሜን፤” ካህኑ ግን “ከአባታችን ሆይ” በኋላ እንዲህ ይላል፡- “መንግሥት የአንተ ነውና ኃይልም ክብርም አብና ወልድ እና መንፈስ ቅዱስ አሁን እና ለዘላለም እና ለዘላለም እና ለዘላለም።
ወደ እኛ በመጡ የግሪክ ጽሑፎች ውስጥ, እንደዚህ አይነት ልዩነቶች የበለጠ ትኩረት የሚስቡ ናቸው, ይህም ዶክስሎጂ ከዋናው ጽሑፍ ከተበደረ ሊሆን አይችልም. በጣም ጥንታዊ በሆኑት የእጅ ጽሑፎች እና በቩልጌት (“አሜን” ብቻ) ውስጥ አይደለም፣ ተርቱሊያን፣ ሳይፕሪያን፣ ኦሪጀን፣ የኢየሩሳሌም ቅዱስ ቄርሎስ፣ ጀሮም፣ ኦገስቲን፣ ቅዱስ ጎርጎርዮስ ዘ ኒውሳ እና ሌሎችም አይታወቅም ነበር። ኤቭፊሚ ዚጋቪን በቀጥታ “በቤተ ክርስቲያን ተርጓሚዎች የተተገበረ ነው” ብሏል። ከ2ኛ ጢሞቴዎስ 4፡18 የሚገኘው መደምደሚያ፣ እንደ አልፎርድ አባባል፣ ዶክስሎጂን ከመደገፍ ይልቅ ይናገራል። በእሱ ሞገስ ውስጥ ሊነገር የሚችለው ብቸኛው ነገር በጥንታዊው የመታሰቢያ ሐውልት "የ 12 ሐዋርያት ትምህርት" (ዲዳቼ XII apostolorum, 8, 2) እና በፔሲቶ ሲሪያክ ትርጉም ውስጥ ይገኛል. ነገር ግን "በ 12 ሐዋርያት ትምህርት" ውስጥ በዚህ መልክ ነው: "ኃይልና ክብር ለዘላለም ያንተ ነውና" ς); እና ፔሺታ "በአንዳንድ መስተጋብሮች እና ከመጽሃፍቶች ተጨማሪዎች ላይ ከጥርጣሬ በላይ አይቆምም." ይህ የአምልኮ ቀመር እንደሆነ ይታሰባል፣ እሱም በጊዜ ሂደት በጌታ ጸሎት ጽሑፍ ውስጥ ተካትቷል (1 ዜና መዋዕል 29፡10-13)።
በመጀመሪያ ምናልባት “አሜን” የሚለው ቃል ብቻ ነበር የተዋወቀው ከዚያም ይህ ቀመር በነባር የቅዳሴ ቀመሮች ላይ ተመስርቶ በከፊል ደግሞ የዘፈቀደ አገላለጾችን በመጨመር በቤተ ክርስቲያናችን በሊቀ መላእክት ገብርኤል የተነገረው የወንጌል ቃል የተለመደ ነው ( እና ካቶሊክ) ዘፈን "ድንግል ማርያም, ደስ ይበልሽ". ለወንጌል ጽሑፍ ትርጓሜ፣ ዶክስሎጂ ምንም ለውጥ የለውም፣ ወይም ትንሽ ብቻ አለው።
