By ቅዱስ አትናቴዎስ ዘእስክንድርያ
ምዕራፍ 3
ስለዚህም (አንቶኒየስ) ራሱን በመለማመድ ሃያ ዓመታት ያህል አሳልፏል። ከዚህም በኋላ ብዙዎች የሚነድ ፍላጎት ነበራቸው እና ሕይወቱን ሊፎካከሩ በፈለጉ ጊዜ እና አንዳንድ የሚያውቋቸው ሰዎች መጥተው በሩን ሲያስገድዱ ያን ጊዜ እንጦንዮስ ከቅዱሳን ቅዱሳን ሆነው ወደ ትምህርቱ ምሥጢር በመነሳሳትና በመለኮታዊ ተመስጦ ወጣ። ከዚያም ለመጀመሪያ ጊዜ ከተመሸገው ስፍራ ወደ እርሱ ለሚመጡት ራሱን አሳየ።
ባዩትም ጊዜ ሰውነቱ በዚያው ሁኔታ ውስጥ እንዳለ፣ ያለመንቀሳቀስ አለመደለል፣ በጾምና ከአጋንንት ጋር አለመጋደል ስላልደከመ ተደነቁ። ከውርስቱ በፊት እንደሚያውቁት ነበር።
* * *
በአካላቸው ደዌ ከተሠቃዩት መካከል ብዙዎቹ ጌታ በእርሱ ፈወሰ። ሌሎችንም ከርኩሳን መናፍስት አንጽቶ የመናገር ስጦታን ሰጠው። ስለዚህም ያዘኑትን ብዙዎችን አጽናና ሌሎችም በጠላትነት ፈርጀው ወደ ወዳጅነት በመለወጥ በዓለም ከክርስቶስ ፍቅር ይልቅ ምንም ነገር እንዳይመርጡ ለሁሉ ተናገረ።
ለገዛ ልጁ ያልራራለት ነገር ግን ስለ ሁላችንም የሰጠው አምላክ ወደፊት የሚመጣውን መልካም ነገር እንዲያስቡና ያሳየንን ሰውነታቸውን በማሳሰብና በመምከር ብዙዎችን የገዳማዊ ሕይወትን እንዲቀበሉ አድርጓል። እናም ገዳማት ቀስ በቀስ በተራራዎች ላይ ታዩ፣ እናም በረሃው የግል ሕይወታቸውን ትተው በመንግሥተ ሰማያት ለመኖር በተመዘገቡ መነኮሳት የተሞላ ነበር።
* * *
አንድ ቀን ሁሉም መነኮሳት ወደ እርሱ መጥተው ከእርሱ አንድ ቃል ሊሰሙ በፈለጉ ጊዜ በኮፕቲክ ቋንቋ የሚከተለውን አላቸው፡- “ሁሉንም ነገር ሊያስተምረን ቅዱሳት መጻሕፍት በቂ ናቸው። እኛ ግን በእምነት እርስ በርሳችን መበረታታት እና በቃሉ ራሳችንን ብንበረታ መልካም ነው። እናንተ እንደ ልጆች መጥታችሁ የምታውቁትን እንደ አባት ንገሩኝ። እና እኔ ከአንተ በዕድሜ በመሆኔ የማውቀውንና ከልምድ ያገኘሁትን እነግራችኋለሁ።
* * *
“ከሁሉም በላይ የሁላችሁም የመጀመሪያ እንክብካቤ መሆን አለባችሁ፡ ስትጀምሩ ዘና ለማለት እና በድካማችሁ ተስፋ እንዳትቆርጡ። “በአማላጅነት አረጀን” አትበል። ግን ይልቁንስ ለመጀመሪያ ጊዜ እንደጀመርክ በየቀኑ ቅንዓትህን እና የበለጠ ጨምር። ለሁሉም የሰው ልጅ ሕይወት ከሚመጣው ዘመን ጋር ሲወዳደር በጣም አጭር ነው። ስለዚህ መላ ሕይወታችን ከዘላለም ሕይወት ጋር ሲወዳደር ምንም አይደለም”
"እናም በዓለም ላይ ያለ ማንኛውም ነገር በተሸጠው ዋጋ ይሸጣል፣ እናም ሁሉም ሰው እንደ ልክ ይለዋወጣል። የዘላለም ሕይወት ተስፋ ግን የተገዛው በጥቂቱ ነው። ምክንያቱም የዚህ ዘመን መከራ ወደፊት ከሚገለጥልን ክብር ጋር እኩል አይደለም”
* * *
“በየቀኑ እሞታለሁ ያለው ሐዋርያው የተናገረውን ብታስብ ጥሩ ነው። ምክንያቱም በየቀኑ እንደምንሞት ብንኖር ኃጢአት አንሠራም። እነዚህ ቃላቶች በየቀኑ ከእንቅልፍ መነሳት, ምሽቱን ለማየት እንደማንኖር በማሰብ. አሁንም ለመተኛት ስንዘጋጅ የማንነቃም እናስብ። ምክንያቱም የሕይወታችን ተፈጥሮ የማይታወቅ እና በፕሮቪደንስ ነው የሚመራው።
“እንዲህ አይነት አስተሳሰብ ሲኖረን እና በየቀኑ እንደዚህ ስንኖር ኃጢአት አንሰራም፣ ክፋትም አንፈልግም፣ በማንም ላይ አንቆጣም፣ በምድር ላይ ሃብት አንከማችም። በየቀኑ መሞትን ከጠበቅን ግን ንብረት አልባ እንሆናለን ሁሉንም ነገር ይቅር እንላለን። እኛ ደግሞ እርኩስ ደስታን በፍፁም አንይዝም፥ ነገር ግን በሚያልፈን ጊዜ ከእርሱ እንመለሳለን፤ ሁልጊዜ እየተዋጋን እና የፍርዱን ቀን እያሰብን ነው።
“እናም የበጎ አድራጊውን መንገድ ጀምረን እየተጓዝን ወደፊት ያለውን ለመድረስ የበለጠ እንሞክር። እንደ ሎጥ ሚስት ማንም ወደ ኋላ አይመለስ። እግዚአብሔር ደግሞ፡— ማረሻ ላይ እጁን የዘረጋ ወደ ኋላም የሚመለስ ለመንግሥተ ሰማያት የተገባ የለም፡ ብሎአልና።
“ስለ በጎነት ስትሰሙ አትፍሩ በቃሉም አትደነቁ። ምክንያቱም ከእኛ የራቀ አይደለም እና ከኛ ውጭ ስላልተፈጠረ። ስራው በውስጣችን ነው እና ከፈለግን በቀላሉ መስራት ቀላል ነው። ሄሌኖች የትውልድ አገራቸውን ትተው ሳይንስን ለመማር ባህር አቋርጠዋል። ነገር ግን፣ ስለ መንግሥተ ሰማያት ስንል ከትውልድ አገራችን መውጣት ወይም ለበጎ አድራጊው ስንል ባህር መሻገር አያስፈልገንም። ምክንያቱም ጌታ ከጥንት ጀምሮ “መንግሥተ ሰማያት በአንተ ውስጥ ናት” ብሎናል። ስለዚህ በጎነት ፍላጎታችን ብቻ ነው የሚያስፈልገው።'
* * *
ስለዚህም በነዚያ ተራራዎች ላይ በድንኳን የተመሰሉ ገዳማት ነበሩ፣ አምላካዊ መዘምራን የሞሉበት፣ የሚዘምሩ፣ የሚያነቡ፣ የሚጾሙ፣ በደስታ ልብ የሚጸልዩ እና ምጽዋት የሚሠሩ ናቸው። በመካከላቸውም ፍቅርና ስምምነት ነበራቸው። እና በእርግጥም ይህች ለእግዚአብሔር የመፍራት እና ለሰው ፍትህ የምትሰጥ ሀገር መሆኗን ማየት ይቻላል።
የበደለኞችና የተበደሉ አልነበሩምና፤ ከቀራጭም ቅሬታ አልነበረምና፥ ነገር ግን የአራማጆች መሰባሰብና ለሁሉም በጎ አሳብ ነበረ። ስለዚህም አንድ ሰው ድጋሚ ገዳማቱን እና ይህን የመሰለ መልካም የመነኮሳት ሥርዓት ባየ ጊዜ፡- “ያዕቆብ ሆይ፣ እስራኤል ሆይ ማደሪያዎችህ እንዴት ያማሩ ናቸው! እንደ ጥላ ሸለቆዎች እና በወንዝ ዙሪያ ያሉ የአትክልት ቦታዎች! እግዚአብሔርም በምድር ላይ እንደ ተከለ እንደ እሬት፣ በውኃም አጠገብ እንዳለ ዝግባ። ( ዘሁ. 24፡5-6 )
ምዕራፍ 4
ከዚያ በኋላ በቤተክርስቲያኑ ላይ በማክሲሚኑስ የግዛት ዘመን (ኢምፕ. ማክሲሚነስ ዳያ, ማስታወሻ እትም) ላይ የተከሰተውን ስደት አጥቅቷል. ቅዱሳን ሰማዕታትም ወደ እስክንድርያ ሲመጡ ያን ጊዜ እንጦንዮስም ተከትሏቸዋል ከገዳሙ ወጥቶ፡- እየጠሩን ነውና እንዋጋ ወይም ተዋጊዎቹን ራሳችንን እንይ አላቸው። ምስክርና ሰማዕት ለመሆንም ታላቅ ምኞት ነበረው። እና እጅ መስጠት አልፈለገም, በማዕድን ማውጫ ውስጥ እና በእስር ቤቶች ውስጥ ተናዛዦችን አገልግሏል. በቤተ መንግሥት ውስጥ ታጋዮች የሚባሉትን ለመሥዋዕትነት ዝግጁነት ለማበረታታት፣ ሰማዕታትን ተቀብሎ እስከ ዕለተ ሞታቸው ድረስ እንዲሸኟቸው ታላቅ ቅንዓት ነበረው።
* * *
ዳኛውም የሱን ፍርሃትና የባልደረቦቹን እንዲሁም ቅንዓታቸውን አይቶ አንድም መነኮሳት ወደ ፍርድ ቤት እንዳይቀርቡ፣ በከተማም እንዳይቆዩ አዘዘ። ከዚያም ጓደኞቹ ሁሉ በዚያ ቀን ለመደበቅ ወሰኑ. ነገር ግን እንጦንስ በዚህ ትንሽ ተጨንቆ ልብሱን እንኳን አጥቦ በማግስቱ ከሁሉም በላይ ራሱን ለገዥው ሁሉ በክብር አሳየ። በዚህ ነገር ሁሉም ተደነቁ፤ አገረ ገዡም ጭፍራውን ይዞ ሲያልፍ አይቶታል። እንጦንስ ክርስቲያናዊ ጀግኖቻችንን እያሳየ ሳይፈራ ቆመ። ምክንያቱም እሱ ራሱ ምስክርና ሰማዕት መሆን ፈልጎ ነው ከላይ እንዳልነው።
* * *
ነገር ግን ሰማዕት መሆን ስላልቻለ ያዝንለት ሰው መሰለ። ነገር ግን፣ እግዚአብሔር ራሱን ከቅዱሳት መጻሕፍት በተማረው አስመሳይነት የብዙዎች አስተማሪ እንዲሆን ለእኛም ሆነ ለሌሎች ጥቅም ሲል ጠብቀው ነበር። ምክንያቱም ብዙዎች የእሱን ባህሪ በመመልከት ብቻ የእሱን የሕይወት ጎዳና ለመኮረጅ ሞክረዋል። እናም ስደቱ በመጨረሻ ሲቆም እና የተባረከው ኤጲስ ቆጶስ ጴጥሮስ ሰማዕት ሆነ (በ 311 - ማስታወሻ ደብተር), ከዚያም ከተማዋን ለቆ እንደገና ወደ ገዳም ሄደ. እዚያም እንደሚታወቀው አንቶኒ በታላቅ እና የበለጠ አስከፊ አስመሳይነት ውስጥ ገባ።
* * *
ስለዚህም ወደ መገለል ጡረታ ወጥቶ በሕዝብ ፊት እንዳይገለጥ ወይም ማንንም እንዳይቀበል ለተወሰነ ጊዜ እንዲያሳልፍ ሥራው አድርጎት ማርቲያኖስ የሚባል ጄኔራል ወደ እርሱ መጣና ሰላሙን ያወከው። ይህ የጦር መሪ በክፉ መናፍስት የምትሰቃይ ሴት ልጅ ነበረችው። በሩ ላይ ብዙ ጊዜ ሲጠብቅ እንጦንስን ለልጁ ወደ እግዚአብሔር ለመጸለይ እንዲወጣ ሲለምነው እንጦንስ በሩ እንዲከፈት አልፈቀደም ነገር ግን ከላይ ወደ ውስጥ ተመለከተና፡- “አንተ ሰው፣ ለምን ትሰጠኛለህ? ከልቅሶዎ ጋር እንደዚህ ያለ ራስ ምታት? እኔ እንዳንተ ያለ ሰው ነኝ። እኔ የማገለግለውን በክርስቶስ ካመናችሁ፥ ሂዱና ጸልዩ፥ እንዳመናችሁም እንዲሁ ይሆናል።" እናም ማርቲኒያን ወዲያው አምኖ ለእርዳታ ወደ ክርስቶስ ዘወር አለች እና ሴት ልጁ ከክፉ መንፈስ ጸዳች።
ለምኑ ይሰጣችሁማል ባለው በጌታ ብዙ ሌሎች ድንቅ ሥራዎች በእርሱ በኩል ተደርገዋል። (ማቴ. 7፡7) ስለዚህም እርሱ በሩን ሳይከፍት ብዙዎቹ ሕሙማን በማደሪያው ፊት ተቀምጠው ብቻ እምነት ነበራቸው፣ አጥብቀው ጸልዩ እና ተፈወሱ።
ምዕራፍ አምስት
ነገር ግን ራሱን በብዙዎች ተጨንቆ ስላየ እና እንደ ራሱ ማስተዋል እንደፈለገ በትሩፋት መኖር እንዳልተወው እና ደግሞም ጌታ በእርሱ በኩል በሚሰራው ስራ እንዳይኮራ ወይም በዚያ እንዳይመካ ስለፈራ ነው። ሌላ ሰው እንዲህ ያለ ነገር ያስብለት ነበርና ወሰነ እና ወደ ላይኛው ተበይድ ወደማያውቁት ሰዎች ሊሄድ ተነሳ። ከወንድሞቹም እንጀራ አንሥቶ በአባይ ወንዝ ዳር ተቀምጦ መርከብ ሲያልፍ ይመለከት ነበር።
በዚህ መንገድ እያሰበ ሳለ አንድ ድምፅ ከላይ ወደ እርሱ መጣ፡- “አንቶኒዮ፣ ወዴት ትሄዳለህ እና ለምን?” እናም ድምፁን ሰምቶ አላፈረም፤ ምክንያቱም መጥራትን ስለለመደው እንዲህ ሲል መለሰ፡- “ህዝቡ ብቻዬን ስላልተወኝ፣ ስለዚህ በብዙ ራስ ምታት የተነሳ ወደ ላይኛው ቴባይድ መሄድ እፈልጋለሁ። እዚህ ያሉ ሰዎች ያመጣኋቸው እና በተለይም ከአቅሜ በላይ የሆኑ ነገሮችን ስለሚጠይቁኝ ነው” ብሏል። ድምፁም “እውነተኛ ሰላም እንዲኖርህ ከፈለግክ አሁን ወደ ምድረ በዳ ሂድ” አለው።
አንቶኒም “ግን እሱን ስለማላውቅ ማን መንገዱን ያሳየኛል?” ብሎ በጠየቀ ጊዜ ድምፁ ወዲያውኑ ወደ አንዳንድ አረቦች መራው (የጥንቶቹ ግብፃውያን ዘሮች የሆኑት ኮፕቶች በታሪካቸው ከአረቦች ይለያሉ) እና በባህላቸው, ማስታወሻ ed.), በዚህ መንገድ ለመጓዝ ገና በዝግጅት ላይ የነበሩት. እንጦንስ ሄዶ ወደ እነርሱ እየቀረበ አብረዋቸው ወደ በረሃ እንዲሄዱ ጠየቃቸው። እነሱም በትዕዛዝ ትእዛዝ እንደተቀበሉት በመልካም ተቀበሉት። በጣም ረጅም ወደ ሆነ ተራራ እስኪደርስ ድረስ ሦስት መዓልትና ሦስት ሌሊት ከእነርሱ ጋር ተጓዘ። ከተራራው በታች ንጹህ ውሃ, ጣፋጭ እና በጣም ቀዝቃዛ, ፈሰሰ. እና ውጭ ያለ ሰው እንክብካቤ ፍሬ ያፈሩ ጥቂት የተምር ዘንባባዎች ያሉት ጠፍጣፋ ሜዳ ነበር።
* * *
በእግዚአብሔር ያመጣው አንቶኒ ቦታውን ይወድ ነበር። ምክንያቱም ይህ ቦታ በወንዙ ዳር ያነጋገረው እሱ ያሳየው ነው። በመጀመሪያም ከባልንጀሮቹ እንጀራ ተቀብሎ ማንም ሳይኖርበት በተራራው ላይ ብቻውን ቀረ። ምክንያቱም በመጨረሻ የራሱ ቤት እንደሆነ ያወቀበት ቦታ ደረሰ። አረቦችም ራሳቸው የእንጦንስን ቅንዓት አይተው ሆን ብለው በዚያ መንገድ አልፈው በደስታ እንጀራ አመጡለት። ነገር ግን ከቴምር ዘንባባ ትንሽ ግን ርካሽ ምግብ ነበረው። በዚህ መሠረት ወንድሞች ስለ ቦታው ሲያውቁ አባታቸውን እንደሚያስታውሱ ልጆች ምግብ ይልኩለት ነበር።
ነገር ግን እንጦንስ በዚያ የሚኖሩ አንዳንድ ሰዎች ለዚህ ኅብስት ሲታገሉና ሲደክሙ ባወቀ ጊዜ ለመነኮሳቱ አዘነና በልቡ አሰበና ወደ እርሱ ከመጡት መካከል ቆማና መጥረቢያና ስንዴ እንዲያመጡለት ጠየቃቸው። ይህ ሁሉ በቀረበለት ጊዜ በተራራው ዙሪያ ያለውን ምድር እየዞረ ለዓላማው ምቹ የሆነች በጣም ትንሽ ቦታ አግኝቶ ማረስ ጀመረ። ለመስኖ የሚሆን በቂ ውሃ ስለነበረው ስንዴውን ዘርቷል. ይህንንም በየዓመቱ ያደርግ ነበር, ከእሱ ኑሮውን ያገኛል. በዚህ መንገድ ማንንም ስለማይሰለቸኝ እና በሁሉም ነገር ሌሎችን ላለመሸከም የሚጠነቀቅ በመሆኑ ተደሰተ። ከዚያ በኋላ ግን አንዳንድ ሰዎች አሁንም ወደ እሱ እየመጡ መሆናቸውን በማየቱ ጎብኚው ከአስቸጋሪው ጉዞ ትንሽ እፎይታ እንዲያገኝ ጥቂት ዘንዶ ተከለ።
* * *
ነገር ግን መጀመሪያ ላይ ከበረሃ የሚመጡ እንስሳት ውሃ ለመጠጣት የሚመጡት ብዙ ጊዜ የሚዘራውን እና የሚዘራውን ሰብል ይጎዳሉ። እንጦንስ በየዋህነት አንዱን አውሬ ያዘና ሁሉንም እንዲህ አላቸው፡- “እኔ ሳልጎዳችሁ ለምን ትጎዱኛላችሁ? ሂዱና በእግዚአብሔር ስም ወደ እነዚህ ቦታዎች አትቅረቡ!" እናም ከዚያን ጊዜ ጀምሮ በትእዛዙ የተፈሩ ያህል ወደ ቦታው መቅረብ አቃታቸው።
ስለዚህም ትርፍ ጊዜውን ለጸሎትና ለመንፈሳዊ ልምምድ በማዋል በተራራው ውስጠኛ ክፍል ብቻውን ኖረ። የሚያገለግሉትም ወንድሞች በየወሩ መጥተህ የወይራ፣ የምስርና የእንጨት ዘይት ያመጡለት ዘንድ ጠየቁት። ምክንያቱም እሱ አስቀድሞ ሽማግሌ ነበር.
* * *
አንድ ጊዜ መነኮሳቱ ወደ እነርሱ ወርዶ ለጥቂት ጊዜ እንዲጎበኛቸው ጠይቀው ሊቀበሉት ከመጡ መነኮሳት ጋር ተጓዘ፤ በግመልም ላይ እንጀራና ውኃ ጫኑ። ነገር ግን ይህ በረሃ ሙሉ በሙሉ ውሃ የሌለበት ነበር, እናም የሚጠጣው ውሃ አልነበረም, እዚያ ካለው ተራራ በስተቀር. እና በመንገዳቸው ላይ ውሃ ስለሌለ እና በጣም ሞቃት ስለነበረ ሁሉም እራሳቸውን ለአደጋ ያጋልጣሉ. ስለዚህም ብዙ ቦታዎችን ከዞሩ በኋላ ውሃ ካላገኙ ከዚህ በላይ መሄድ አልቻሉም እና መሬት ላይ ይተኛሉ. ግመሉንም በራሳቸው ተስፋ በመቁረጥ ለቀቁት።
* * *
ይሁን እንጂ አዛውንቱ ሁሉንም ሰው በአደጋ ውስጥ ሲመለከቱ በጣም አዘኑ እና በሀዘኑ ውስጥ ትንሽ ከእነርሱ ራቅ. እዚያም ተንበርክኮ እጆቹን አጣጥፎ መጸለይ ጀመረ። ወዲያውም እግዚአብሔር ሊጸልይ በቆመበት ስፍራ ውኃ ፈሰሰ። ስለዚህ, ከጠጡ በኋላ, ሁሉም እንደገና ተነሱ. ማሰሮአቸውንም ሞልተው ግመሉን ፈልገው አገኙት። ገመዱ በድንጋይ ዙሪያ ቆስሎ በዚያ ቦታ ተጣበቀ። ከዚያም ወስደው አጠጡአት፣ ማሰሮዎቹንም በላያቸው ላይ አድርገው፣ ምንም ጉዳት ሳይደርስባቸው የቀረውን መንገድ ሄዱ።
* * *
ወደ ውጭም ገዳማትም በደረሰ ጊዜ ሁሉም ተመለከቱትና እንደ አባት ተቀበሉት። እና እሱ ከጫካ ውስጥ አንዳንድ ስንቅ እንዳመጣ፣ በእንግዶችም ሰላምታ ሲሰጣቸው፣ ሞቅ ባለ ቃላት ሰላምታ ሰጣቸው እና በእርዳታ ከፈላቸው። እናም በድጋሚ በተራራው ላይ ደስታ እና ለጋራ እምነት እድገት እና ማበረታቻ ውድድር ሆነ። ከዚህም በላይ በአንድ በኩል የመነኮሳትን ቅንዓት፣ በሌላ በኩል ደግሞ በድንግልና አርጅታ የነበረችውን እህቱን፣ የሌሎቹም ደናግል መሪ የነበረችውን አይቶ ደስ አለው።
ከጥቂት ቀናት በኋላ እንደገና ወደ ተራራዎች ሄደ. ከዚያም ብዙዎች ወደ እርሱ መጡ። አንዳንድ ታማሚዎች እንኳን ለመውጣት ደፈሩ። ወደ እርሱ ለሚመጡት መነኮሳትም ሁሉ፡- በጌታ ማመንና እርሱን መውደድ፣ ከርኩሰት አስተሳሰቦችና ከሥጋዊ ደስታዎች ተጠበቁ፣ ከከንቱ ንግግር መራቅና ያለማቋረጥ መጸለይን ያለማቋረጥ ምክር ይሰጥ ነበር።
ምዕራፍ ስድስት
በእምነቱ ደግሞ ትጉ እና ሙሉ በሙሉ ሊደነቅ የሚገባው ነበር። ከመጀመሪያው ክፋታቸውንና ክህደታቸውን ስለሚያውቅ፣ ከማንያውያንም ሆነ ከሌሎች መናፍቃን ጋር ወዳጃዊ በሆነ መንገድ አልተናገረምና፣ ከማስተማር በቀር፣ የመለቲዎስ ተከታዮች ከሆኑት ከሊቃውንት ጋር ፈጽሞ አልተነጋገረም። እና ከእነሱ ጋር ጓደኝነት እና ግንኙነት ለነፍስ ጉዳት እና ውድመት መሆኑን ማወጅ. እንዲሁ ደግሞ የአርዮሳውያንን ኑፋቄ ተጸየፈ፥ ሁሉንም ወደ እነርሱ እንዳይቀርቡ፥ የሐሰት ትምህርታቸውንም እንዳይቀበሉ አዘዛቸው። ከዕብዱ አርዮሳውያንም አንዳንዶቹ ወደ እርሱ በመጡ ጊዜ ፈትኖአቸው ክፉ ሰዎች እንደ ሆኑ ባወቀ ጊዜ ቃላቸውና አሳባቸው ከእባብ መርዝ የከፋ ነው ብሎ ከተራራው አባረራቸው።
* * *
በአንድ ወቅት አርዮሳውያን ከእነርሱ ጋር አንድ እንደሚያስብ በሐሰት ሲናገሩ ያን ጊዜ ተቆጥቶ እጅግ ተናደደ። ከዚያም ከኤጲስ ቆጶሳትና ከወንድሞች ሁሉ ስለ ተጠራ ከተራራው ወረደ። ወደ እስክንድርያም በገባ ጊዜ ይህ የመጨረሻው ኑፋቄና የክርስቶስ ተቃዋሚ ቀዳሚ ነው ብሎ አርዮሳውያንን በሁሉም ፊት አውግዟቸዋል። የእግዚአብሔር ልጅ ፍጡር አይደለም ነገር ግን እርሱ ቃልና ጥበብ እንደሆነና የአብ ማንነት እንደሆነ ለሕዝቡ አስተምሯል።
እንዲህ ያለው ሰው በክርስቶስ ላይ ያለውን ኑፋቄ ሲረግም ሰምተው ሁሉም ተደሰቱ። የከተማው ሰዎችም እንጦንስን ለማየት ተሰበሰቡ። “የእግዚአብሔርን ሰው ማየት እንፈልጋለን” ብለው አሕዛብ ግሪኮችና ካህናት ነን የሚሉት ራሳቸው ወደ ቤተ ክርስቲያን መጡ። ምክንያቱም ሁሉም ነገሩት። በዚያም ጌታ በእርሱ ብዙዎችን ከክፉ መናፍስት ስላነጻ እብዶችንም ስለፈወሳቸው ነው። እና ብዙዎቹ, አረማውያን እንኳን, አሮጌውን ሰው ለመንካት ብቻ ይፈልጉ ነበር, ምክንያቱም ከእሱ ጥቅም እንደሚያገኙ ያምኑ ነበር. በእነዚያ ጥቂት ቀናት ውስጥ አንድም ዓመት ሙሉ አንድም ሰው ሲኾን አይቶ እንዳላየ ሁሉ ብዙ ሰዎች ክርስቲያን ሆነዋል።
* * *
ተመልሶም ሊመለስ ሲጀምር ሸኘነው በከተማው በር ላይ ከደረስን በኋላ አንዲት ሴት ከኋላችን ጮኸች:- “ቆይ የእግዚአብሔር ሰው! ሴት ልጄ በክፉ መናፍስት በጣም ታሰቃያለች። ቆይ ስሮጥ እንዳይጎዳኝ እየለመንኩህ ነው። ሽማግሌው ይህንን ሰምተው በእኛ ሲለምኑ ተስማምተው ቆሙ። ሴቲቱም በቀረበች ጊዜ ልጅቷ መሬት ላይ ወደቀች እንጦንስም ጸልዮ የክርስቶስን ስም ከተናገረ በኋላ ርኵስ መንፈስ ጥሏት ነበርና ልጅቷ ነቃች። ከዚያም እናትየው እግዚአብሔርን ባረከች እና ሁሉም አመሰገኑ። ወደ ተራራውም እንደ ቤቱ እየሄደ ደስ አለው።
ማስታወሻ፡ ይህ ሕይወት የተጻፈው በታላቁ ቅዱስ አትናቴዎስ፣ የእስክንድርያ ሊቀ ጳጳስ፣ ታላቁ ቄስ እንጦንስ ካረፉ ከአንድ ዓመት በኋላ († ጥር 17፣ 356) ማለትም በ357 ዓ.ም ምዕራባውያን መነኮሳት ከጓል ባቀረቡት ጥያቄ (መ. ፈረንሳይ) እና ጣሊያን, ሊቀ ጳጳሱ በግዞት ነበር. ለታላቁ ቅዱስ እንጦንዮስ ሕይወት፣ ብዝበዛ፣ በጎነት እና ፍጥረት እጅግ ትክክለኛ የሆነ ቀዳሚ ምንጭ ሲሆን በምስራቅም ሆነ በምዕራቡ ዓለም ለገዳማዊ ሕይወት መመስረት እና መጎልበት እጅግ ጠቃሚ ሚና ተጫውቷል። ለምሳሌ፣ አውግስጢኖስ በኑዛዜው ውስጥ ስለዚህ ህይወት በእምነት እና በቅድመ ምግባሩ በመለወጥ እና በማሻሻል ላይ ስላለው ጠንካራ ተጽእኖ ተናግሯል።
