ሞሮኮ፡ በስራ አጥነት እና በማህበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ እኩልነት ላይ የሚታየው የጠቅላይ ሚኒስትር ፎርቹን እድገት እያጋጠመው ነው።

ሞሮኮ ዛሬ በርካታ ፈተናዎች ገጥሟታል፣ ከእነዚህም መካከል፡-

1. ስራ አጥነት እና ስራ አጥነት፡- በተለይ በወጣቶች ላይ የስራ አጥነት መጨመር እና የስራ አጥነት ቀጣይነት ኢኮኖሚያዊ እና ማህበራዊ ችግሮች ያስከትላል።

2. ማህበረ-ኢኮኖሚያዊ ኢ-ፍትሃዊ አለመመጣጠን፡- ኢ-ፍትሃዊ አለመመጣጠን በመቀጠሉ በተለያዩ የህብረተሰብ ክፍሎች መካከል ልዩነት እንዲፈጠር እና የሀብት ክፍፍል ስጋት እንዲፈጠር አድርጓል።

3. ድህነት እና ኢኮኖሚያዊ ችግር፡ እያደገ የመጣው የኢኮኖሚ ችግር እና ከፍተኛ የድህነት መጠን የሀገሪቱን ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ መረጋጋት እየተፈታተነ ነው።

4. የዋጋ ግሽበት፡- ባለሁለት አሃዝ የዋጋ ግሽበት በኑሮ ውድነት ላይ በተለይም በመሰረታዊ የምግብ ሸቀጦች ላይ ጫና እያሳደረ ሲሆን ይህም በህዝቡ ላይ ስጋት እየፈጠረ ነው።

5. አስተዳደር እና ቴክኖክራሲ፡- ስለ ቴክኖክራሲያዊ እና ዘላቂነት የሌለው መንግስት ያለው ግንዛቤ እየጨመረ በመምጣቱ መንግስት የህዝቡን ፍላጎት ማሟላት አለመቻሉን ያሳስባል።

6. ማህበረሰባዊ ስብራት፡- የተሻለ ኑሮ በሚፈልግ ህዝብ እና መንግስት መካከል ከእለት ተእለት ስጋቶች ግንኙነት እንደተቋረጠ እየተገመተ ያለው ክፍፍል እያደገ ነው።

7. የፖለቲካ አለመረጋጋት፡- የፖለቲካ አለመረጋጋት ችግር ሊፈጥር ይችላል፣ አንዳንድ ጊዜ ከህዝቡ የሚጠበቀው ነገር ሊሳካ አይችልም።

8. የቢዝነስ የአየር ንብረት፡ የኢኮኖሚ እድገትን ለማነቃቃት የንግድ እንቅስቃሴን ለማሻሻል እና ኢንቨስትመንትን ለማበረታታት የኢኮኖሚ ማሻሻያ ማድረግ አስፈላጊ ነው።

9. ትምህርት እና ክህሎት፡- የትምህርት ስርዓቱን ማሻሻል እና ክህሎትን ከስራ ገበያ ፍላጎት ጋር ማዛመድ ዘላቂ ልማትን ለማስፋፋት ወሳኝ ናቸው።

10. ደህንነት እና ክልላዊ መረጋጋት፡ የደህንነት ተግዳሮቶች እና ክልላዊ ተለዋዋጭ ለውጦች በሞሮኮ መረጋጋት ላይ ተጽእኖ ሊያሳድሩ ይችላሉ።

እነዚህን ተግዳሮቶች ለመፍታት ኢኮኖሚያዊ፣ማህበራዊ እና ፖለቲካዊ ማሻሻያዎችን በማቀናጀት ሁሉን አቀፍ እና የተቀናጀ አካሄድ ይጠይቃል።

እ.ኤ.አ. በ 2023 መጀመሪያ ላይ ሞሮኮ የሥራ አጥነት መጠን እየጨመረ ነው ፣ በተለይም ወጣቶችን ይጎዳል። የፕላን ከፍተኛ ኮሚሽን መረጃ እንደሚያመለክተው የሥራ አጦች ቁጥር በ 83,000 ጨምሯል, ከ 1,446,000 ወደ 1,549,000, የ 6% ጭማሪ. ይህ ጭማሪ በከተማ 67,000 ስራ አጥ እና በገጠር 16,000 መጨመር ተብራርቷል።

አጠቃላይ የስራ አጥነት መጠን በ0.8 ነጥብ ከ12.1% ወደ 12.9% ጨምሯል ፣ይህም በከተማ (17.1%) እና በገጠር (5.7%) መካከል ልዩነት አለው። ይህ አዝማሚያ በጾታ የሚታይ ሲሆን በወንዶች (ከ 10.5% ወደ 11.5%) እና በሴቶች (ከ 17.3% ወደ 18.1%) የስራ አጥነት መጠን ይጨምራል.

የሞሮኮ ወጣቶች ከ 1.9 እስከ 15 ዓመት ባለው የዕድሜ ክልል ውስጥ 24 ነጥብ በመጨመር ከ 33.4% ወደ 35.3% በከፍተኛ ሁኔታ ተጎድተዋል. ከ25 እስከ 34 ያሉ ሰዎችም የ1.7 ነጥብ ጭማሪ አሳይተዋል፣ ከ19.2% ወደ 20.9%።

የኮንስትራክሽንና የህዝብ ስራ ዘርፍ ለ28,000 ዜጎች የስራ እድል የፈጠረ ሲሆን በግብርና፣ ደን እና አሳ ማጥመድ ዘርፍ ለ247,000 ዜጎች የስራ እድል የቀነሰ ነው። የአገልግሎት ዘርፉም 56,000 ሰዎችን ያጡ ሲሆን፥ ማኑፋክቸሪንግ ደግሞ 10,000 ሰዎችን አጥቷል።

በአጠቃላይ ሞሮኮ በ280,000 የመጀመሪያ አጋማሽ እና በ2022 ተመሳሳይ ወቅት መካከል በ2023 ስራዎች የተጣራ ኪሳራ አጋጥሟታል፣ ይህም በዋናነት 267,000 ያልተከፈሉ ስራዎች እና 13,000 የሚከፈሉ ስራዎች በማጣቷ ነው።

ከስራ ሰዓቱ አንጻር 513,000 ሰዎች ከስራ ሰዓታቸው በታች ሆነው 4.9 በመቶውን የሚወክሉት ስራ አጥነት አሳሳቢ ሆኖ ቆይቷል። በተጨማሪም 562,000 ሰዎች በቂ ያልሆነ ገቢ ወይም ከብቃታቸው ጋር አለመጣጣም ምክንያት ከስራ በታች ናቸው, ይህም 5.4% ይወክላል. በአጠቃላይ በዝቅተኛ የሥራ ስምሪት ሁኔታ ውስጥ ያለው ንቁ ሕዝብ 2,075,000 ሰዎች ይደርሳል, ዝቅተኛ የሥራ ስምሪት መጠን ከ 9.2% ወደ 10.3% አድጓል.

በሞሮኮ ያለው የኢኮኖሚ ሁኔታ ከድህነት አንፃር ተግዳሮቶችን ያቀርባል, የማያቋርጥ እኩልነት. የህዝቡ ቁጥር ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ የሚሄድ ችግሮች እየተጋፈጡበት ሲሆን የኤኮኖሚው ልዩነት ግን የማህበራዊ እኩልነትን የሚያጎላ እና በሀገሪቱ ያለው የሀብት ክፍፍል ስጋትን ይፈጥራል።

በእርግጥ ባለፈው ምርጫ ቃል በገባው መሰረት የተሻለ ኑሮ ለመኖር በሚመኝ ህዝብ እና ቴክኖክራሲያዊ እና ለመሸከም አስቸጋሪ በሆነ መንግስት መካከል ያለው ጥልቅ ክፍፍል በየቀኑ እየጠነከረ መጥቷል።

ዋናው ወቅታዊው ስጋት የመሠረታዊ ምግቦች ዋጋ መናር፣ ተጨባጭ ዕርምጃ እስካልተወሰደ ድረስ የመቀጠል ሥጋት ያለው ጭንቀት፣ እና በሚያሳዝን ሁኔታ እየተሠራ ያለው ጥቂት አይመስልም።

ከዚህ ስጋት ጋር የተጋፈጠው መንግስት እርስ በርሱ የሚጋጭ መግለጫዎችን የያዘ የሚኒስቴር ካኮፎኒ ያቀርባል። አንዳንድ ሚኒስትሮች ለመቆጣጠር እና ማዕቀብ ለመውሰድ እርምጃዎች መወሰዳቸውን ያረጋግጣሉ, ሌላው ደግሞ ውግዘትን የሚያበረታታ ሲሆን የመንግስት እርምጃዎች የሚፈለገውን ውጤት እንዳላመጡም አምነዋል.

ይህ የምግብ ዋጋ ንረት በተጋረጠበት ወቅት የመንግስት አቅመ ቢስነት የሀብት ክፍፍሉ እና መንግስት የህዝቡን ፍላጎት የማሟላት አቅም ላይ ስጋት ይፈጥራል።

በተመሳሳይ ጊዜ, የሞሮኮ ጠቅላይ ሚኒስትር "አዚዝ አካንኑች እና ቤተሰብ" ሀብት, በፎርብስ መሠረት 14 ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል. እ.ኤ.አ. በ1.5 ከነበረው 2023 ቢሊዮን ዶላር በጃንዋሪ 1.7 ወደ 2024 ቢሊዮን ዶላር በማደግ ፣ ካለፈው ዓመት ጋር ሲነፃፀር ይህ የ200 ሚሊዮን ዶላር ጭማሪ በሀገሪቱ ስላለው የኢኮኖሚ እኩልነት እና የሀብት ክፍፍል ጥያቄ አስነስቷል።

L.Hammouch