በሱዳን ተቀናቃኝ ጦር ሃይሎች መካከል ከባድ ጦርነት ከተቀሰቀሰ ከአንድ አመት በፊት የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ከፍተኛ ኮሚሽነር እ.ኤ.አ. በሰሜን ዳርፉር በኤል-ፋሸር ላይ የማይቀር ጥቃት.
“የሱዳን ህዝብ ታይቶ በማይታወቅበት ግጭት ወቅት ተነግሮ የማያልቅ ስቃይ ደርሶበታል። ሕዝብ በሚበዛባቸው አካባቢዎች ያለ አድሎአዊ ጥቃት፣ ብሔርን መሠረት ያደረጉ ጥቃቶች፣ እና ከፍተኛ የመከሰቱ አጋጣሚ ከግጭት ጋር የተያያዘ ወሲባዊ ጥቃት. የ ልጆችን መቅጠር እና መጠቀም በግጭቱ ውስጥ ያሉ አካላትም በጥልቅ ያሳስባሉ” ብለዋል ሚስተር ቱርክ።
እና ለሱዳን የአደጋ ጊዜ ዓለም አቀፍ ለጋሽ ኮንፈረንስ ሰኞ ዕለት በፓሪስ ሲጀመር፣ የተባበሩት መንግስታት የመብት ኃላፊ አፅንዖት ሰጥተዋል ለተጨማሪ ደም መፋሰስ አቅምሶስት የታጠቁ ሃይሎች የሱዳን ጦር ሃይል ከፈጣን ደጋፊ ሃይሎች ጋር በሚያደርጉት ውጊያ እና “ሰላማዊ ዜጎችን በማስታጠቅ” ላይ እንደሚገኙ ይፋ ባደረጉበት ወቅት አስታውቀዋል።
የዩኤን አለቃ ይግባኝ
In የቪዲዮ መልእክት ወደ ኮንፈረንስ, UN ዋና ጸሐፊ አንቶኒዮ ጉቴሬስ ከስቃዩ ብዛት አንጻር “ይህ ቅዠት ከእይታ እንዲንሸራተት መፍቀድ አንችልም” ብሏል።
“ለጋሾች የሚያደርጉትን አስተዋፅዖ እንዲያጠናክሩ” እና እየተካሄደ ላለው ሕይወት አድን ሰብዓዊ ሥራ ድጋፍ እንዲያደርጉ ጥሪ አቀርባለሁ፣ በአሁኑ ጊዜ በሚደረጉ መዋጮዎች አስከፊ ጉድለቶች።
የ2.7 ቢሊዮን ዶላር የሰብአዊ ምላሽ እቅድ የተደገፈው ስድስት በመቶ አካባቢ ብቻ ነው።
"ትግሉን ለማስቆም ውጤታማ እና የተቀናጀ ዓለም አቀፍ የሽምግልና ጥረቶችን እናሳስባለን" ብለዋል ።
በኤፕሪል 15 ቀን 2023 ጦርነት ከተቀሰቀሰበት ጊዜ አንስቶ፣ ከስምንት ሚሊዮን በላይ ሰዎች ተፈናቅለዋል፣ ከእነዚህም መካከል ቢያንስ ሁለት ሚሊዮን ወደ ጎረቤት ሀገራት።
አጣዳፊ የረሃብ አደጋ
“ወደ 18 ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች የምግብ ዋስትና እጦት ያጋጥማቸዋል ፣ 14 ሚሊዮን የሚሆኑት ሕፃናት ናቸው ፣ እና ከ 70 በመቶ በላይ የሚሆኑት ሆስፒታሎች ተላላፊ በሽታዎች እየጨመሩ በሄዱበት ጊዜ አገልግሎት አይሰጡም ። ይህ አስከፊ ሁኔታ እንዲቀጥል መፍቀድ የለበትም " አለ ከፍተኛ ኮሚሽነር ቱርክ።
እነዚህን ስጋቶች በማስተጋባት የተባበሩት መንግስታት የህጻናት ፈንድ (እ.ኤ.አ.)ዩኒሴፍ) ወደ 8.9 ሚሊዮን የሚጠጉ ህጻናት በአስከፊ የምግብ ዋስትና ችግር እየተሰቃዩ መሆናቸውን ገልጿል። ይህ በድንገተኛ ደረጃዎች 4.9 ሚሊዮን ያካትታል.
"በዚህ አመት ወደ አራት ሚሊዮን የሚጠጉ ከአምስት አመት በታች ያሉ ህጻናት በከፍተኛ የምግብ እጥረት ሊሰቃዩ ነው" 730,000 ሰዎችን ጨምሮ ለሕይወት አስጊ ከሆነ ከባድ የምግብ እጥረትዩኒሴፍ በኤ ሐሳብ በ እሁድ.
የዩኒሴፍ ምክትል ስራ አስፈፃሚ ቴድ ቻይባን “በከፍተኛ የምግብ እጥረት ከሚሰቃዩት ህጻናት ግማሽ ያህሉ የሚደርሱት በቀላሉ ለመድረስ አስቸጋሪ በሆኑ አካባቢዎች ነው” ብለዋል።
"ይህ ሁሉ ሊወገድ የሚችል ነውእና በግጭቱ ውስጥ ያሉ ሁሉም ወገኖች የተቸገሩ ማህበረሰቦችን እንድናገኝ እና ሰብአዊ ግዴታችንን እንድንወጣ ከፈቀዱልን - ዕርዳታን በፖለቲካ ሳናስቀምጥ ህይወትን ማዳን እንችላለን።
የሲቪል አገዛዝ ኢላማ ሆነ
የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ከፍተኛ ባለስልጣን ቱርክም በቀድሞው ጠቅላይ ሚኒስትር አብደላ ሀምዶክ እና ሌሎች ላይ ማስረጃ በሌለው ክስ የእስር ማዘዣ መተላለፉን በጥልቅ አሳስቧቸዋል።
“የሱዳን ባለስልጣናት በአስቸኳይ አለባቸው የእስር ማዘዣውን መሻር… እና በራስ የመተማመን ግንባታ እርምጃዎችን ወደ ተኩስ ማቆም እንደ መጀመሪያው እርምጃ እና በመቀጠልም የግጭቱን አጠቃላይ መፍታት እና የሲቪል መንግስትን መልሶ ማቋቋም” ሲሉ ሚስተር ቱርክ አበክረው ተናግረዋል።
የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የሰብአዊ እርዳታ ሰጭዎች ደግሞ ሥር የሰደደ ረሃብ እና የተመጣጠነ ምግብ እጥረት ህጻናትን “ለበሽታ እና ለሞት የበለጠ ተጋላጭ ማድረጋቸውን” ደጋግመው ተናግረዋል ።
ግጭት በሱዳንም የክትባት ሽፋንና የመጠጥ ውሃ አቅርቦትን ማስተጓጎሉን ዩኒሴፍ ገልጿል።ይህ ማለት እንደ ኮሌራ፣ ኩፍኝ፣ ወባ እና ዴንጊ ያሉ በሽታዎች እየተከሰቱ ባሉበት በአሁኑ ወቅት በመቶ ሺዎች የሚቆጠሩ ሕፃናትን ሕይወት አደጋ ላይ ጥሏል።
የተባበሩት መንግስታት ድርጅት “በሟችነት ላይ በተለይም በተፈናቀሉ ህጻናት ላይ የሚታየው ከፍተኛ የህይወት መጥፋት አስቀድሞ ማስጠንቀቂያ ነው” ሲል የመንግስታቱ ድርጅት ገልጿል። ሊገመት የሚችል እና ቀጣይነት ያለው ዓለም አቀፍ የእርዳታ አቅርቦት.
"በሱዳን ያሉ መሰረታዊ ስርዓቶች እና ማህበራዊ አገልግሎቶች ወደ ውድቀት አፋፍ ላይ ናቸው፣ የግንባር ቀደም ሰራተኞች ለአንድ አመት ደሞዝ ሳይከፈላቸው፣ የአስፈላጊ አቅርቦቶች ተሟጠዋል፣ እና ሆስፒታሎች እና ትምህርት ቤቶችን ጨምሮ መሰረተ ልማቶች አሁንም ጥቃት እየደረሰባቸው ነው።"
ትምህርት ቤቶች ተዘግተዋል።
እና መላው የሱዳን ህዝብ ግማሹን ሰብዓዊ ዕርዳታ እንዲፈልግ ባደረገው ጦርነት መላ አገሪቱ ልትዘፈቅ እንደምትችል ባስጠነቀቀው የአደጋ ጊዜ የትምህርት ፈንድ ትምህርት ካንት ዋይት፣ በሁከቱ ከተፈናቀሉ ስምንት ሚሊዮን ሰዎች መካከል አራቱ መኖራቸውን አጽንኦት ሰጥቷል። ልጆች ናቸው.
“ግጭቱ የንጹሃንን ህይወት ማጥፋቱን ቀጥሏል፣ ከ14,000 በላይ ህጻናት፣ ሴቶች እና ወንዶች ተገድለዋል” ሲሉ የትምህርት ዋና ዳይሬክተር የሆኑት ያስሚን ሸሪፍ መጠበቅ አይችሉም።
ወይዘሮ ሸሪፍ በአሁኑ ወቅት ሱዳን በዓለም ላይ ካሉት የትምህርት ቀውሶች መካከል አንዱ ከ90 በመቶ በላይ የሚሆኑት እድሜያቸው ለትምህርት ከደረሱ ህጻናት መካከል ከ19 በመቶ በላይ የሚሆኑት መደበኛ ትምህርት ማግኘት ባለመቻላቸው ከፍተኛ ስጋት እንዳላት ተናግራለች።
የ33 ዓመቷ ማርያም ጂሜ አደም በቻድ አድሬ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ግቢ ውስጥ ተቀምጣለች። ከሱዳን 8 ልጆቿን ይዛ ደረሰች።
“አብዛኞቹ ትምህርት ቤቶች ዝግ ናቸው ወይም በመላ አገሪቱ እንደገና ለመክፈት እየታገሉ ነው፣ ለቀው ዕድሜያቸው ለትምህርት የደረሱ ወደ 19 ሚሊዮን የሚጠጉ ህጻናት ትምህርታቸውን የማጣት ስጋት ውስጥ ናቸው።," አሷ አለች.
እስካሁን ድረስ፣ ዓለም አቀፉ ፈንድ በሱዳን እና ከዚያም በላይ በመካከለኛው አፍሪካ ሪፐብሊክ፣ በቻድ፣ በግብፅ፣ በኢትዮጵያ እና በደቡብ ሱዳን ለተጎዱ ወገኖች የትምህርት ድጋፍ 40 ሚሊዮን ዶላር የሚጠጋ ድጋፍ አድርጓል።
"አስቸኳይ አለማቀፋዊ እርምጃ ካልተወሰደ ይህ ጥፋት መላውን ሀገር ሊዋጥ እና በጎረቤት ሀገራት ላይ የበለጠ አስከፊ ተጽእኖ ሊያሳድር ይችላል፣ ስደተኞች ድንበሮችን አቋርጠው ወደ ጎረቤት ሀገራት ስለሚሸሹ" ሚስ ሸሪፍ ተናግራለች።
