Milad bayramları yaxınlaşdıqca ictimai sahədə müəyyən xristian adət-ənənələrinin qorunub saxlanması ilə bağlı qızğın mübahisələr gedir. Məsələn, İspaniyada son illərdə bələdiyyə binalarında doğum səhnələrinin, dövlət məktəblərində Milad tamaşalarının yerləşdirilməsi və Üç Kralın paradının təşkili kifayət qədər mübahisəli olub.
Bərabərlik üzrə komissarı Helena Dilli tərəfindən dəstəklənən sızdırılmış “inklüziv ünsiyyət üçün təlimatlar” nəticəsində Avropa İttifaqı indi müzakirələrin mərkəzindədir – Avropa dövlət qulluqçularının ünsiyyətlərində vətəndaşların hisslərini təhqir edə biləcək hər hansı bir dildən çəkinməyə yönəlmişdir. və ya ən yaxşı halda, din də daxil olmaqla, bir çox fərqli aspektlərdə onları Avropa Birliyində “kənar” kimi hiss etmələrini təmin edin. Bu məqsədlə onlara “Milad bayramınız mübarək” ifadəsini “Bayramınız mübarək” ifadəsi ilə əvəz etmək və müəyyən vəziyyətləri nümunə göstərərkən Con və Məryəm kimi qeyri-adi xristian ləzzətli adlardan istifadə etməmək tövsiyə olunub.
Şübhəsiz ki, plüralizm və dini müxtəliflik demokratik cəmiyyətlərin vacib elementləridir. Avropa İttifaqı bu reallığa yad deyil, çünki onun əsas mətnlərindən biri olan Əsas Hüquqlar Xartiyası mədəni, dini və dil müxtəlifliyinə hörmətlə yanaşacağını bildirir.
Qeyd etmək vacibdir ki, İttifaqın müxtəlifliyi “təşviq etməyi” öhdəsinə götürmür, ancaq mövcud plüralizmə “hörmət” etməyi öhdəsinə götürür. konfiqurasiya. Bu nəticə dini müxtəliflikdən danışanda daha aydın görünür. Bu sahədə hər hansı ictimai fəaliyyət inancların “azad bazarına” müdaxilə etmək deməkdir ki, bəzi vətəndaşlar dini plüralizm naminə azlıqların inancına sadiq qalmağa meylli hiss etsinlər.
Belə bir münasibət əksər Avropa dövlətlərinin dinə münasibətini yönləndirən fundamental prinsiplərdən biri olan dünyəvilik və ya dini neytrallığa zidd olardı. Ən əsas mənası ilə bu prinsip dövlətin hər hansı dini konfessiya ilə eyniləşdirilməsini, eləcə də bir inancın digər dinə qarşı hər hansı əsassız dəstəyi qadağan edir.
Avropa İttifaqı dinlə bağlı mövqeyini müəyyən etməyib. Avropa Birliyinin Fəaliyyəti haqqında Müqavilə sadəcə olaraq qeyd etdi ki, o, üzv dövlətlərin bu sahədəki münasibətlər modellərinə hörmət edir və onlara heç bir önyargı vermir. Bununla belə, o, dini konfessiyaların formalaşmasına verdiyi töhfəni qəbul edir Avropa və onlarla açıq və şəffaf dialoq aparmağı öhdəsinə götürür. Bu reqlamentdən ən azı iki nəticə çıxarmaq olar. Bir tərəfdən, Birliyin heç bir dini inancla eyniləşdirmədiyi, digər tərəfdən də laik/sekulyarist mövqelərdən, yəni dinə düşmənçilikdən uzaqlaşdığı.
Bu iki ölçüsü - müxtəliflik və dini neytrallıq - birləşdirərkən, bu təlimatların dərhal geri götürülməsi təəccüblü deyil. Dini müxtəliflik Avropa Əsas Hüquqlar Xartiyasında təsbit olunmuş dini etiqadlara sərbəst şəkildə bağlı ola bilən, dini dəyişən və ya dini fenomendən tamamilə kənarda qalan fərdlərin din azadlığının dinc şəkildə həyata keçirilməsi nəticəsində yaranır. Buna görə də, o, cəmiyyətdən kortəbii olaraq yaranır və dövlət siyasəti vasitəsilə süni şəkildə yaradıla bilməz, çünki bu, vətəndaşların əsas hüquqlarına müdaxilə edəcəkdir.
Buna görə də, dini müxtəlifliyə gəldikdə, Avropa İttifaqının və üzv ölkələrin oynamalı olduğu yeganə rol onu düzgün idarə etməkdir. Bu, ilk növbədə, bütün vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının həyata keçirilməsində bərabərliyinə təminat verilməsi, ayrı-seçkilik hallarının (dini mənsubiyyətinə görə) aradan qaldırılması deməkdir. İkincisi, rəqabət aparan sosial qruplar arasında yarana biləcək hər hansı gərginliyi onlardan birini digərinin zərərinə dəstəkləməklə deyil, onların bir-birinə dözümlü və hörmətlə yanaşması üçün şərait yaratmaqla həll etmək.
Bir sözlə, dini müxtəlifliyin düzgün idarə olunması xristianlığın görünməz olmasını tələb etmir, əksinə azlıqların da ictimai sferada öz yerlərinin olmasını təmin etmək lazımdır ki, bu da Avropa cəmiyyətini təşkil edən xalqların adət-ənənələrinə və mədəniyyətinə hörmətlə tam uyğundur.
