Osasuna - Gaixotasun kardiobaskularren, buruko nahaste neurologikoen eta diabetesaren zama eskualdean hazten ari denez, Afrikako osasun ministroek asteartean estrategia berri bat onartu zuten gaixotasun larrien diagnostikoa, tratamendua eta zaintzarako sarbidea sustatzeko.
Osasun ministroak, topaketa NBEren Osasunaren Mundu Erakundearen hirurogeita hamabigarren saiorako (OME) Lomeko (Togo) Afrikako Eskualde Batzordeak estrategia onartu zuen, PEN-PLUS izenez ezagutzen dena.
Plan hori larriei aurre egiteko eskualdeko estrategia gisa ezarriko da gaixotasun kutsagarriak erreferentziazko lehen mailako osasun-instalazioetan. Estrategiak eskualdeko ospitaleen eta lehen mailako erreferentziako beste instalazio batzuen gaitasuna garatzen laguntzen du gaixotasun larriak diagnostikatzeko eta kudeatzeko.
Afrikako gaixotasun kronikoen zama handia
Gaixotasun larriak transmititzen ez diren gaixotasun kronikoak dira, haur, nerabe eta gazteen artean ezintasun eta heriotza maila altuak eragiten dituztenak. Kasurik okerrenetan, gaixoak diagnostikotik urtebete baino gehiago bizi ez dira. Afrikan, gaixotasun larririk kutsakorrik nagusienak dira gaixotasun zelulen gaixotasuna, 1 motako eta intsulinarekiko menpeko 2 motako diabetesa, bihotzeko gaixotasun erreumatikoa, kardiomiopatia, hipertentsio larria eta asma moderatua eta larria eta iraunkorra.
"Afrika gaixotasun kronikoen zama gero eta pisu handiagoarekin ari da, zeinen forma larriak diagnostiko eta arreta goiztiarrekin salba daitezkeen bizitza preziatuak kostatzen ari diren", esan du Matshidiso Moeti doktoreak, OMEko Afrikako Eskualdeko Zuzendariak.
Jarraitu zuen esanez gaur hartutako estrategia funtsezkoa dela arreta eraginkorra pazienteen eskura jartzeko eta "eskualdeko milioika pertsonen osasuna eta ongizatea hobetzeko urrats garrantzitsua dela".
Afrikako leku gehienetan, gaixotasun kutsakor larriak hiri handietako osasun instalazioetan tratatzen dira. Horrek osasun-desberdintasunak areagotzen ditu, landa-, hiri-inguruko eta diru-sarrera baxuko gaixo gehienen eskura jartzen baitu arreta. Gainera, hiri-ekipamendu horiek askotan ez dute gaixotasun larriak transmititzeko modu eraginkorrean kudeatzeko gaitasunik eta baliabiderik.
Tratamendu-pakete estandarizatuak
Estrategia berriak herrialdeei eskatzen die programa estandarizatuak ezar ditzatela gaixotasun kronikoei eta larriei aurre egiteko, ezinbesteko sendagaiak, teknologiak eta diagnostikoak barrutiko ospitaleetan eskuragarri daudela ziurtatuz.
2019ko OMEren inkestaren arabera, Afrikako eskualdeko herrialdeen % 36k bakarrik jakinarazi zuen gaixotasun kutsakorren aurkako ezinbesteko sendagaiak zituela ospitale publikoetan. Gobernuek bermatu beharko lukete ospitale pribatuetan arreta eskatzen duten pertsonek gaixotasun kutsakor larrietarako zerbitzuetara sar dezaketela.
Gainera, estrategiak gomendatzen du herrialdeek gaixotasun kronikoen prebentzio, arreta eta tratamendurako protokoloak indartzea osasun-langileen trebetasunak eta ezagutzak trebatuz eta sendotuz.
Gaixotasun ez-transmisiozkoek Afrikako pazienteek poltsikotik ateratako gastu gehiena hartzen dute eta haien izaera kronikoa dela eta, askotan osasun-gastu katastrofikoak eragiten dituzte. Gaixotasun transmisiozkoen arreta lehen mailako eta barrutiko osasun-instalazioetan eskuragarri dauden zerbitzuen pakete gisa eskainiz, pazienteek gastuak murriztuko dituzte garraioan, hirietan ostatuan eta osasun-instalazioetara joan-etorrietan diru gutxiago gastatzen baitute.
PEN-PLUS estrategia lehen mailako osasun-laguntzako instalazioetan gaixotasun kutsakorrak detektatzeko, diagnostikatzeko, tratatzeko eta artatzeko dauden OMEren ekimenetan oinarritzen da. Emaitza itxaropentsuak erakutsi ditu Liberian, Malawi eta Ruandan, gaixotasun kutsakor larrietarako tratamendua eskuratzen duten pazienteen kopurua handitu baita eta, aldi berean, paziente horien emaitzen hobekuntza.
