Eskerrik asko, Shafik presidentea, aurkezpen atsegin horrengatik.
Arratsalde on guztioi.
Esan iezadazu zein ohore nagoen hemen egoteak, munduko unibertsitate handienetako batera gonbidatu izana, zuri buruz hitz egiteko lidergoa. Munduak nola behar dituen Europa eta Estatu Batuek urratsa egiten jarraitzeko. Lidergoa pertsonei buruz - zuei buruz - erakundeei buruz baino gehiago. Eta orain jasaten ditugun errealitate geo-politikoek duela urte batzuk baino ziurtasun handiagoko etorkizun baterako bide bat marratzera deitzen digutenari buruz.
Europako Parlamentuko presidenterik gazteena naiz. Belaunaldiaren parte naiz, gurasoen altzoan eserita zeuden Berlingo harresia jaisten zenean, Tiananmen plaza telebista pantailetan ikusten nuena, SESBren erorketa eta milioika europarren poza neurrigabea, azkenik, erdi igaro ondoren libre. mendean beren patuak zehaztea – mundu berri batean demokrazia liberalaren garaipenaren onura guztiak jaso zituztenak.
Europan eta AEBetan, nirea da demokrazia liberala eman gabe zegoen mundu bat gogoratzen duen azken belaunaldia. Gure bideak irabazi zuela uste genuen, eta gure garaipenak betiko iraungo zuela. Gure bideak mundu-ordena berria definituko zuela uste genuen. Munduko blokeak desegin zirenean, uste genuen demokraziak, askatasunak, zuzenbide estatuak, lankidetzak merkataritza globalaren, eskubide eta askatasun indibidualen aro berri bat iragarriko zutela.
Gure bizimoduaren aurkako edozein mehatxu gainditu eta gainditu genitzakeela uste genuen. Agian apur bat lasaiegi hazi ginen, erosoegi.
Iaz ulertu genuen, modurik ankerrenean, zein mingarri zen egia. Errusiako tankeak Ukraina burujabe independentean sartu zirenean, lapurreta, bortxaketa, erailketa. Mundua aldatu zen. Betiko.
Mundu berri honetan gidatu behar genuela ulertu genuen egun zoritxarreko hartan. Estatu Batuek eta Europak akats asko dituzte, hobetu beharreko gauza asko, baina dena den arren gure bizimoduaren sinbolo iraunkor gisa dira, askatasunaren eta askatasunaren bastioi gisa, eta ez badugu betetzen oinordetzan dugun lidergo betebeharra, orduan. beste norbait, gure borondatearen oso bestelako balio multzo batekin.
Hori pisu handia duen erantzukizuna da. Beharrezko erabakiak ditugu eta hartzen jarraitu behar dugu. Erabaki zailak. Gure ateak eta gure merkatuak Ukraina eta Moldavia bezalako herrialdeei edo Mendebaldeko Balkanetako herrialdeei irekitzea bezalako erabakiak. Ukrainari armak hornitzea bezalako erabakiak.
Duela hogei urte pasatxo, eztabaida handia izan zen Europan hamar herrialdek Europar Batasunean sartu behar ziren ala ez. Oraindik ikaslea nintzen, politikaren nondik norakoak aztertzen, baina Europako botere eraldatzaileetan uste sendoa nuen. Inoiz ez zen denak antz berdinean sortzea. Baizik eta oinarrizko sinesmena zen batasunean, are eta batez ere gure aniztasun osoan, indarra dagoela. Gure segurtasunaz, aukeraz eta pertenentziaren erosotasunaz zen. Guretzat, dena esan nahi zuen.
Hori da gaur gure ikuspegia bultzatzen duen izpiritua. Gure akats guztiak izanda ere, oraindik ere badaude munduan zehar zapalkuntzaren uztarripean bizi den jende asko, Europar Batasunak distira galdu ez duena. Norentzat Estatu Batuak beti izango dira aliatu naturala.
Hondar geopolitikoak mugitzen ari dira. Putinen tankeak ditugu Ukraina independente eta burujabean; Lukashenkok pertsonei jazarri, espetxeratu, torturatzen, beren sinesmen demokratikoengatik; Gurearen ezberdina den balio-sistema batekin igo den Txina; India gorakada; Afganistan berriro erortzen da nahastean; Iranek Ekialde Hurbila piztu eta Errusia sustatzen; Ekialdeko eta Erdialdeko Afrika irakite puntuan; eta Hego Amerikan erronka ekonomiko berriei eta zaharrei aurre eginez.
EB eta AEB planetako bloke ekonomiko indartsuenetako bi dira. Gure harreman transatlantikoa ekonomia globalaren funtsezko arteria da. Baina gure benetako indarra hori baino askoz sakonagoan dago. Amets bat partekatzen dugu. Baloreak partekatzen ditugu.
Munduak ezin du desoreketan aurrera egin. Konfiantzazko bazkide eta lagunen aliantza demokratiko global bat eraiki behar dugu.
Ukrainarekin bat egitera deitu zigutenean sentitu eta eman genuen ardura bera. Gure erretorikarekin bat egin genuen, ekintzarekin, laguntza erreal eta ukigarriarekin. Errusiaren petrolioaren eta gasaren diru-sarrerak ia % 50 gutxitu dituzten zigor gogorrak ezarri genituen elkarrekin. Eta oraindik gutxitzen ari da. Presio izugarri baten pean erreakzionatu eta moldatu gaitezkeela erakutsi dugu. Gure bizimoduak eta gure egiteko moduak funtzionatzen duela, gure balioek garrantzia dutela, merezi duela.
Harreman eta printzipio hauek denboraren proba jasan dute, elkarrekin lanean jarraitzen badugu, elkarrekin gidatzen, gaur egungo probei gainditzen badiegu. Gure jende gehiegi ari da oraindik dirua lortzeko borrokan, emakume gehiegik kristalezko sabai lodienei aurre egiten die oraindik, gure gazte askok etorkizun guztiz ziurgabeari aurre egiten diote. Klima-aldaketak eragin izugarriak izaten jarraitzen du bizitzan, bizibideetan eta gure ingurunean. Iraultza digitala arduraz erregulatzeko gai garen baino azkarrago garatzen ari da. Gure herriaren kezkak gure ekintza guztien erdigunean mantentzen jarraitu behar dugu.
Gure hurrengo urratsak lehiakorra izaten jarraitzeko gai garen zehaztuko da. Nola sortu dezakegu enplegua eta etorkizuna duintasunez. Nola atzera egin dezakegu aktiboen balioa kentzen duen inflazioaren aurka, gazteek etxebizitza erostea ezinezkoa izan gabe. Nola ziurtatu trantsizio digitalak gure enpresei berrikuntza errazten diela. Bat non ziur, huts egin dezakezu. Baina, gero, berriro jaikitzea errazten dizuna.
Europar Batasunean, oinarriak jartzen hasi gara. Har dezagun adibidez gure Chips Legea, gure Zerbitzu Digitalak eta Merkatu Digitalen Legeak. Orain, munduko lehen Inteligentzia Artifizialaren Lege integrala eta berrikuntzaren aldekoa lantzen ari gara. Lege berritzaile hauetan guztietan, berrikuntzaren eta negozioen arteko oreka bilatzea lortu genuen, jendea sarean seguru mantenduz eta munduak ezinbestean jarraituko dituen estandarrak ezarriz.
Ez da erraza izan. Europar Batasuna, Estatu Batuek ez bezala, hogeita zazpi herrialde burujabek osatzen dute, eta bakoitza derrigorrez bat egiten ez duten arau-esparru, konstituzio, hizkuntza eta interes desberdinak ditu. Baina, hain zuzen, ideien fusio-puntu horren baitan aurki ditzakegu guztiontzat balio duten irtenbiderik onenak.
Jakina, inbertsioak finantzaketa eskatzen du, finantzaketa publikoa. Nola hazten ditugu gure ekonomiak –eta gure zorrak ordaintzen ditugu–, nola bermatzen dugu eskatzen dizkiguten irtenbideak finantzatzeko gaitasuna eta likidezia dugula? Erantzuna benetako hazkunde ekonomiko iraunkorra da.
Beti ikusi izan dut trantsizio berdea hazkunde iraunkorreko estrategia horren osagai gisa. Ez da betebehar bat bakarrik, gure ekonomietan inbertsio bat ere bada. Baina funtziona dezan gizakia erdigunean jarri behar du. Gizakiaren ardatza izan behar du, benetako pizgarriak eta segurtasun-sareak eman behar dizkio industriari eta nahikoa asmo handikoa izan behar du bizi dugun larrialdi klimatikoari aurre egiteko. Parisko Akordioaren helburuak bete behar ditu. Baina jendearentzat ere funtzionatu behar du.
Klima-aldaketari aurre egiteko orduan, pentsamolde bitar batetik aldendu behar dugu. Klima-asmorik handiena duten kontinenteak izan gaitezke eta, aldi berean, lehiakorrenak, berritzaileenak eta enpresentzako errespetatzen direnak ere izan gaitezke. Baina hori egiteko modu bakarra... jendeari hitz egiten jarraitzea da, eta hitz egitea baino gehiago, entzutea. Honela ekiditen dugu jendea bazter politikoetara erretiratzea, galdera oso zailei erantzun errazak ematen baitiete. Guri dagokigu teknologia garbiaren iraultzaren gidari izatea eta sinetsita nago hori inor atzean utziko ez duen moduan egin dezakegula.
Izan ere, Europar Batasunean aurrerapauso nabarmenak egin ditugu jada. Gure Emisioen Merkataritza Sistemaren erreforma zabala ezarri dugu, hau da, merkatuan oinarritutako irtenbide bat da, enpresei beren isuriak mugatzera bultzatzen dituena karbonoari prezioa jarriz. Gainera, karbono-mugaren gaineko zerga bat ezarri genuen gure enpresen arteko berdintasun-baldintzak sortzeko eta enpresei zein etxeei beren isuriak mugatzen lagunduko dien Klima Sozialaren Funts bat ezartzea adostu genuen.
Ahalegin hauek fruituak ematen ari dira dagoeneko. Iaztik, eguzki-energiaren eta haize-energiaren kuoten igoera ona izan dugu Europan: %47 eguzkia eta %30 eolikoa, zehazki. Pandemia suntsitzaile baten ostean hornikuntza-kateekin arazoak izan arren eta baldintza ekonomiko zailak izan diren arren, Europa ondo dago 2050erako klima neutraltasuna lortzeko.
Utzidazu une bat defentsan.
Segurtasunaren kontzeptuak, azken urte eta erdian zerbait ikasi badugu, pertzepzio berri bat behar du. Jada ez da ohiko gerra-bideei buruz soilik. Putinek informazioa, energia, janaria, baita pertsonak ere armatu ditu, Ukrainako erresistentzia zapaldu eta Mendebaldearen laguntza ahuldu nahian. Europar Batasunak eta NATOk elkarlanaren zutabeak sendotzeko garaia da. Bakearen alde egitea da, benetako bakea askatasunarekin. Gure herria babestea da. Gure balioak defendatzea da.
Errekurtso bat zuretzat. Gaur hona etorri naiz zuzentzera gonbidatzera. Premiazko sentsazio hori sentitzeko. Jonathan Sacks errabiak behin idatzi zuen: "Guztiok ez dugu boterea. Baina denok dugu eragina, bilatu ala ez... Influentzia-lidergo lasaia dago botererik bilatzen ez duena, baina bizitza aldatzen duena. Garai gogorretan inoiz baino gehiago behar dugu».
Munduak zuek, ikasleek eskaintzekoa, behar dute. Zure ezagutza, zure trebetasuna, zure gogoa, zure grina, zure lidergoa. Prest egon beharko zara, nik bezala, bidean ziniko pare batekin topo egiteko. Baina belaunaldi bakoitza gutxietsi izan da munduaren aurrean frogatu arte.
Dela politikan, medikuntza arloan, zientzian, teknologian, akademian, bihotz-bihotzez sinesten dut zure ahalmen amaigabean gure mundua pixka bat hobeago, pixka bat seguruago eta pixka bat berdinago egiten laguntzeko. Gure mundua izan beharko lukeen modura pixka bat hurbiltzeko.
Lagunok, orain gure lidergoaren garaia da eta ezin gara faltarik aurkitu.
