Jaun-andreok,
Lehenik eta behin, gaur gauean zurekin egotearen poztasuna eta ohorea esan nahi dizut.
Nire oharrak garatu aurretik, frantsesez, sekretu baten berri eman nahi dizut. Molièreren hizkuntzan hitz egiten dudan bakoitzean, nire mutilek esaten didate 'Ama, zure azentua izugarria da...'.
Beraz, Churchillek 1950ean Estrasburgoko Place Kleber-en esan zuen bezala, abisatuko dizut: "Kontuz, frantsesez hitz egingo dut".
Baina ziur egon, leku honen edertasunak, Sorbonaren historiak ez naute eraginik izan Britainia Handiko eta Europako estatu-gizon hori naizela uste nuen neurrian.
Hainbat puntutan ezberdintzen gara...
Dena den, 1950ean bezala, bidegurutzean gaude, eta Bigarren Mundu Gerraren ostean ez bezala, non etorkizun hobeago baten itxaropena nagusitu zen, hainbat arriskuren aurrean gaude.
Horregatik ohorea naiz hitz hauek hemen, zuekin partekatu ahal izateak.
Eta nire pentsamenduak garatu baino lehen, eskerrak eman diezazkiodan Sorbonari harrera egiteagatik.
Eta eskerrak eman Grand Continent aldizkariari, ekitaldi hau antolatzea eskaini baitzuen.
Jaun-andreok,
Gaur arratsaldean etorkizunaz hitz egitera etorri naiz. Europari buruz hitz egiteko. Europak duen papera gero eta arriskutsuagoa den eta ezegonkorrago den mundu batean. Europak Frantziarentzat duen garrantziaz. Europaren ahotsak Ekialde Hurbilean, Afrikan, Ukrainan, Armenian duen garrantziaz.
Era berean, Europa sendo bat elkarrekin eraiki dezakegun uste sakona partekatzera etorri naiz, trantsizio berde eta digitalean mundu mailako liderra. Gure segurtasuna, autonomia eta oparotasuna bermatzeko mendekotasunetatik aldentzea lortzen duen Europa. Erronkei eta eguneroko zailtasunei erantzuten dien Europa.
Azkenik, Europa ez dela hutsezina esatera etorri naiz, eta eboluzionatu behar duela, erreformak garrantzirik ez izateko.
Baina zurekin ere hitz egin nahi dut, zer espero duzun entzuteko zure Europa. Urtebete baino gutxiago falta zaigu Europako hauteskundeetarako, eta ongi dakit gehiago egin behar dugula jendea gure proiektu kolektiboaren balio erantsiaz konbentzitzeko.
Ez dago eztabaida hori eramateko leku hoberik hemen, Sorbonan, ezagutzaren eta pentsamenduaren leku bat baino.
Jaun-andreok,
Mundua hainbat erronkari aurre egiten ari da. Fronte horietako batzuk Europaren atarian daude, gure Ekialdeko eta Hegoaldeko auzoetan.
Gazako egoera etsituak eskualde osoan itzala botatzen du. Egoera honen erantzunak eskualde honen eta Europaren etorkizuna definituko du.
Ezerk ezin du barkatu –edo justifikatu– komunitate osoen, umeen, emakumeen, gizonen eta gazteen bortxaketak, bahiketak, torturak eta hilketak. Ekintza izugarri hauek erakunde terrorista batek egin zituen. Argi izan dezagun hau. Hamasek ez ditu Palestinako herriaren asmo legitimoak adierazten. Oztopatzen dituzte.
Hamasi ezin zaio inpunitatez jokatzen utzi. Bahitutako bahituak askatu behar dira.
Gazako egoera izugarria da. Krisi humanitarioa da. Horregatik, Europak etenaldi humanitarioa, deseskalada eta nazioarteko zuzenbide humanitarioa erabat errespetatzeko eskatu du.
Zibilek eta errugabeek ez dute Hamasen ekintza mespretxagarriengatik ordaindu behar izan behar.
Terrorismoa amaitu behar dugu, eta horretarako gai izan behar dugu zibilen, haurren, kazetarien segurtasuna eta bizitza bermatuz eta azpiegitura zibilak bideratu gabe.
Israelek nola erantzuten duen axola dio Europari.
Europa prest dago epe luzera konpromisoa hartzeko, Ekialde Hurbilean bake iraunkorraren alde lan egiteko. Europak gaindiezina gainditzen ikasi baitu eta bakerako bidea aurkitzen jakin baitu. Frantziak ondo daki, Europako adiskidetzearen eragile nagusietako bat izan da.
Parte hartzen duten alderdientzat konponbide justu eta justu baten alde egiten dugu, bi Estatuen elkarbizitzan oinarrituta. Hau aurrera egiten jarraituko dugu.
Ekialde Hurbileko egoera konplexuak ezin gaitu gure Ekialdeko Frontean bestela jokatzen ari denetik desbideratu.
Europan, askok uste zuten Moskurekin harreman ekonomikoak eta komertzialak, Errusiako gasaren inportazioa barne, egonkortasun faktoreak zirela. Hau gaizki zegoen.
Egia esan, ezerk ez zuen eragotzi Errusiak Ukraina modu basati, bidegabe eta legez kanpoko batean inbaditzea. Eta gure kontinentean gertatzen ari den gerra honek guztioi arduratzen gaitu.
Ukrainari gure laguntzak ez du inola ere ahuldu behar. Putin presidenteak uste duenaren aurka, ez dugu nekea sartzen utziko. Europaren segurtasunaz eta Ukrainako segurtasunaz da.
Testuinguru horretan, Europak galdera oso serioei erantzun behar die.
Gure demokraziak nahikoa sendoak al dira mehatxu osoei erantzuteko?
Gure ekonomia irekiak, gure zuzenbide estatuak jasan ditzake erasoei?
«Sendorenaren legeak» gobernatu behar al ditu nazioarteko harremanak?
Hauek ezinbesteko gaiak dira Europarentzat. Gure zibilizazioa irmo eta ausardiaz defendatzea beste aukerarik ez dugu.
Gogor defendatu behar ditugu gure balioak eta demokrazia liberalaren eredu politikoak.
Hau da Ukrainan jokatu zena.
Ez dago alternatibarik. Esan nahi dut, badago bat... Baina akats moral eta politiko bat litzateke Ukraina alde batera uztea. Errusia ez litzateke momentu honetan geldituko.
Hemen denek ezagutzen dute Winston Churchillen beste esaldi hau, berriro ere, Municheko Akordioen garaian: «Gerra eta desohorearen arteko aukera eman zenuten. Desohorea aukeratu zenuen, eta gerra izango duzu”.
Gaur egun Europar Batasunak Ukrainari masiboki laguntzea aukeratu badu, bi gauza nahi ditu: ohorea eta bakea! Baina Ukrainaren askatasunean eta independentzian oinarritutako benetako bakea
Eta Afrikak, batez ere Saharaz hegoaldeko Afrika, aurrekaririk gabeko ezegonkortze eta harrapakin olatu bat jasaten ari den bitartean, premiazkoa da gure jarreratik ateratzea, onenean inozoa, errealitatean kontinente handi honekin kondescendentez.
Zure ustea partekatzen dut, Gilles eta Matheo maiteak, bere trantsizio geopolitikoan arrakasta izateko, Europak ohitura txar batzuetatik atera behar duela. Afrikarekiko harrokeria moduko batekin gelditu behar dugu.
Eskala kontinentalean pentsatu behar dugu.
Eskala kontinentalean pentsatzeak Europari kontinente nagusiekin berdintasunean hitz egiteko aukera ematea esan nahi du.
Horretarako, Latinoamerikako herrialdeekin dugun harremanean inbertitu behar dugu. Era berean, gure lankidetza historiko transatlantikoari bultzada berria eman behar diogu.
Inozokeriarik gabe errepikatzen dut, gure indarguneak eraikiz, gure interesak hartuz eta gure balioak defendatuz, horiek guztiak gure Europako ereduaren funtsezko osagaiak.
Dear lagunak,
Europak ere erronkak ditu bere mugen barruan.
Jendeak bere fakturak ordaintzeko borrokatzen du. Berotze globalaren premiak eta trantsizio digitalak gure ekonomiei eta lanpostuei eragiten die. Migrazio arazoak ere kezkagarriak dira.
Horren aurrean, europarrek erantzunak behar dituzte. Horren aurrean, haien segurtasuna bermatu behar dugu: segurtasun fisikoa, segurtasun ekonomikoa, gizarte eta ingurumen segurtasuna.
Horretarako, Europak ardura berritu bat hartzeko garaia da. Bihur dadila Europa botere eta independentzia proiektu bat.
Europaren etorkizuna subirano eta lehiakorra izaten jarraitzeko dugun gaitasunak zehaztuko du. Trantsizio digitalean eta klimatikoan lider bihurtzeko dugun gaitasunagatik. Gure menpekotasun energetikoetatik urrundu eta enpresa digital handien nagusitasuna amaitzea.
Horregatik, etorkizunerako prestatzen ari gara 2050. urterako karbono neutraltasuna lortzeko konpromisoa hartuz. Europako Itun Berdea gure energia-segurtasunari eta gure lehiakortasunaren indartzeari bezainbat kezkatzen du ingurumen- eta klima-trantsizioari.
Hala ere, trantsizio honetan inor atzean ez gelditzea ziurtatu behar dugu. Gure industria txikienek, negozioek eta herritarrek beharrezko segurtasun-sareak dituztela ziurtatu behar dugu.
Era berean, hobeto azaldu behar dugu trantsizio hori zergatik den beharrezkoa hazkunde ekonomiko iraunkorra sustatzeko, lanpostu berriak sortzeko eta biharko industria-iraultza zuzentzeko.
Gure politiketako batek ere ez du funtzionatuko onargarritasun sozialik gabe eta ezarri diren neurriak ez badira errealistak ez pragmatikoak.
Digitala ere aurretik daukagun erronka bat da.
Merkatu eta zerbitzu digitalei eta adimen artifizialari buruzko legeekin, Europak lidergoa hartu du dagoeneko global bihurtu nahi diren estandarrak ezartzen. Botere normatibo hori gure independentziaren bermea da.
Migrazioak ere kezkatzen ditu europarrentzat.
Sarriegi ikusi ditugu gobernu nazionalen arteko liskarrak Mediterraneoan fortuna-ontzien harreragatik.
Ez da estatu kiderik bakarrik utzi behar neurrigabeko ardura hartzen. Estatu kide guztiek bat egin behar dute migrazio-erronkei aurre egiteko.
Ezin dugu gai hau gure eraginkortasunik gabe pozten diren indar populisten eskuetan utzi, arazo konplexu bati irtenbide errealistak eman gabe.
Era berean, europarren artean, babes beharra dutenekin bidezkoa izango den lege-esparru bat lantzen ari gara. Asilorako eskubidea ez dutenekin irmoa izango den lege-esparrua. Azkenik, ahulenen pobreziatik etekina ateratzen duten kontrabandistarekin gogorra egingo den lege-esparrua.
Herritarrei zor diegu, migrazioaren bidean bizia arriskuan jartzen dutenei ere zor diegu. Zifreen atzean beti baitaude giza bizitzak, batzuetan istorio tragikoak, eta bizitza hobeago baten itxaropena.
Hamarkada bateko ahaleginaren ostean, azkenean prest gaude blokeoa hausteko.
Jaun-andreok,
Landu nahiko nukeen beste erronka bat da: informazio gerrarena, edo hobeto esanda, desinformazioa esan beharko nuke.
Desinformazioa, 2000ko hamarkadaren amaieratik gure demokrazia liberaletan eta gizarteetan eragina izan duena, interneten eta sare sozialen garapenarekin.
Desinformazioa mundua bezain zaharra da. Adimen artifizialaren tresna teknologikoek, sare sozialek aurrekaririk gabeko irismena ematen diote.
Eta erabateko arriskua da.
Arrisku hori are handiagoa da, Errusia eta Iran bezalako Estatuek areagotzen baitute, bertute demokratikoaren eredu izan ezik eta gure eszena politikoen polarizazioaren txingarretan putz egiteko joko polita baitute.
Helburua bera da: demokraziak gutxiestea. Metodoa etengabea da: zalantza ereitea.
Inoiz baino gehiago, ofentsiba honi aurre egiteko beharrezko neurriak hartu eta armatu behar ditugu.
Bai, mundua gero eta arriskutsuagoa da. Bai, Europak erronka handiak ditu.
Baina eutsi egin behar diogu. Eutsi bakea eta askatasuna eraiki eta defendatzeari. Ez dugu eskubiderik zer garen eta zer nahi dugun ahazteko. Guretzat, gure haurrentzat eta Europarentzat.
Berlingo harresia erori zenean, Tiananmen plazan jende bat agertu zenean umea zen belaunaldi bateko parte naiz... Sobietar Batasunaren erorketa eta milioika europarrek azkenean beren patua aukeratzeko askatasunik gabeko poztasuna gogoratu zituen belaunaldi bat. Garaipen hau bizi izan genuen.
Baina denboraren poderioz, askatasun horren izaera sendo eta agerikoaz seguruegia bihurtu gara. Muturreko mugimenduak boterearen ateetan eta hor daude Europan. Edo baita bertan parte hartu ere.
Eta horregatik serioski birplanteatu eta erreformatu behar dugu Europa. Europaren integrazioaren historiak erakutsi digu krisien bidez hartzen dugula erantzukizuna, Europak aurrera egiten duela, eraldatzen, eboluzionatzen eta sendotzen dela.
Eta gure herritar askorentzat urruna, batzuetan kezkagarria dirudien arren, zabaltzearen gaia bere osotasunean jorratu behar dugu.
Mundua ez dago gure zain. Aldatzera ausartzen bagara, gure proiektu kolektiboa gelditu egingo da eta garrantzia galduko du. Lehen aipatu dudan errealitate geopolitiko berrira egokitu behar gara. Gure auzokideen deiari erantzuten ez badiogu, beste geopolitiko batzuek hala egingo dute eta gure mugetan dagoen hutsunea beteko dute.
2004ko zabalkundearen aurretik beldur berdinak genituen. Hala ere, historiak erakutsi digu Europar Batasun handi batek, helburu argietan oinarrituta, Europaren bakea, segurtasuna, egonkortasuna eta oparotasuna defendatzeko balio duela nazioartean.
Estatu kide guztiek eta europarrek irabazi dute.
Horregatik borrokatu genuen Ukrainari eta Moldaviari EBko hautagai estatusa izan zezaten. Horregatik uste dugu Mendebaldeko Balkanekin negoziazioek aurrera egin behar dutela.
Atxikitzeko itxaropenak Europako ikuspegia ematen dielako herrialde horiei eta erreforma demokratikoak bultzatzeko bultzada ematen dielako.
Hala ere, ikuspuntu hori ezin da gauzatu gure proiektu politikoaren erreforma instituzionalek gabe. Hogeita hamar, hogeita hamahiru edo hogeita hamabost kideko Batasunak ezin izango du jardun hogeita zazpiren arau berberetan.
Gure egitura eta prozedura instituzionalak erreformatzea eta Europako aurrekontua erreformatzea funtsezkoak dira. Gure egitura-politiken egokitzapena herrialde hautagaiak sartu baino askoz lehenago bat etortzea da, baina baita Batasunak horiek integratzeko aukera ere.
Hau da aurrean dugun erronka nagusietako bat.
Esan berri dudana gorabehera, berez baikorra naiz. Ziur nago Batasun handitu, handinahi, batu eta koherente bat eratzea lortzen badugu; inor atzean uzten ez duen Batasun eraginkorra eta gure herrikideen kezka zehatzak betetzen dituen bitartean munduan bere lekua mantenduz, orduan izango da gure erantzunik onena populismoari eta muturrekoei.
Jaun-andreok,
Ekaineko Europako hauteskundeei begira, inoiz baino garrantzitsuagoa da elkarrekin hausnartzea Europak betetzen duen paperaz, eta batez ere eman nahi diogun paperaz...
Europako Parlamentuaren historiako presidente gazteena naiz. Kargu honetan hirugarren emakumea naiz, Simone Veil eta Nicole Fontaineren atzetik. Eta hemen zure aurrean zutik egoteko gai banaiz, bi emakume miresgarri hauek egin zituzten guduei esker da.
Ulertzen dut haiekiko dudan erantzukizuna, nire atzetik etorriko diren emakume guztiekiko, gure proiektu europarraren aurrean.
Eta horregatik, gure historiaren une kritiko honetan, emakume eta gizon frantses guztiei konpromisoa hartzeko deia egin nahi diet.
Gure proiektu bateratua hartzen ari den norabidea egokia ez dela uste baduzu edo, aitzitik, sakondu nahi baduzu, konprometitu zaitez! Zure ardura da aldatzea.
Ez itxaron beste norbaitek zuregatik egin dezan. Beraz, zoaz bozkatzera, aurkitu zure ahotsa, bilatu kausa eta borrokatu horren alde.
Europan sinistu. Europak merezi du defendatzea eta guztiok dugu zeresana horretan.
Azken hitza, lagun maiteok,
Badakit frantsesei zenbat gustatzen zaien iraganeko gizon ospetsuak aipatzea. Beraz, nola amaitu nire hitzaldia anfiteatro eder honi bere izena eman zion eta hemendik urrun atseden hartzen duena aipatu gabe.
Richelieu kardinalak esan zuen behin: "Asko entzun eta gutxi hitz egin behar dugu ondo egiteko...".
Gehiegi hitz egin dut agian, baina entzuteko prest nago orain.
Eskerrik asko.
"Kortesiazko itzulpena - jatorrizko bertsioa frantsesez eskuragarri hemen".
