Berak eta beste batzuek Migraziorako Nazioarteko Erakundean lan egiten duen Eline Josephekin hitz egin zuten (IOM) Port-au-Prince-n, indarkeriaren eta segurtasun ezaren ondorioz etxetik alde egin duten pertsonei laguntza psikosoziala eskaintzen dien talde batekin.
Berak hitz egin zuen NBEren berriak bere lan-bizitzari eta bere familiari laguntzeko.
“Esan beharra daukat nire lana egitea zailagoa egin dela, ezin dudalako libre mugitu eta arreta eskaintzeko lekualdatutako pertsonei, batez ere gune gorrietan daudenei, bisitatzeko arriskutsuegiak baitira.
Eguneroko bizitzak Port au Princeko kaleetan jarraitzen du, segurtasunik eza izan arren.
Haitin ez du aurrekaririk: muturreko indarkeria, banda armatuen erasoak, bahiketak. Inor ez dago seguru. Pertsona orok biktima izateko arriskua du. Minutu batetik bestera egoera alda daiteke, beraz, uneoro adi egon behar dugu.
Nortasunaren galera
Duela gutxi, koadrilen jardueraren ondorioz, Petionville kanpoaldeko muinoetan [Port-au-Princeko hego-ekialdeko auzo bat] lur oso emankorrak uztera behartuta zeuden nekazari komunitate bat ezagutu nuen, eta bertan barazkiak landatzen zituzten.
Buruzagietako batek kontatu zidan nola galdu duten beren bizimodua, nola ezin zuten gehiago mendiko aire freskoa arnastu eta beren lanaren fruituetatik bizi. Gaur egun, desplazatuentzako gune batean bizi dira ezagutzen ez duten jendearekin, ur eta saneamendu egokia eta egunero janari berdina eskuratze gutxirekin.
Esan zidan ez dela garai batean izandako pertsona, bere nortasuna galdu duela, munduan zuen guztia zela esan zuen. Jada ez duela ezertarako balio esan zuen.
Beren emazteen eta alaben bortxaketen lekuko izatera behartu dituzten gizonen istorio etsi batzuk entzun ditut, haietako batzuk GIBaz kutsatuta zeudenak. Gizon hauek ezin zuten ezer egin beren familiak babesteko, eta asko gertatutakoaren erantzule sentitzen dira. Gizon batek esan zuen ez zuela ezertarako balio eta pentsamendu suizidak izaten ari zela.
NBEren tokiko GKE bazkide bateko langileek, UCCEDH, Port-au-Prince erdigunean desplazatutako pertsonen beharrak ebaluatzen dituzte.
Aitak etxera noiz etorriko zain dauden umeei entzun diet, tiroz hil daitezkeen beldurrez.
Laguntza psikologikoa
Lanean IOM taldea, larrialdian dauden pertsonei lehen laguntza psikologikoak ematen dizkiegu, bakarkako eta taldekako saioak barne. Leku seguru batean daudela ere ziurtatzen dugu.
Erlaxazio saioak eta jolas jarduerak eskaintzen ditugu jendea atseden hartzeko. Gure ikuspegia pertsonengan oinarritzen da. Haien esperientzia kontuan hartzen dugu eta Haitiko kulturako elementuak sartzen ditugu, esaerak eta dantzak barne.
Adineko pertsonentzako aholkularitza ere antolatu dut. Saio baten ostean emakume bat hurbildu zitzaidan eskerrak ematera, bizitzen ari zen mina eta sufrimendua hitzez hitz egiteko aukera ematen ziotela lehen aldia zela esanez.
Familia bizitza
Nire familian ere pentsatu behar dut. Nire seme-alabak nire etxeko lau hormetan hazitzera behartuta nago. Ezin ditut paseatzera ere atera, haize freskoa arnasteko.
Erosketak egiteko edo lanerako etxetik irten behar dudanean, bost urteko alabak begietara begiratzen dit eta etxera onik itzuliko naizela agintzen dit. Horrek oso triste jartzen nau.
Nire 10 urteko semeak esan zidan egun batean, bere etxean erail zuten presidentea seguru ez badago, inor ez dagoela. Eta hori esan eta hildakoen gorpuzkiak kalean uzten ari direla entzun duela esaten didanean, ez daukat benetan erantzunik.
Etxean, bizitza normala izaten saiatzen gara. Nire seme-alabek euren musika tresnak lantzen dituzte. Batzuetan piknik bat egingo dugu verandan edo pelikula edo karaoke gaua izango dugu.
Bihotzez, Haiti berriro ere herrialde seguru eta egonkorra izango dela amesten dut. Amets egiten dut lekualdatuak euren etxeetara itzul daitezkeela. Nekazariak beren soroetara itzul daitezkeela amesten dut».
