Sá möguleiki sem enn er löglega viðurkenndur að beita nauðung og valdi í geðlækningum er mjög umdeilt mál. Það er ekki aðeins útbreitt heldur sýna vísbendingar og tölfræði frá ýmsum Evrópulöndum að það sé að aukast.
Sífellt fleiri verða fyrir þvinguðum geðaðgerðum. Fyrirbæri sem maður myndi trúa að eigi aðeins við í öfgatilvikum og á mjög fáa óvenjulega og hættulega einstaklinga er í raun mjög algeng venja.
"Um allan heim er fólk með geðsjúkdóma og sálfélagslega fötlun oft lokað inni á stofnunum þar sem það er einangrað frá samfélaginu og jaðarsett frá samfélögum sínum. Margir verða fyrir líkamlegu, kynferðislegu og andlegu ofbeldi og vanrækslu á sjúkrahúsum og fangelsum, en einnig í samfélaginu. Fólk er einnig svipt rétti til að taka sjálft ákvarðanir um geðheilbrigðisþjónustu sína og meðferð, hvar það vill búa og persónuleg og fjárhagsleg málefni.Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, framkvæmdastjóri Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO) sagði í Fundur Sameinuðu þjóðanna um mannréttindi í geðheilbrigðismálum haldinn árið 2018.
Og í ræðunni sem Dr. Akselrod, aðstoðarmaður DG WHO fyrir geðheilbrigði flutti fyrir hans hönd, bætti hann við:
"Því miður eru þessi brot á mannréttindi eru allt of algengar. Þeir koma ekki aðeins fyrir í lágtekjulöndum með fáar auðlindir, þeir koma alls staðar fyrir um allan heim. Rík lönd geta haft geðheilbrigðisþjónustu sem er ómannúðleg, veitir lélega þjónustu og brýtur í bága við mannréttindi. Það sem er sérstaklega átakanlegt er að þessi brot eiga sér stað einmitt á þeim stöðum þar sem fólk ætti að njóta umönnunar og stuðnings. Að þessu leyti hefur sum geðheilbrigðisþjónusta sjálf gerst umboðsmenn mannréttindabrota."
Innleiðing mannréttinda í geðlækningum, og þar með afnám hvers kyns þvingunar í áföngum – með lögum og raunverulegri framkvæmd – er orðið mikilvægt viðfangsefni á mannréttindastefnu Sameinuðu þjóðanna. En ekki aðeins af SÞ, í mörgum Evrópulöndum, af fagfólki sem starfar á sviði geðheilbrigðis og ekki síst af fólki sem hefur upplifað notkun og misnotkun á þvingunum í geðlækningum.
Ofbeldi sem gæti jafnast á við pyntingar
Á sama fundi Sameinuðu þjóðanna um geðheilbrigði og mannréttindi Mannréttindastjóri Sameinuðu þjóðanna, Zeid Al Hussein tekið fram:
"Geðstofnanir, eins og allar lokaðar aðstæður, búa til útilokun og aðskilnað og að vera þvinguð inn í slíkt jafngildir handahófskenndri frelsissviptingu. Þeir eru líka oft vettvangur ofbeldis- og þvingunaraðgerða, auk ofbeldis sem hugsanlega jafngildir pyntingum."
Mannréttindanefndin sagði skýrt að: „Þvinguð meðferð – þar með talið þvinguð lyf og þvinguð rafkrampameðferð, svo og þvinguð stofnanavistun og aðskilnaður – ætti ekki lengur að stunda."
Hann bætti við að „Augljóslega er mannréttindum fólks með sálfélagslega fötlun og þeirra sem eru með geðræn vandamál ekki haldið uppi víða um heim. Þessu þarf að breyta."
Notkun þvingunarúrræða (frelsissvipting, þvinguð lyfjameðferð, einangrun og aðhald og fleira) er í raun mjög útbreidd og algeng í geðlækningum. Þetta getur verið vegna þess að geðlæknar taka almennt ekki tillit til sjónarmiða sjúklingsins eða virða heilindi hans. Það má líka halda því fram að vegna þess að notkun þessarar valdbeitingar er löglega heimiluð sé þeim beitt, því það er það sem hefur verið gert um aldir. Heilbrigðisstarfsfólk í geðþjónustunni hefur ekki menntun og reynslu í því hvernig eigi að umgangast fólk út frá nútímalegu mannréttindasjónarhorni.
Og þessi hefðbundna og útbreidda hugsun virðist vera orsök aukinnar valdbeitingar og móðgandi andrúmslofts í mörgum geðheilbrigðisaðstæðum.
Hækkunin er skaðleg fyrir sjúklinga
Prófessorar í geðlækningum, Sashi P Sashidharanog Benedetto Saraceno, fyrrverandi forstöðumaður geðheilbrigðis- og vímuefnadeildar Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar (WHO) og nú framkvæmdastjóri Lissabon Institute for Global Mental Health, fjallaði um málið í ritstjórn birt í hinu alþjóðlega virta British Medical Journal árið 2017: “Hækkandi þróunin er skaðleg fyrir sjúklinga, óstudd af sönnunargögnum, og verður að snúa við. Þvingun í hinum ýmsu gerningum hefur alltaf verið kjarninn í geðlækningum, arfleifð stofnanauppruna hennar."
Það er óhugsandi að annað fólk, í þessu tilfelli, geðlæknir(ir), geti ákveðið réttinn til lífs eða réttinn til hreyfingar, eða að eigna villimannslegar „meðferðir“ sem eyðileggja fólk! Spurningin til að spyrja sjálfan sig: "Og ef það væri ég?". Þakka þér fyrir að afhjúpa þessi mannréttindabrot!
Hvar eru mannréttindin? Þeir eru að brjóta lög, það verður að gera eitthvað strax til að stöðva þetta, við erum á mannréttindatímum, miðaldra aðgerðir verða að HÆTTA NÚNA.
Til hamingju þeir sem hafa gert eitthvað til að breyta þessu.
Það er gróft mannréttindabrot. Þessi starfsstétt telur sig vera yfir lög.
Algjörlega óhugsandi!!
Hvar er einstaklingsfrelsið?