ایا د حلال حلال ذبح منع کول د بشري حقونو لپاره اندیښنه ده؟ دا هغه پوښتنه ده چې زموږ ځانګړی مرسته کوونکی، پی ایچ ډی. الیسندرو امیکاریلید بشري حقونو یو نامتو وکیل او فعال، چې د عقیدې د ازادۍ په اړه د اروپا د فدراسیون مشري کوي، پروفیسور واسکو فرونزوني ته، چې په ایټالیا کې د Telemática Pegaso پوهنتون څخه دی، د شرعي حقوقو متخصص دی.
په نیلي کې د هغه پیژندنه ومومئ، او بیا پوښتنې او ځوابونه.
د الیسندرو امیکاریلی لخوا. د ازادۍ دین او عقیده د مؤمنانو حق ساتي چې خپل ژوند د خپلو عقایدو سره سم په حدودو کې تیر کړي او پدې کې د ټولنیزو او خوراکي دودونو ځینې دودونه هم شامل دي چې دا د حلال او کوشر چمتو کولو قضیه ده.
د حیواناتو د حقونو په اړه د حلال او کوشر طرزالعملونو د منع کولو په اړه د وړاندیزونو قضیې شتون لري چې د دې دودونو د سرغړونکو په وینا د ډیر ظلم سره مخ کیږي.
پروفیسور واسکو فرونزوني په ایټالیا کې په یونیورسیټی ټیلی میټیکا پیګاسو کې اسوشیټیډ پروفیسور دی، د شرعی قانون او اسلامی بازارونو متخصص دی، او هغه د کیفیت مدیریت سیسټمونو مخکښ پلټونکی هم دی، چې د لاهور د هلال څیړنې شورا کې د حلال سکتور لپاره تخصص لري او غړی دی. د عقیدې د آزادۍ په اړه د اروپا فدراسیون ساینسي کمیټه.
پوښتنه: پروفیسور فرزوني هغه اصلي لاملونه کوم دي چې د حلال تیاریو او په عموم کې د حلال دودونو له مخې ذبحې د منع کولو هڅه کوي؟
الف: د کوشر، شیچتا او حلال قواعدو له مخې د حلال ذبحې د منع کولو اصلي لاملونه د څارویو د هوساینې او د وژلو په طرزالعمل کې د حیواناتو روحي او فزیکي رنځونو ته د امکان تر حده کمولو پورې اړه لري.
د دې اصلي او اعلان شوي دلیل ترڅنګ، ځینې یهودیان او مسلمانان هم د سیکولریستي چلندونو او یا په ځینو مواردو کې د نورو اکثریت مذهبونو د ساتنې غوښتنې له امله د خپلو ټولنو سره د بایکاټ یا تبعیض کولو لیوالتیا ویني.
پوښتنه: آیا ستاسو په نظر د مسلمانانو د حقوقو څخه سرغړونه ده او که د کوشر په حالت کې د یهودانو حقوق د هغوی د ذبحې دود منع دی؟ د ټولو عقیدو او غیر عقیدې خلک کوشر او حلال خواړو ته لاسرسی لري او دا یوازې د یهودي او اسلامي عقیدې خلکو پورې محدود ندي. ایا د یهودي او اسلامي عقایدو خلکو ته باید اجازه ورنکړل شي چې د دوی د مذهبي قوانینو او مقرراتو سره سم حلال کړي چې له څو پیړیو راهیسې شتون لري ځکه چې دا د دوی لخوا تضمین شوی؟ بشري حقونه؟ د دې دودونو منع کول به د پراخې ټولنې د خلکو حقونه تر پښو لاندې کړي چې د دوی د خوښې خوراکي بازار ته لاسرسی ولري؟
زما په اند هو، د یو ډول مذهبي ذبح منع کول د مذهبي ازادۍ، د اتباعو او حتی یوازې د اوسیدونکو څخه سرغړونه ده.
د خوړو حق باید د یو بنسټیز او څو اړخیزه بشري حق په توګه وټاکل شي، او دا نه یوازې د تابعیت یوه اړینه برخه ده، بلکې پخپله د ډیموکراسۍ یو شرط هم دی. دا دمخه د ملګرو ملتونو د 1948 د بشري حقونو نړیوالې اعلامیې سره کریسټال شوی و او نن ورځ دا د ډیری نړیوالو نرم قانون سرچینو لخوا پیژندل شوی او د اساسی قانون مختلف منشورونو لخوا تضمین شوی. سربیره پردې، په 1999 کې د ملګرو ملتونو د اقتصادي، کلتوري او ټولنیزو حقونو کمیټې د کافي خواړو د حق په اړه یو ځانګړی سند خپور کړ.
د دې تګلارې په تعقیب، د کافي خواړو حق باید د خوراکي خوندیتوب او خواړو خوندیتوب دواړو له نظره وپیژندل شي او یو داسې معیار مراعت کړي چې نه یوازې کمیتي وي ، مګر له هرڅه پورته کیفیت ، چیرې چې تغذیه یوازې د رزق نمایندګي نه کوي ، بلکه د خلکو وقار تضمینوي. او یوازې په هغه صورت کې چې دا د ټولنې له مذهبي حکمونو او کلتوري دودونو سره مطابقت ولري چې موضوع ورسره تړاو لري.
په دې معنی، دا روښانه ښکاري چې د اروپایي اتحادیې محکمه ستراس له 2010 راهیسې پیژندل شوی (HUDOC - د اروپا محکمه د بشري حقونو، غوښتنلیک n. 18429/06 جاکوبسکي v. پولنډ) د ځانګړي غذايي اړتیاوو د مراعاتولو او د هنر له مخې د عقیدې د ازادۍ د بیان تر منځ مستقیمه اړیکه. د ECHR 9.
حتی د بلجیم د اساسي قانون محکمې، په دې وروستیو کې، په دې ټینګار وکړ چې د حیرانتیا پرته د ذبح منع کول ټولنیز اړتیا ته ځواب ووایی او د څارویو د هوساینې د ودې لپاره د مشروع هدف سره متناسب دی، هغه دا ومنله چې د دې ډول ذبح منع کول د مذهبي ازادۍ محدودیت شامل دي. یهود او مسلمانان، چې مذهبي نورمونه یې د ستړي شوي څارویو د غوښې خوړل منع کړي دي.
له همدې امله، خواړو ته په نښه شوي لاسرسي او د خوړو سم انتخاب ته اجازه ورکول د مذهبي ازادۍ د حق د ساتنې لپاره یوه اغیزمنه وسیله ده، ځکه چې دا د مومنانو سره مرسته کوي چې ځان د خوراکي توکو بازار ته متوجه کړي او د دوی د مذهبي اړتیاوو سره سم خوراکي محصولات غوره کړي.
سربیره پردې ، دا باید په پام کې ونیول شي چې د حلال او کوشیر اعتبار ورکولو مقرراتو لخوا وضع شوي د کیفیت معیارونه په ځانګړي ډول سخت دي او د لوړ کیفیت محصول تضمینوي ، د نورمال معیارونو څخه ډیر سخت اړتیاو سره د مثال په توګه د BIO تصدیق لپاره وړاندیز شوي. همدا لامل دی چې ډیری مصرف کونکي، نه مسلمان او نه یهودي، دا محصولات اخلي ځکه چې دوی عامه روغتیا ته لومړیتوب ورکوي او دوی دا د خوړو خوندیتوب ته د رسیدو لپاره یو اړین ګام ګڼي، چې د یهودي او مسلمانانو په ساحه کې د خوراکي توکو د کیفیت کنټرول شتون لري.
پوښتنه: اداري ارګانونه او همدارنګه د قانون محکمې باید د حلال او کوشر خواړو او همدارنګه د سبزیجاتو او سبزیجاتو ادعاګانو سره معامله وکړي. ایا تاسو کولی شئ یادونه وکړئ چې د حلال ذبحې په اړه اصلي شرعي مسایل څه دي؟
ځواب: څه پیښیږي اروپا د دې پوښتنې د ځواب لپاره تمثیل دی.
مقررات 1099/2009 / EC لومړني حیرانونکي میتودونه او طرزالعملونه معرفي کړل، کوم چې یوازې د شعور له لاسه ورکولو وروسته د څارویو وژلو ته اړتیا لري، یو شرط چې باید تر مرګ پورې وساتل شي. په هرصورت، دا نورمونه د یهودي مذهبي دودونو او د اکثرو مسلمانو پوهانو له نظر سره مخالف دي، کوم چې د څارویو یو هوښیار او هوښیار حالت ته اړتیا لري چې باید د ذبحې په وخت کې پاتې وي او همدارنګه د بشپړ خونریزي سره. د غوښې په هرصورت، د مذهب د آزادۍ په اړه، د 2009 مقرره هر غړي هیواد ته په طرزالعملونو کې د یوې ټاکلې درجې تابعیت ورکوي، د مقرراتو 4 مادې سره د یهودانو او مسلمانو ټولنو ته اجازه ورکوي چې د دودیز ذبح کولو اجازه ورکړي.
د یهودیت او اسلام د رسمی ذبحې د ډولونو د اړتیا تر مینځ یو توازن شتون لري د اصلي قواعدو سره چې د وژنې په وخت کې د څارویو د ساتنې او هوساینې مفکورې ته متوجه دي. له همدې امله، وخت په وخت د دولت قوانین، چې د اوس مهال د سیاسي لارښوونو لخوا الرښوونه کیږي او د ځایی خلکو لخوا غوښتل شوي، مذهبي ټولنو ته اجازه ورکوي چې د دوی د باور سره سم خواړو ته لاسرسی ومومي یا منع کړي. په دې توګه په اروپا کې داسې دولتونه شتون لري لکه سویډن، ناروې، یونان، ډنمارک، سلووینیا، په عمل کې په فنلینډ کې او په جزوي توګه بیلجیم کوم چې په رسمی ذبح باندې بندیز لګولی دی، پداسې حال کې چې نور هیوادونه یې اجازه ورکوي.
زما په نظر، او زه دا د یو فقیه او د حیواناتو د مینې په توګه وایم، دا پیرامیټر باید یوازې د وژنې په وخت کې د څارویو د هوساینې په مفهوم باندې نه وګرځي، کوم چې په لومړي سر کې یو متضاد او حتی منافقانه مفهوم ښکاري او حتی په پام کې نه نیسي. د اقرار دودونه په دې معنی کې دي. برعکس، پیرامیټر باید د مصرف کونکو روغتیا او د بازار ګټو ته هم متوجه وي. په یوه سیمه کې د حلالې حلالې منع کول هیڅ معنی نلري مګر بیا د حلالې غوښې واردولو ته اجازه ورکوي، دا یوازې یو لنډ سرکټ دی چې مصرف کونکي او داخلي بازار ته زیان رسوي. په حقیقت کې، دا ماته یو تصادف نه ښکاري چې په نورو هیوادونو کې، چیرې چې مذهبي ټولنې ډیرې دي او له هرڅه پورته چیرې چې د حلال او کوشر رسولو سلسله خورا پراخه ده (تولیدونکي، ذبح خانې، پروسس او اکمالات صنعتونه)، د څارویو مفهوم. هوساینه په بل ډول فکر کیږي. په حقیقت کې، په دې واقعیتونو کې، چیرې چې د مصرف کونکي تقاضا ډیره ده، چیرې چې په سکتور کې ډیری کارګران شتون لري او چیرې چې د صادراتو لپاره ریښه او منظم بازار هم شتون لري، د رواج ذبح اجازه لري.
راځئ چې انګلستان ته وګورو. دلته د مسلمانانو نفوس له 5٪ څخه کم استازیتوب کوي مګر د 20٪ څخه ډیر غوښه مصرفوي چې په ملي خاوره کې حلال کیږي، او حلال حلال غوښه په انګلستان کې د ټولو څارویو ذبحه 71٪ استازیتوب کوي. له همدې امله، له 5٪ څخه لږ نفوس د 70٪ څخه زیات د حلال شوي څارویو مصرف کوي. دا شمیرې د کورنیو لپاره د پام وړ او د پام وړ عنصر تشکیلوي اقتصاد، او د انګلیسي قانون جوړونکي لخوا د رسمی ذبحې په اجازه کې ښودل شوي لیبرالیت باید د مذهبي آزادۍ په درناوی کې لیکل شوی وي ، مګر یقینا د بازار اقتصاد او د مصرف کونکي محافظت په شرایطو کې.
پوښتنه: پروفیسور فرونزوني تاسو یو اکاډمیک یاست چې ملي بنسټونو ته مشوره ورکوئ او په اروپا او په ځانګړي توګه په ایټالیا کې د موجوده مذهبي ټولنو په اړه ژور پیژنئ. حلال خوړل د ډیری خلکو لپاره معمول ګرځیدلی ، نه اړینه چې مسلمانان وي ، مګر کله چې د "شریعت" په اړه اوریدل کیږي په لویدیځ کې ډیری خلک لاهم شکمن او شکمن دي ، که څه هم شریعت د عیسوي کینن قوانینو سره مساوي مسلمان دی. آیا خلک او دولتی بنسټونه اړتیا لری چی په عمومی توګه د حلال او شرعی په هکله ډیر څه زده کړی؟ ايا په لويديځ کې ښوونځيو او اکاډميو ته هم په دې برخه کې ډېر څه کول پکار دي؟ ایا هغه څه چې د عامو خلکو د زده کړې او حکومتونو ته د مشورې ورکولو په برخه کې ترسره کیږي کافي دي؟
الف: البته په ټولیزه توګه ډیر پوهیدل اړین دي، ځکه چې د بل په اړه پوهه د پوهاوي او ادراک لامل کیږي، د شاملیدو دمخه ګام په داسې حال کې چې ناپوهي د بې باورۍ لامل کیږي، کوم چې د ډار څخه سمدستي ګام جوړوي چې د ګډوډۍ او ګډوډۍ لامل کیږي. غیر منطقي غبرګونونه (له یوې خوا افراطیت او له بلې خوا اسلاموفوبیا او زینوفوبیا).
دیني ټولنې، په ځانګړې توګه مسلمانان، د خپلو دودونو او اړتیاوو د خلکو او حکومتونو د پیژندلو لپاره خورا لږ کار کوي، او دا یقینا یو مهم عنصر او د دوی ګناه ده. البته، د اوریدلو لپاره تاسو غوږونو ته اړتیا لرئ چې دا کار وکړي، مګر دا هم ریښتیا ده چې ډیری مسلمانان چې په بهر کې ژوند کوي باید هڅه وکړي چې په ملي ژوند کې برخه واخلي او د اتباعو په توګه چلند وکړي، نه د بهرنیانو په څیر.
د خپل اصل سره تړل د ستاینې وړ او ګټور دی، مګر موږ باید دا حقیقت په پام کې ونیسو چې د ژبې، عاداتو او مذهب توپیر د شمولیت خنډ نه دی او دا چې په لویدیځ کې د ژوند کولو او مسلمان کیدو ترمنځ هیڅ ډول مخالفت شتون نلري. دا ممکنه او هم مناسبه ده چې د شاملولو پروسې هڅول شي، او دا د هویت په احساس، د زده کړې او قواعدو په درناوي کې د شریکولو سره ترسره کیدی شي. هغه څوک چې لوستي دي پوهیږي چې یو څوک باید د دوی د توپیرونو سره سره نور ومني.
زه هم فکر کوم چې ملي بنسټونه او سیاستوال باید له هغو کسانو څخه چې دواړه نړۍ پیژني لا تخنیکي مشورې وغواړي.
پوښتنه: آیا تاسو د هغو کسانو لپاره کوم وړاندیز او مشوره لرئ چې هڅه کوي په لویدیځ کې حلال تولید منع کړي؟
ځواب: زما وړاندیز تل د پوهې په معنی دی.
له یوې خوا، د حیواناتو د فعالیت په اړه د ځینو نظرونو بنسټیز تعصبونه باید د حیواناتو د هوساینې په اړه د یهودي او مسلمانو دودونو سره پرتله شي، کوم چې په منظمه توګه له پامه غورځول شوي مګر شتون لري.
له بلې خوا، د ګټو توازن رامینځته کول چې تل اسانه نه وي، دا باید په پام کې ونیول شي چې د مذهبي ازادۍ د اصولو یوه نوې معنا راڅرګنده شوې ده، لکه په اعترافي ډول کافي خوراکي توکو ته د لاسرسي حق. له همدې امله، دا باید د عقیدې د آزادۍ د اصولو یو نوی ترتیب پلي شي، له همدې امله د کافي خواړو ته د لاسرسي حق په توګه رامینځته کیږي چې د دودیز ذبحې د اقرار فرمانونو سره سم ، د ځانګړي کمښت له مخې چې هدف یې د تولید کونکو او مصرف کونکو اقتصادي پایښت دی. ، او همدارنګه د خواړو خوندیتوب شرایطو کې.
