Lati Cleopatra si Razia Sultan, itan-akọọlẹ kun fun awọn obinrin alagbara ti o tako awọn ilana ti akoko wọn. Ṣugbọn ṣe o ti gbọ ti Queen Kubaba rí? Alakoso Sumer ni ayika 2500 BC, o le jẹ oludari obinrin akọkọ ti o gbasilẹ ni itan-akọọlẹ atijọ. Queen Kubaba (Ku-Baba) jẹ eniyan ti o fanimọra ni itan-akọọlẹ Mesopotamia, ti a gbagbọ pe o ti ṣe ijọba ilu-ilu Kish ni ẹgbẹrun ọdun kẹta BC. Ọkan ninu awọn oludari obinrin akọkọ ni itan-akọọlẹ, itan rẹ jẹ nkan pataki ti adojuru fun agbọye ipa ti awọn obinrin ni awọn awujọ atijọ, kọwe Awọn ipilẹṣẹ atijọ.
Kubaba ati akojọ awọn ọba
Orukọ Kubaba han ninu atokọ ti a mọ si “Akojọ Ọba”, eyiti o jẹ igbasilẹ kikọ nikan ti ijọba rẹ. Awọn akojọ jẹ gangan ohun ti orukọ ni imọran - akojọ awọn ọba Sumerian. O ṣe akiyesi ni ṣoki iye akoko ijọba kọọkan ati ilu ti ijọba naa ti jọba. Ninu atokọ yii a pe ni “lugal”, tabi ọba, kii ṣe “eresh” (iyawo ọba). Ninu atokọ okeerẹ yii, tirẹ nikan ni orukọ obinrin ti o jẹri ninu rẹ.
Kubaba jẹ ọkan ninu awọn obinrin diẹ ti o ti ṣe ijọba ni ẹtọ tiwọn ni itan-akọọlẹ Mesopotamian. Pupọ julọ awọn ẹya ti atokọ ọba gbe e nikan ni idile idile tirẹ, ijọba 3rd ti Kish, ni atẹle ijatil Sharrumiter ti Mari, ṣugbọn awọn ẹya miiran darapọ rẹ pẹlu idile idile 4th, ti o tẹle ijọba akọkọ ti ọba Akshak. Ṣaaju ki o to di ọba, atokọ ọba sọ pe o jẹ alewi.
Weidner Chronicle jẹ lẹta ti ikede kan, igbiyanju lati ọjọ ibi-isin Marduk ni Babiloni si akoko ibẹrẹ, ati pe o ṣe afihan lati fihan pe ọkọọkan awọn ọba ti o ti ṣainaani awọn aṣa deede wọn ti padanu ipo akọkọ ti Sumer. O ni akọọlẹ kukuru kan ti igbega “ile Kubaba” ti o waye ni ijọba Puzur-Nirah ti Akshak:
“Nigba ijọba Puzur-Nirah, ọba Akšak, awọn apẹja omi tutu ti Esagila npa ẹja fun ounjẹ Oluwa nla Marduk; àwọn ìjòyè ọba kó ẹja náà lọ. Apẹja náà ńpẹja nígbà tí ọjọ́ méje (tàbí 7) ti kọjá ní ilé Kubaba, olùtọ́jú ilé oúnjẹ […] Lákòókò yẹn, a wó [8] tuntun fún Esagila […] Kubaba fún apẹja náà ní búrẹ́dì, ó sì fún un ní omi, ó mú kó fi ẹja náà fún Esagila. Marduk, ọba, ọmọ aládé Apsû, ṣojú rere sí i ó sì sọ pé: “Jẹ́ kí ó rí bẹ́ẹ̀!” O fi le Kubaba, olutọju ile-iyẹwu, ọba-alaṣẹ lori gbogbo agbaye. ”
Ọmọkunrin rẹ Puzur-Suen ati ọmọ-ọmọ Ur-Zababa tẹle e lori itẹ Sumer gẹgẹbi ijọba Kish kẹrin lori atokọ ọba, ni diẹ ninu awọn ẹda bi awọn arọpo taara rẹ, ni awọn miiran pẹlu ijọba Akshak ti n da. Ur-Zababa ni a tun mọ gẹgẹbi ọba ti a sọ pe o n jọba ni Sumer nigba ọdọ Sargon Nla ti Akkad, ẹniti o mu ki ọpọlọpọ awọn Ila-oorun wa labẹ iṣakoso rẹ laipẹ lẹhinna.
Ku-Baba, “obìnrin olùtọ́jú ilé gbígbé tí ó fi ìpìlẹ̀ Kíṣì múlẹ̀,” ni a sọ pé ó ti jọba fún 100 ọdún. Apeja nibi ni pe atokọ kii ṣe orisun itan ti o gbẹkẹle julọ. O nigbagbogbo blurs ila laarin itan ati arosọ. Àpẹẹrẹ èyí ni orúkọ Enmen-lu-ana, ẹni tí wọ́n sọ pé ó ti ṣàkóso fún 43,200 ọdún! Tabi ijọba Kubaba funrararẹ, eyiti o tọka pe o ni awọn ọdun 100 ti ko ṣeeṣe ni idari Sumer! Ni akoko kanna, o ṣeeṣe pe imọran ti a tumọ ti akoko yatọ si eto ti a tẹle loni. Olutọju ile-iṣẹ kan di oriṣa? Lẹgbẹẹ orukọ Kubaba ni a kọ “Obinrin Innkeeper Ti o Ṣe agbekalẹ Awọn ipilẹ ti Kish.” Kubaba dide si agbara ni Kish jẹ ohun ijinlẹ, ṣugbọn o gba pe o jẹ olutọju ile-iyẹwu, eyiti o le jẹ ibatan si panṣaga ni ibamu si awọn ọrọ Sumerian atijọ. Ilu Kiṣi jẹ olokiki fun ọrọ ati agbara rẹ ati pe o ṣe ipa pataki ninu idagbasoke ọlaju Mesopotamia. Awọn alamọdaju atunyẹwo abo ti o ṣe akiyesi, gẹgẹbi Claudia E. Suter fun apẹẹrẹ, ti kọwe pe Kubaba nigbakan ni a ṣe afihan bi olutọju panṣaga, ọna ti sisọnu rẹ ati ṣe afihan "itọju awọn obinrin ni awujọ Mesopotamian ti o jẹ akọ-akọkọ". Ní òdì kejì ẹ̀wẹ̀, pípa àti títa bíà ní ayé ìgbàanì ní Mesopotámíà jẹ́ ìsapá tí a bọ̀wọ̀ fún gan-an. Nibẹ wà ohun atijọ ti sepo laarin awọn obinrin Akunlebo ati oti, àti gẹ́gẹ́ bí ẹlẹ́kọ̀ọ́ ìsìn Carol R. Fontaine ṣe sọ, Kubaba yóò jẹ́ “obìnrin oníṣòwò tó ṣàṣeyọrí.” Aafin 4,500 ọdun ti o padanu ti ọba Sumerian itan-akọọlẹ ti ṣe awari O ni a sọ pe o jẹ oninuure ati ododo si awọn alabara rẹ, ti o jẹ olokiki fun u bi eniyan alaanu. Dile ojlẹ to yìyì, yinkọ etọn jideji bo jẹ sinsẹ̀n-basina ẹn ji taidi yẹwhe-yọnnu de. Eyi ṣe alaye igoke rẹ gẹgẹbi ayaba, nitori ko fẹ ọba, bẹni ko jogun agbara lati ọdọ obi kan. A kuniforimu tabulẹti lati atijọ Sumer nroyin pataki ti ọti ninu awọn aje ati awujo ti atijọ Mesopotamia.
Àlàyé kan wà pé àwọn alákòóso yẹn tí kò bọ̀wọ̀ fún ọlọ́run Marduk pẹ̀lú ẹbọ ẹja ní tẹ́ńpìlì Esagila pàdé òpin tí kò láyọ̀. A gbagbọ pe Kubaba ti jẹ apẹja kan ati pe ni ipadabọ beere lọwọ rẹ lati pese ẹja rẹ si tẹmpili Esagila. Inú rere Marduk ní ìdáhùnpadà kò yani lẹ́nu pé: “Bí ó ti rí bẹ́ẹ̀,” ọlọ́run náà sọ, àti pẹ̀lú ìyẹn, ó “fi Kubaba, olùtọ́jú ilé oúnjẹ, ní ìkáwọ́ rẹ̀ gẹ́gẹ́ bí ọba aláṣẹ lórí gbogbo ayé.” Àwọn ìwé kan sọ pé ó jẹ́ mẹ́ńbà ìlà ìdílé Kish tó ń ṣàkóso àti pé ó jogún ìtẹ́ lọ́dọ̀ bàbá rẹ̀. Awọn miiran daba pe o jẹ obinrin lasan ti o dide si agbara nipasẹ awọn agbara ati ifẹ tirẹ. Ohunkohun ti otitọ, Kubaba jẹ aṣaaju iyanu ti o fi ami pipẹ silẹ lori Kish. Awọn aṣeyọri ti Queen Kubaba Ni aṣa atọwọdọwọ Sumerian atijọ, ijọba naa ko ni asopọ si olu-ilu ti o wa titi, ṣugbọn dipo gbe lati ibi de ibi, ti awọn oriṣa ti ilu kan ti fi funni ati gbigbe ni ifẹ wọn. Ṣaaju Qubaba, ẹniti o jẹ ọmọ ẹgbẹ kanṣoṣo ti Ijọba Kẹta ti Kish, olu-ilu naa wa ni Mari fun diẹ sii ju ọgọrun ọdun kan ati gbe lọ si Akshak lẹhin Qubaba. Sibẹsibẹ, ọmọ Kubaba Puzer-Suen ati ọmọ-ọmọ Ur-Zababa fun igba diẹ gbe olu-ilu pada si Kish. Facade ti tẹmpili ti Inanna ni Uruk, Iraq. Òrìṣà obìnrin ń tú omi tí ń fúnni ní ìyè.
Ọkan ninu awọn aṣeyọri pataki julọ Kubaba ni kikọ tẹmpili ti a yasọtọ si oriṣa Inanna. Tẹ́ńpìlì yìí wà ní àárín gbùngbùn Kíṣì, ó sì jẹ́ ọ̀kan lára àwọn ibi ìsìn tó ṣe pàtàkì jù lọ ní àgbègbè náà. A gbagbọ Kubaba pe o ti jẹ olujọsin ti o ni ifarakanra ti Inanna ati tẹmpili jẹ afihan awọn igbagbọ ati awọn idiyele ẹsin rẹ. Bawo ni A Ṣe Ṣe Agbaye: Version Sumerian O ṣòro lati Ma ṣe Ifẹ Ni afikun si awọn iṣẹ ẹsin rẹ, Kubaba tun jẹ olori ologun ni olori ogun alagbara kan. O sọ pe o ti gbooro agbegbe Kish nipasẹ ọpọlọpọ awọn ipolongo ologun ti o ṣe iranlọwọ lati fi idi Kish mulẹ gẹgẹbi agbara pataki ni agbegbe naa. Agbara ologun Qubaba jẹ ipin pataki ninu ijọba rẹ o si ṣe iranlọwọ lati rii daju pe agbara rẹ tẹsiwaju lori Kish. Kí nìdí tí ìjọba rẹ̀ fi dópin? Kubaba dojukọ atako lati awọn ilu-ilu orogun ati lati Kish funrararẹ. Diẹ ninu awọn sọ pe o ti ṣẹgun nipasẹ awọn koko-ọrọ tirẹ, lakoko ti awọn akọọlẹ ti o dara julọ daba pe o fi itẹ silẹ o si ti fẹyìntì si ipinya.
Fọto: Akojọ Ọba Sumerian ti a kọ si Weld-Blundell Prism, pẹlu kikọ silẹ / Ibugbe Gbogbo eniyan
