Labẹ oju-ọjọ iyipada wa, oju ojo ni Yuroopu n pọ si ni iwọn diẹ sii. Kí ni ìgbà ẹ̀ẹ̀rùn yìí lè mú wá ní ti ìgbì ooru, ọ̀dá, ìkún omi, àti iná igbó? Iwoye gbogbogbo jẹ ireti bi a ti rii tẹlẹ ni igba otutu ti o kọja ati orisun omi. Eyi jẹ ki aṣamubadọgba si iyipada oju-ọjọ ati igbaradi to dara julọ ṣe pataki, ni ibamu si Ile-iṣẹ Ayika Yuroopu kan ọja oju-ọjọ iwọn otutu ti a tẹjade loni, eyiti o ṣalaye awọn italaya oju-ọjọ ti o jọmọ oju-ọjọ oke ti a koju.
Pẹlu data tuntun ti o wa, ọja wẹẹbu EEA tuntun ''Ojo ooru to gaju ni iyipada afefe: ṣe Yuroopu ti pese sile?' gba a jin besomi sinu akọkọ ooru awọn iwọn oju ojo ti o ti ni ipa lori olugbe Europe, aje ati iseda. Awọn olumulo le ṣawari awọn maapu ibaraenisepo ati alaye awọn shatti lori ooru, iṣan omi, ogbele ati ina nla, ati igbega ti climate-kókó arun bí ibà dengue. Awọn finifini lori ọkọọkan awọn iwọn wọnyi wo ẹhin si awọn iṣẹlẹ ti o kọja, kini a le nireti ni ọjọ iwaju ni ibamu si awọn asọtẹlẹ imọ-jinlẹ, ati bawo ni a ṣe murasilẹ lati koju wọn, pẹlu iṣafihan awọn apẹẹrẹ ati awọn iṣe ti o dara julọ kọja Europe.
Ero ti ọja wẹẹbu ni lati pese alaye imudojuiwọn ati data lati ṣe agbega imo laarin awọn oluṣe ipinnu ati gbogbo eniyan ti iwulo iyara lati koju iyipada oju-ọjọ ati lati ṣe atilẹyin awọn akitiyan ijọba ti nlọ lọwọ ni fifi awọn igbese idinku oju-ọjọ si ibi ati ṣiṣe imurasilẹ awujọ.
Outlook: kini igba ooru le mu wa?
Die e sii, ni okun sii ati awọn igbi igbona gigun
Heatwaves ti o lewu si ilera eda eniyan - bi awọn igbona ooru ti 2022 - n gba loorekoore, gun ati ki o lera ati pe yoo tẹsiwaju lati ṣe bẹ labẹ gbogbo awọn oju iṣẹlẹ oju-ọjọ. Ninu gusu Europe, paapaa, o le wa diẹ ẹ sii ju 60 ooru ọjọ lakoko eyiti awọn ipo lewu si ilera eniyan - tumọ si nọmba ti o ga julọ ti awọn iku afikun ati gbigba ile-iwosan, pataki laarin awọn agbalagba ati awọn alaisan, ayafi ti awọn igbese aṣamubadọgba ti mu. Awọn igbi igbona jẹ awọn iṣẹlẹ oju ojo ti o buruju julọ ni Yuroopu ati ailagbara ti o pọ si ti olugbe Yuroopu nitori ti ogbo ati ilu ilu nilo imuse ni iyara ti awọn igbese lati yago fun isonu igbesi aye.
Loorekoore diẹ sii, iṣan omi ti o ga
Òjò ńlá Awọn iṣẹlẹ jẹ iṣẹ akanṣe lati pọ si pupọ julọ ti Yuroopu, eyiti o yori si isẹlẹ ti o pọ si ti iṣan omi, paapaa ni ariwa-oorun ati aringbungbun Europe. Awọn ọna imudọgba jẹ pataki lati daabobo awujọ lati awọn ipa ti o buruju, gẹgẹbi awọn ti o fa nipasẹ iṣan omi ni Oṣu Keje ọdun 2021 ni Germany ati Bẹljiọmu.
Ifihan ti awọn eniyan ati awọn ohun-ini si ewu naa tẹsiwaju pẹlu idagbasoke ti nlọ lọwọ awọn iṣan omi, nigbagbogbo nfi awọn eniyan ti o ni ipalara ati awọn ohun elo bii awọn ile-iwe ati awọn ile-iwosan sinu ewu. Laarin ọdun 1980 ati 2021, awọn bibajẹ nitori iṣan omi ti fẹrẹ to 258 bilionu EUR ati pe o wa ni apapọ ti o ga ni gbogbo ọdun nipasẹ diẹ sii ju 2%.
Diẹ sii loorekoore, ogbele ti o lagbara
Lati ọdun 2018, diẹ sii ju idaji Yuroopu ti ni ipa nipasẹ awọn iwọn ogbele awọn ipo ni igba otutu ati ooru. Awọn ogbele 2022 dinku awọn ikore ti awọn irugbin bi agbado, agbado, soybean tabi epo olifi. Igba otutu gbigbẹ miiran ko dara daradara fun igba ooru yii ati pe oju-iwoye jẹ ireti. Iyatọ ti o gbẹ ati igba otutu ti o gbona tumọ si ideri egbon kekere ati yorisi ni kekere ile ọrinrin, kekere odò óę ati ki o din omi ipamọ ni reservoirs ni julọ ti gusu ati oorun Europe.
Awọn asọtẹlẹ oju-ọjọ igba pipẹ fihan pe gusu ati aarin Yuroopu yoo di paapaa gbigbẹ ati igbona jakejado orundun 21st pẹlu awọn abajade iparun fun eka iṣẹ-ogbin. Lapapọ awọn adanu aje kọja gbogbo awọn apa eto-ọrọ ti o ni ibatan si awọn ogbele ni a nireti lati dide nipasẹ opin ọrundun yii lati EUR9 bilionu lọwọlọwọ fun ọdun kan si EUR 25 bilionu fun ọdun kan ni iwọn 1.5 Celcius (°C) ti imorusi agbaye, EUR 31 bilionu fun ọdun kan ni 2° C ti imorusi ati EUR 45 bilionu ati imorusi 3 °C ti o da lori awọn oju iṣẹlẹ imọ-jinlẹ.
Die ni ibigbogbo wildfires
Julọ wildfires ni Europe ti wa ni bere nipa awọn iṣẹ eniyan ṣugbọn awọn ipo oju-ọjọ - awọn akoko gbigbẹ ati gbigbona pẹlu awọn afẹfẹ ti o lagbara - pinnu kikankikan ati ipa wọn. Ina igbo ibebe ni ipa lori gusu Europe, sugbon tun increasingly aarin ati paapa ariwa Europe. Lati ọdun 1980, eniyan 712 padanu ẹmi wọn kọja Yuroopu gẹgẹbi ipa taara ti awọn ina igbo. Akoko igbona 2022 jẹ ẹlẹẹkeji ti o buru julọ lati ọdun 2000, pẹlu diẹ sii ju 5,000 km2 (lemeji agbegbe Luxembourg) ti sun lakoko awọn oṣu ooru (Okudu, Keje, Oṣu Kẹjọ) ati agbegbe igbasilẹ ti awọn aaye aabo iseda Natura2000 kan.
Labẹ awọn ga itujade ti iyipada afefe ohn, awọn guusu ti Europe, ni pato awọn Ile larubawa Iberian, yoo ni iriri ilosoke ti o pọju ni nọmba awọn ọjọ pẹlu ewu ina ti o ga. Nọmba awọn eniyan ti n gbe nitosi ilẹ igbẹ ati ti o farahan si awọn ipele ewu ina ti o ga si iwọn fun o kere ọjọ mẹwa 10 fun ọdun kan yoo dagba lati bayi nipasẹ 15 milionu (+ 24%) labẹ oju iṣẹlẹ imorusi agbaye 3°C.
Dide ninu afefe-kókó arun
Diẹ ninu awọn eya ti n gbe arun ni ibigbogbo ni Yuroopu (bii ticks eyi ti o le tan Lyme borreliosis tabi encephalitis tick-borne), nigba ti awọn miiran jẹ apanirun (bii Aedes albopictus tun mo bi awọn tiger efon eyi ti o le tan ibà dengue). Oju-ọjọ ti o gbona tumọ si pe mejeeji endemic ati awọn ẹya apanirun le tan kaakiri siwaju ariwa tabi wa ni awọn giga giga ju ti iṣaaju lọ. Ibamu oju-ọjọ fun ẹfin tiger jẹ iṣẹ akanṣe lati pọ si ni awọn ẹya nla ti Yuroopu, ni pataki ni oorun Yuroopu eyi ti o le di aaye gbigbona fun ẹfọn ni opin ọgọrun ọdun.
Ajẹsara O tun le tun farahan ni Yuroopu nitori wiwa ni ibigbogbo ti eya ẹfọn Anopheles eyiti o le gbe arun na. Alekun ojo ati wiwa omi ti o duro n ṣẹda ibugbe diẹ sii fun awọn ẹfọn, ati awọn iwọn otutu gbigbona mu iwọn jijẹ ẹfọn ati idagbasoke ti parasite Plasmodium ti o fa iba.
Kí ni a ń ṣe láti múra sílẹ̀ kí a sì múra rẹ̀ mulẹ̀?
Ngbaradi awọn awujọ wa fun iyipada oju-ọjọ ni Yuroopu jẹ idari nipasẹ ilana eto imulo EU (ni pataki Ilana EU lori iyipada si iyipada oju-ọjọ ati awọn EU afefe Ofin) ati awọn eto imulo orilẹ-ede. Gbogbo EU Awọn orilẹ-ede ọmọ ẹgbẹ, pẹlu Iceland, Liechtenstein, Norway, Switzerland ati Türkiye (awọn orilẹ-ede ọmọ ẹgbẹ EEA) ni orile-ede aṣamubadọgba imulo tẹlẹ ni ibi. EEA n ṣe abojuto igbero aṣamubadọgba orilẹ-ede ati imuse nipasẹ lilo alaye ti a royin lati Awọn Orilẹ-ede Ọmọ ẹgbẹ ati awọn orisun miiran.
Sibẹsibẹ, diẹ sii le ṣee ṣe lati so awọn ilana imudọgba pọ pẹlu awọn eto imulo apakan, fun apẹẹrẹ lori ilera. Pupọ awọn eto imulo aṣamubadọgba ti orilẹ-ede ati awọn ilana ilera mọ awọn ipa ti ooru lori awọn eto inu ọkan ati ẹjẹ. Ṣugbọn o kere ju idaji bo awọn ipa taara ti ooru bi gbigbẹ tabi ikọlu ooru.
iwulo ni iyara kan wa lati ṣe igbesoke imuse ti awọn igbese aṣamubadọgba bii ooru-ilera igbese eto, boosting awọn nọmba ti alawọ ewe ati buluu awọn alafo (igi ati omi) ni awọn ilu ti o le dinku awọn iwọn otutu ati dinku eewu ti iṣan omi, tabi iwo-kakiri ati awọn ikilọ ni kutukutu fun awọn arun ajakalẹ-oju-ọjọ.
Atunṣe ni a nilo ni kiakia ni agriculture. Awọn agbẹ le ṣe idinwo awọn ipa buburu ti iwọn otutu eewu ati awọn ogbele nipa mimubadọgba awọn iru irugbin, iyipada awọn ọjọ irugbin ati pẹlu awọn ilana irigeson ti o yipada. Laisi aṣamubadọgba diẹ sii, Egbin ni ati oko owo oya ti jẹ iṣẹ akanṣe lati kọ silẹ ni ọjọ iwaju.
Awọn imuse ti awọn igbese ni iwa igba ṣẹlẹ ni subnational ipele, nitorina ifaramo ti agbegbe ati agbegbe alase si aṣamubadọgba jẹ pataki. Ju awọn ilu 4,500 lọ, awọn ilu ati awọn agbegbe jẹ awọn ibuwọlu si Majẹmu ti Mayors fun Afefe ati Agbara, ileri lati sise lori aṣamubadọgba ati diẹ sii ju 300 awọn ẹkun ni ati agbegbe alase ti wole awọn Charter ti awọn EU ise fun aṣamubadọgba si Iyipada Afefe. Ọpa EEA tuntun yii pẹlu awọn apẹẹrẹ lọpọlọpọ ti awọn igbese isọdi ti a fi si aye kọja Yuroopu, eyiti o jẹ orisun lati EEA's Afefe-ADAPT portal.
Ṣe o jẹ oniroyin? Ati pe o ni awọn ibeere nipa ọja yii? Kan si wa awọn olori tẹ.