በሊዮን ቅዱስ ኢሬኔየስ
1፦ ከመውጣታቸው በፊት በእግዚአብሔር ትእዛዝ ሕዝቡ ከግብፃውያን ዕቃውንና ልብስን ሁሉ ወስደው ተነሥተው ተነሥተው ሄዱ (ከዚህም ጋር) ድንኳኑ በምድረ በዳ የተሠራችበትን የሚነቅፉ ነበሩ። ከዚያም የእግዚአብሔርን ጽድቅና ትእዛዙን ሳያውቁ ራሳቸውን ይወቅሳሉ፤ ሊቀ ጳጳስ ደግሞ እንደሚሉት። እግዚአብሔር በተወካይ ፍልሰት ይህን እንዲያደርግ አልወሰነምና፣ እንግዲህ በእኛ እውነተኛ ስደት፣ ማለትም እኛ በቆምንበት እና ከአረማውያን መካከል በተለይንበት እምነት ማንም ሊድን አይችልም ነበር። ሁላችንም “ከዓመፃ ገንዘብ” በወሰድነው ትንሽም ሆነ ትልቅ ንብረት ነን። የምንኖርበትን ቤት፣ የምንሸፍነውን ልብስ፣ የምንጠቀመውን ዕቃ፣ እና ለዕለት ተዕለት ሕይወታችን የሚያስፈልጉትን ነገሮች ሁሉ ከየት እናመጣለን አሕዛብ በመሆናችን ከራሳችን የተገኘን ካልሆነ ከምን ነው የገዛነው። ስግብግብነት ወይስ ከአረማዊ ወላጆቻችን የተቀበልነው? በውሸት ያገኙትን ዘመዶች ወይስ ጓደኞች? – አማኞች ከሆንን አሁን እናገኘዋለን አልልም። የሚሸጥ እና ከገዢው ትርፍ ማግኘት የማይፈልግ ማነው? እና የሚገዛ እና የማይፈልግ። የሆነ ነገር ከሻጭ ለመግዛት? የትኛው ኢንደስትሪስት ነው በንግዱ ያልበላው? በንጉሣዊው ቤተ መንግሥት ያሉ አማኞችስ ከቄሳር ንብረት የሚቀርቡትን እቃዎች አይጠቀሙም, እና እያንዳንዳቸው እንደ አቅሙ ለድሆች አይሰጡም? ግብፃውያን ለሕዝብ (ለአይሁድ) ባለውለታዎች ነበሩ, እንደ ቀድሞው እንደ ፓትርያርክ ዮሴፍ ቸርነት, በንብረታቸው ብቻ ሳይሆን በሕይወታቸውም ጭምር; ትርፍና ጥቅም የምንቀበልባቸው አሕዛብስ ምን ዕዳ አለባቸው? በችግር የሚያገኙትን እኛ አማኞች ያለችግር እንጠቀማለን።
2. እስከዚያን ጊዜ ድረስ የግብፃውያን ሰዎች እጅግ አስከፊ በሆነ ባርነት ውስጥ ነበሩ ቅዱሳት መጻሕፍት እንዲህ ይላል፡- “ግብፃውያን በእስራኤል ልጆች ላይ ታላቅ ግፍ ፈጸሙ በትጋትና በሸክላ ጭቃም ሕይወታቸውን አስጠሉአቸው። እና በእርሻ ላይ ያለውን ሥራ ሁሉ እና ሁሉንም ዓይነት ሥራዎቻቸውን በእጅጉ ያጨቁኑበት; የተመሸጉ ከተሞችን ገነቡላቸው፣ ጠንክረን ሠርተው ሀብታቸውን ለብዙ ዓመታትና ሁሉንም ዓይነት ባርነት ጨምረዋል፣ ምንም እንኳ ለእነሱ ምስጋና ብቻ ሳይሆን ሁሉንም ለማጥፋትም ይፈልጋሉ። ከብዙ ነገር ትንሽ ቢወስዱ ምን ግፍ ተፈጸመ? ባሪያዎች ባንሆን፥ ባለ ጠጎችም ባንወጣ፥ ለታላቅ ባርነታችንም ትንሽ ዋጋ ካልተቀበልን፥ ድሆችም ባንወጣ፥ ብዙ ባለጠግነት ልንኖር መቼ በቻልን ነበር? ነጻ የሆነ ሰው በጉልበት በሌላው ተወስዶ ለብዙ አመታት አገልግሏል እና ሀብቱን እንደጨመረ ከዚያም የተወሰነ አበል እንደተቀበለ እና ከሀብቱ የተገኘ ይመስላል ነገር ግን በእውነቱ ከብዙ ድካም እና ከትልቅ ግዥው. ትንሽ ወስዶ ተወ፣ እና አንድ ሰው ፍትሃዊ ያልሆነ ነገር እንዳደረገ ይወቅሰው ነበር። ከዚያም ዳኛው ራሱ በግዳጅ በባርነት ለተያዘው ሰው ፍትሐዊ ያልሆነ መስሎ ይታይበታል። እንደነዚህ ናቸው ከብዙ ነገር ትንሽ የወሰዱትን ሰዎች የሚከሱ እና ለወላጆቻቸው መልካም ነገር ምንም አይነት ምስጋና ያልሰጡትን እራሳቸውን የማይወቅሱ እና ወደ አስከፊው ባርነት ያደረሱ እና ከፍተኛውን ጥቅም የተቀበሉ ናቸው. እነርሱ። እነዚህ (ከሳሾች) (እስራኤላውያን) ፍትሃዊ ያልሆነ ድርጊት ፈጸሙ፣ እንዳልኩት ለድካማቸው ወርቅና ብር በጥቂት ዕቃ ውስጥ ወስደዋል፣ ስለራሳቸውም ይላሉ - እውነት መናገር አለብን፣ ምንም እንኳን ይህ አስቂኝ ቢመስልም ለአንዳንዶች - ለሌሎች ድካም የቄሳርን ጽሑፍ እና ምስል የያዘ ወርቅ ፣ ብር እና መዳብ በቦርሳዎቻቸው ሲሸከሙ ፍትሃዊ እርምጃ ይወስዳሉ።
3. በእኛና በእነርሱ መካከል ብናነጻጽር ማን የበለጠ ጽድቅን የሚቀበል ሕዝብን (እስራኤልን) በነገር ሁሉ ባለ ዕዳ ከነበሩት ከግብፃውያን ወይስ እኛ ከሮማውያንና ከሌሎች አሕዛብ ከእኛ ምንም ዕዳ የሌለብን? ዓለምም በእነሱ (በሮማውያን) ሰላምን አግኝታለች፣ እናም ያለ ፍርሃት በጎዳናዎች እንጓዛለን እና ወደምንፈልገው ቦታ እንጓዛለን። እንደነዚህ ባሉት ሰዎች ላይ፣ “አንተ ግብዝ፣ አስቀድመህ ከዓይንህ ምሰሶውን አውጣ፣ ከዚያም በኋላ በወንድምህ ዓይን ያለውን ጉድፍ ታያለህ” የሚለው የጌታ ቃል በጣም ጠቃሚ ይሆናል። በዚህ የሚከሳችሁ በእውቀቱም የሚመካ ከአሕዛብ ማኅበር ራሱን ነጥሎ ባዕድ ነገር ከሌለው ነገር ግን ራቁቱንና ባዶ እግሩን ይዞ በተራራ ላይ ያለ ቤት ኖሯልና፥ እንደሚበላ እንስሳም ዕፅዋት , ከዚያም የእኛን ማህበረሰብ ፍላጎት ስለማያውቅ ገርነት ይገባዋል. ሰዎች ባዕድ የሚሉትን ከተጠቀመ እና (በተመሳሳይ ጊዜ) የዚህን ምሳሌነት ካወገዘ እራሱን በጣም ኢፍትሃዊ መሆኑን በማሳየት እንዲህ ያለውን ክስ በራሱ ላይ አዞረ። የእርሱ ያልሆነውን ተሸክሞ የእርሱ ያልሆነውን እየፈለገ ያገኛታልና። ስለዚህም ነው ጌታ፡- “እንዳይፈረድባችሁ አትፍረዱ፣ በምትፈርዱበት ፍርድ ትፈርዳላችሁና። እኛ ኃጢአት የሚሠሩትን ወይም ክፉ ሥራ የሚሠሩትን እንዳንቀጣ አይደለም፤ ነገር ግን የእግዚአብሔርን ትእዛዝ በግፍ አንፈርድም፤ እርሱ ጻድቅ ሆኖ ለበጎ የሆነውን ሁሉ ስለሚመለከት ነው። ከሌላው ልንቀበለው የሚገባንን ንብረታችንን በሚገባ ተጠቀሙበት፡- “ሁለት ልብስ ላለው ለድሆች ስጥ፥ ምግብም ላለው እንዲሁ አድርጉ። ራቁቴን ነበርኩ አለበስከኝም።” እና፡ “ምጽዋት ስታደርግ ቀኝ እጅህ የምትሠራውን ግራህ አትወቅ።” እኛም ማንኛውንም ዓይነት በጎ ነገር ስናደርግ ልክ እንደሆንን እንሆናለን። የኛን ከሌላ ሰው እጅ በመዋጀት፡- “ከእገሌ እጅ” እላለሁ፣ ዓለም ለእግዚአብሔር ባዕድ ትሆናለች በሚል ሳይሆን፣ እንደ እነዚህ (እስራኤላውያን) ከሌሎች ግብፃውያን ስጦታዎችን ስለምንቀበል ነው። እግዚአብሔርን ሳናውቀው በዚህ ነገር የእግዚአብሔርን ማደሪያ በራሳችን እንሠራለን፤ ከእግዚአብሔር ጋር መልካም በሚያደርጉ ውስጥ ይኖራልና፤ እግዚአብሔር እንዲህ ይላል፡- "ስትሸሽም እንዲወድቁ ከዓመፃ ባለጠግነት ጋር ለራስህ ወዳጅ ሁን። ወደ ዘላለም ቤት እንቀበላችሁ።"
4.ስለዚህ ይህ በመጀመሪያ በተለወጠው ተግባር ወቅት አስፈላጊ ነበር እና የእግዚአብሔር ድንኳን ተሠራ ከእነዚህም ነገሮች (እስራኤላውያን) እኔ እንዳሳየሁ ጽድቅን ተቀብለዋል በእነርሱም ተገኝተናልና እነርሱም በዚያን ጊዜ ሊያደርጉ የሚገባቸው ነበሩና። በሌሎች ነገሮች እግዚአብሔርን አገልግሉ “ከግብፅ የመጡት ሰዎች ሁሉ እንደ እግዚአብሔር ሥርዓት የቤተ ክርስቲያን መገኛ ምሳሌና አምሳል ነበረ፣ ይህም ከአረማውያን መሆን ነበረበት፣ ስለዚህም እርሱ በ (የዘመን ፍጻሜ) ከዚህ ወደ ርስትዋ ያወጣታል ይህም የእግዚአብሔር ልጅ ኢየሱስ ርስት አድርጎ የሚሰጠው እንጂ የእግዚአብሔር አገልጋይ ሙሴ አይደለም። እናም ማንም ሰው ስለ ፍጻሜው እና የጌታ ደቀ መዝሙር ዮሐንስ በራዕይ ላይ የተመለከተውን የነቢያትን ቃል በጥልቀት ቢመረምር፣ አሕዛብ በአጠቃላይ በግብፅ ላይ የተነሡትን መቅሰፍቶች እንደሚቀበሉ ይገነዘባል።
ምንጭ፡ የሊዮኑ ቅዱስ ኢሬኔዎስ። ከመናፍቃን ጋር የተያያዙ 5 መጻሕፍት. መጽሐፍ 4. ምዕ. 30.
