የሄይቲ ሰዎች የወሮበሎች የሽብር አገዛዝ እንዲያበቃ መጠበቅ አይችሉም፡ የመብት ኃላፊ

“በሄይቲ ዘመናዊ ታሪክ የሰብአዊ መብት ረገጣ መጠን ታይቶ የማይታወቅ ነው” ቮልከር ቱርክ ለተባበሩት መንግስታት ድርጅት በሰጠው የቪዲዮ መግለጫ ላይ ተናግሯል። የሰብዓዊ መብቶች ምክር ቤትበካሪቢያን ሀገር ላይ ባቀረበው የቅርብ ጊዜ ዘገባ ላይ በይነተገናኝ ውይይት አካል። 

"ይህ ቀደም ሲል ለደከመው ህዝብ ሰብአዊ አደጋ ነው."

የአስቸኳይ ጊዜ ሁኔታ 

ሚስተር ቱርክ በፈረንሣይኛ ቋንቋ እንደተናገሩት በሄይቲ በቅርብ ሳምንታት ውስጥ ወንጀለኞች በፖሊስ ጣቢያዎች ፣በእስር ቤቶች ፣በወሳኝ መሰረተ ልማቶች እና በሌሎች የህዝብ እና የግል ተቋማት ላይ ጥቃት ሲሰነዝሩ በሄይቲ ያለው አስፈሪ ሁኔታ ተባብሷል ።

የአስቸኳይ ጊዜ አዋጅ ተግባራዊ ሆኗል ነገር ግን ተቋማት እየፈራረሱ ባለበት ወቅት ከሦስት ሳምንታት በፊት ጠቅላይ ሚኒስትር ኤሪኤል ሄንሪ ከስልጣን መልቀቃቸውን ተከትሎ የሽግግር መንግስት እስካሁን አልተፈጠረም።  

“የሄይቲ ህዝብ ከእንግዲህ መጠበቅ አይችልም” ብሏል።

ብጥብጥ ይመዝግቡ 

ይህ በእንዲህ እንዳለ፣ ከጊዜ ወደ ጊዜ እየተባባሰ የመጣው ብጥብጥ በህዝቡ ላይ ከፍተኛ ጉዳት አስከትሏል፣ በአስደንጋጭ ግድያ እና አፈና ጨምሯል።

ከጃንዋሪ 1 እስከ ማርች 20 ባለው ጊዜ ውስጥ ብቻ 1,434 ሰዎች ሲሞቱ 797 ሌሎች ደግሞ ከቡድን ጋር በተያያዙ ጥቃቶች ቆስለዋል። ሚስተር ቱርክ ከሁለት አመት በፊት ፅህፈት ቤታቸው ከወንበዴዎች ጋር በተያያዘ የሚፈጸሙ ግድያዎችን፣ ጉዳቶችን እና አፈናዎችን መከታተል ከጀመረበት ጊዜ ጀምሮ ይህ እጅግ ሁከት ነው ብለዋል። 

ወሲባዊ ጥቃት፣ በተለይም በሴቶች እና ልጃገረዶች ላይ፣ ተስፋፍቷል እና ምናልባትም ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሷል። 

በአሁኑ ጊዜ ከ360,000 በላይ የሄይቲ ዜጎች ተፈናቅለዋል፣ እና ወደ 5.5 ሚሊዮን የሚጠጉ በተለይም ህጻናት በሰብአዊ እርዳታ ላይ ጥገኛ ናቸው። ምንም እንኳን 44 በመቶው ህዝብ የምግብ ዋስትና እጦት እያጋጠመው ቢሆንም ተጨማሪ ዕርዳታ ማድረስ ፈጽሞ የማይቻል እየሆነ መጥቷል።

ሚስተር ቱርክ ከአንድ አመት በፊት በዋና ከተማዋ ፖርት ኦ-ፕሪንስ ያደረጉትን ጉብኝት አስታውሰው ሁለት ወጣት ልጃገረዶችን አግኝተው ነበር። አንደኛው በቡድን ተደፍራ ሲሆን ሁለተኛው ደግሞ ጭንቅላቱ ላይ በጥይት መትረፍ ችሏል። አንድ ትውልድ ሙሉ የአሰቃቂ ሁኔታ፣ የአመፅና የእጦት ሰለባ የመሆን ስጋት እንዳለበት አስጠንቅቋል። 

“ይህን መከራ ማቆም አለብን። እና የሄይቲ ልጆች ደህንነት እንዲሰማቸው፣ እንዳይራቡ፣ የወደፊት ህይወት እንዲኖራቸው ምን እንደሆነ እንዲያውቁ መፍቀድ አለብን," አለ. 

ሰዎችን ጠብቅ፣ የእርዳታ መዳረሻን አረጋግጥ 

ከፍተኛ ኮሚሽነሩ በሪፖርታቸው የሄይቲን ህዝብ ከጥቃት ለመከላከል እና የሰብአዊ ርዳታ ተደራሽነትን ለማረጋገጥ የህግ እና ስርዓትን በተወሰነ ደረጃ ወደነበረበት እንዲመለስ ጠይቀዋል። 

ይህ በተባበሩት መንግስታት ከተፈቀደው ከበርካታ ብሄራዊ የደህንነት ድጋፍ (MSS) ተልዕኮ ጋር የቅርብ ትብብር ያስፈልገዋል የፀጥታ ምክር ቤት ባለፈው ጥቅምት ወር ላይ ተስፋ ያደረበት ማሰማራቱ አይቀሬ ነው። 

"ደህንነትን ወደነበረበት ለመመለስ የሚወሰዱ እርምጃዎች የሰብአዊ መብት መስፈርቶችን ሙሉ በሙሉ ማሟላት አለባቸው" ብለዋል.የሰብአዊነት ኮሪደሮች መፈጠር አለባቸው በተቻለ ፍጥነት."

ለሄይቲ ተስፋ ስጡ 

ሚስተር ቱርክ በሄይቲ የሚገኙ ሁሉም ባለድርሻ አካላት በሽግግር መንግስቱ አደረጃጀት ላይ ስምምነት ላይ መድረስ እንዲችሉ ብሔራዊ ጥቅምን በውይይታቸው ላይ እንዲያስቀምጡ አሳስበዋል። 

"የሽግግር ባለስልጣናት ነፃና ፍትሃዊ ምርጫ እንዲካሄድ አስፈላጊ ሁኔታዎችን ለመፍጠር መጣር አለበት።. የሕግ የበላይነትን መልሶ ለማስፈንና በዚህም ምክንያት ጥፋተኝነትን ለማስቆም የፖሊስና የፍትህ ተቋማትን የማጠናከር ሥራ መጀመር አለባቸው፤›› ብለዋል። 

በታጠቁ ወንበዴዎች የሚመለመሉትንም ጨምሮ የህጻናት ጥበቃ ፍጹም ቅድሚያ የሚሰጠው መሆን አለበት። በዚህ ረገድ የረዥም ጊዜ የስነ-ልቦና ድጋፍን እንዲሁም ጥራት ያለው ትምህርት እና የጤና አጠባበቅ አቅርቦትን ጨምሮ የመልሶ ማቋቋም መርሃ ግብሮችን አስፈላጊነት ጠቁመዋል ።

አለም አቀፉ ማህበረሰብ ህገ-ወጥ አቅርቦት፣ መሸጥ፣ ማዛወር ወይም ወደ ሄይቲ ቀላል የጦር መሳሪያዎች፣ ቀላል መሳሪያዎች እና ጥይቶች እንዳይዛወር ለመከላከል ጠንከር ያለ እርምጃ እንዲወስድ ጠይቋል። 

"የፖለቲካ አለመግባባቶችን የማስቆም፣በአስቸኳይ የሀገሪቱን ሰላም፣መረጋጋት እና ደህንነት መልሶ ለመገንባት ጊዜው አሁን ነው።እና ለሄይቲ ሰዎች በጣም የሚያስፈልጋቸውን ተስፋ ስጡ” ብሏል። የእኛን ይመልከቱ የተባበሩት መንግስታት ዜና በችግር ላይ ካለፈው ሳምንት የተወሰደ ገላጭ ቪዲዮ፡-

ቃላትን ወደ ተግባር ቀይር፡ የሄይቲ ተወካይ 

በጄኔቫ በተባበሩት መንግስታት የሄይቲ ቋሚ ተወካይ ጀስቲን ቪያርድ የከፍተኛ ኮሚሽነሩን ሪፖርት አድንቀው የሄይቲ ዜጎች እያጋጠሟቸው ያለውን ጥልቅ ፈተና አጉልተው አሳይተዋል። 

ዓለም አቀፉ ማህበረሰብ እና ሄይቲ የወንበዴ ቡድኖችን እና የችግሩ መንስኤዎችን ለመፍታት በጋራ መስራት እንዳለባቸው አሳስበዋል ይህም ሰፊ ሥራ አጥነት፣ የትምህርት ሥርዓት ውድቀት እና የምግብ ዋስትና እጦት ይገኙበታል።

"ከቃላት ወደ ተጨባጭ ተግባራት መሸጋገር አለብን," አለ. "ሄይቲ የአለም አቀፉን ማህበረሰብ አቅም ማጣት ወይም የተባበሩት መንግስታት አባል ሀገር የህዝብ ቁጥርን በመተው በታሪክ አንድ ቀን እንድትታይ መፍቀድ አንችልም።"

የሰብአዊ መብቶችን ማጠናከር 

የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብት ምክትል ከፍተኛ ኮሚሽነር ናዳ አል-ነሺፍ ከአገሪቱ እና ከሲቪል ማህበረሰብ ተወካዮች ለተነሱ ጥያቄዎች መልስ ለመስጠት በክፍሉ ተገኝተው ነበር። 

የሄይቲ ብሄራዊ ፖሊስ አግባብነት ያለው አለምአቀፍ የሰብአዊ መብት መስፈርቶችን የሚያከብር መሆኑን ለማረጋገጥ በተባበሩት መንግስታት በሚደገፈው የብዝሃ-አለም አቀፍ የድጋፍ ተልዕኮ ዙሪያ ተሳትፎን ተናግራለች።

"ይህ ሁሉ ማለት የሰብአዊ መብት አገልግሎቱ አቅም በተወሰኑ አካባቢዎች በተለይም ለምሳሌ በልጆች ላይ የሚፈጸሙ ጥቃቶችን የበለጠ ማጠናከር ያስፈልገዋል" አለች.

ማምለጫ የለም፡ የመብት ባለሙያ

በሄይቲ የሰብአዊ መብት ሁኔታ ላይ የከፍተኛ ኮሚሽነሩ የተሰየመው ኤክስፐርት ዊልያም ኦኔል ለጥያቄዎችም ምላሽ ለመስጠት ተገኝተው የጸጥታ ችግር ዋነኛው አሳሳቢ ጉዳይ መሆኑን እና “ሌሎችም ሁሉ የሚወጡት ከዚያ ነው” ብለዋል። 

በፖርት ኦ-ፕሪንስ የሚገኘው አውሮፕላን ማረፊያ ከአራት ሳምንታት በላይ ተዘግቷል, ወንበዴዎች በከተማው ውስጥ እና ከከተማው ውጭ ያሉትን ዋና ዋና መንገዶች ሁሉ ይቆጣጠራሉ, ይህም "ማምለጫ የለም - አየር, መሬት ወይም ባህር" ማለት ነው.

ሚስተር ኦኔይል እንደዘገበው የሄይቲ ትልቁ ሆስፒታል በመሠረቱ ባዶ ሆኗል፣ “እና ዛሬ አንድ የወሮበሎች ቡድን ሙሉ በሙሉ ግቢውን እንደያዘ ሰምተናል, ምን ተረፈው ?

የሄይቲን ፖሊስ ይደግፉ

በተባበሩት መንግስታት ድርጅት የሚደገፈውን ሁለገብ ተልእኮ መሰማራቱን በማጉላት፣ “ሙያ አይደለም” በማለት የድጋፍ ሚናውን አፅንዖት ሰጥቷል።. 

ተልእኮው የሄይቲን ፖሊስ የሚያበረታታ ቢሆንም፣ የብሔራዊ ኃይሉ የስለላ ድጋፍ፣ እንደ ሰው አልባ አውሮፕላኖች ያሉ ንብረቶች እና የወሮበሎች ግንኙነቶችን ለመጥለፍ እና ወደ እነሱ የሚደረጉትን ህገ-ወጥ የገንዘብ ዝውውሮች ለማስቆም የሚረዱ ዘዴዎችን እንደሚያስፈልግ ተናግረዋል።

አክሎም “አንዳንድ ማጣራት ያስፈልጋቸዋል። አንዳንድ የሄይቲ ብሄራዊ ፖሊሶች አሉ፣ በሚያሳዝን ሁኔታ፣ አሁንም ከወንበዴዎች ጋር ግንኙነት ያላቸው እና ይህ መታረም ያለበት።

የፍትህ ስርዓቱ በአሁኑ ጊዜ "ተንበርክኮ" ወደ ሥራው ሲመለስ የወንበዴ መሪዎችን በመመርመር እና በመክሰስ እርዳታ ያስፈልገዋል።

ተንሸራታቹን አቁም

የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የሰብአዊ መብት ሃላፊን በማስተጋባት ሚስተር ኦኔል ሀገራት ወደ ሄይቲ ባንዳዎች የሚደርሰውን የጦር መሳሪያ እና ጥይት ለማስቆም እንዲሰሩ አሳስበዋል። አንዳንድ ተወካዮችም ወንበዴዎችን ስፖንሰር በሚያደርጉ ሰዎች ላይ ማዕቀብ እንደሚያስፈልግ ጠቁመዋል።

"እነዚህን ሶስት እርምጃዎች ከወሰድን - ለፖሊስ የድጋፍ አገልግሎት, ማዕቀብ, የጦር መሳሪያ እገዳ - ፍጥነቱን ወደ አዎንታዊ አቅጣጫ መዞር እንጀምራለን እና ባለፉት ሳምንታት ሲጠናከሩ ያየነውን ከዚህ ስላይድ ያቁሙት” ብሏል።

የመብት ኤክስፐርቱ በተጨማሪም ለሄይቲ ለ 674 ሚሊዮን ዶላር የሰብአዊነት ጥሪ በአሁኑ ጊዜ ሰባት ከመቶ የሚጠጋ ድጋፍ እንዲደረግ ጠይቀዋል።