By İsgəndəriyyəli Müqəddəs Afanasius
Fəsil 1
Antoni əslən Misirli idi, nəcib və kifayət qədər varlı valideynlərdən idi. Özləri də xristian idilər və o, xristian tərzdə tərbiyə almışdı. O, uşaq ikən ata-anası tərəfindən böyüdü, onlardan və onların evindən başqa heç nə bilmədi.
* * *
O, böyüyüb gənc olanda dünyəvi elm öyrənməyə dözmədi, ancaq öz evində sadə, Yaqub haqqında yazılanlara uyğun yaşamaq arzusu ilə oğlanların əhatəsindən kənarda qalmaq istədi.
* * *
Beləliklə, o, valideynləri ilə birlikdə Rəbbin məbədində imanlılar arasında göründü. O, nə oğlan kimi qeyri-ciddi idi, nə də kişi kimi təkəbbürlü idi. Lakin o, ata-anasına da itaət etdi və onların faydasını saxlayaraq kitab oxumağa başladı.
* * *
O, orta maddi şəraitdə olan bir oğlan kimi valideynlərini bahalı və müxtəlif yeməklər üçün incitmədi, ondan həzz almağa çalışmadı, ancaq əldə etdikləri ilə kifayətləndi və başqa heç nə istəmirdi.
* * *
Valideynlərinin ölümündən sonra o, kiçik bacısı ilə tək qalıb. Və o zaman təxminən on səkkiz-iyirmi yaşında idi. O, bacısının və evin qayğısına qalırdı.
* * *
Lakin valideynlərinin ölümündən hələ altı ay keçməmişdi və adəti üzrə Rəbbin məbədinə gedərək, fikirlərində cəmləşərək, həvarilərin necə hər şeyi qoyub Xilaskarın ardınca getdiklərini düşünürdü; və Həvarilərin İşləri Kitabında yazılanlara görə, o möminlər öz mallarını sataraq, onların dəyərini gətirib həvarilərin ayağına qoydular və yoxsullara payladılar; belələri üçün cənnətdə nə və nə qədər böyük ümid var.
* * *
Öz-özünə bunu düşünərək məbədə girdi. Və o zaman Müjdə oxunurdu və o, Rəbbin varlı adama necə dediyini eşitdi: “Əgər kamil olmaq istəyirsənsə, get və əlində olan hər şeyi sat və yoxsullara ver; və sənin cənnət xəzinəsinə sahib olacaqsan”.
* * *
Sanki o, müqəddəs həvarilərin və ilk imanlıların xatirəsini və düşüncəsini Allahdan almış kimi, İncil xüsusi olaraq onun üçün oxunmuş kimi – dərhal məbədi tərk etdi və malik olduğu mülkləri həmkəndlilərinə verdi. əcdadları (onun üç yüz hektar əkin sahəsi var idi, çox gözəl idi) ki, nə onu, nə də bacısını heç nə ilə narahat etməsinlər. Sonra əlində qalan bütün daşınar əmlakı satdı və kifayət qədər pul toplayıb yoxsullara payladı.
* * *
O, malından bir az bacısı üçün saxladı, lakin onlar yenidən məbədə girəndə və İncildə Rəbbin “Sabah üçün narahat olmayın” dediyini eşidəndə o, daha dözə bilmədi – çıxıb onu payladı. orta vəziyyətdə olan insanlara. Və bacısını tanış və sadiq bakirə qızlara həvalə edərək - onu bakirə qızlar evində böyütmək üçün verərək - özü də bundan sonra evindən kənarda asket həyatına təslim oldu, diqqətini öz üzərində cəmləşdirdi və sərt həyat sürdü. Halbuki, o dövrdə Misirdə hələ də daimi monastırlar yox idi və heç bir zahid uzaq səhranı bilmirdi. Özünü dərinləşdirmək istəyən hər kəs kəndinin yaxınlığında təkbaşına məşq edirdi.
* * *
O zaman yaxınlıqdakı bir kənddə gəncliyindən monastır həyatı sürmüş bir qoca var idi. Antoni onu görəndə yaxşılıqda onunla yarışmağa başladı. O da əvvəldən kəndə yaxın yerlərdə yaşamağa başladı. O, orada fəzilətli həyat sürən biri haqqında eşitdikdə, gedib onu müdrik bir arı kimi axtardı və onu görməyincə öz yerinə qayıtmadı. və sonra, sanki fəzilət yolunda ondan bir az qida alıb, yenidən oraya qayıtdı.
* * *
Beləliklə, o, bu həyatın sərtliyində özünü həyata keçirmək üçün ən böyük istəyi və ən böyük şövqünü göstərdi. O da əlləri ilə işləyirdi, çünki eşitmişdi: “İşləməyən yemək yeməsin”. Və nə qazandısa, bir hissəsini özünə, bir hissəsini ehtiyacı olanlara xərclədi. O, dayanmadan dua etdi, çünki öz içimizdə dayanmadan dua etməli olduğumuzu öyrənmişdi. O, oxumaqda o qədər diqqətli idi ki, yazılanların heç birini buraxmırdı, hər şeyi yaddaşında saxlayır və sonda onun öz fikrinə çevrilirdi.
* * *
Bu davranışı ilə Antoni hər kəs tərəfindən sevilirdi. Getdiyi fəzilətli insanlara isə sidq-ürəkdən itaət etdi. Onların hər birinin zəhmətinin və həyatının üstünlük və faydalarını özündə öyrəndi. O, birinin cazibəsini, digərinin duasındakı sabitliyi, üçüncünün sakitliyini, dördüncünün xeyriyyəçiliyini müşahidə etdi; birinə oyaqlıqda, digərinə isə oxumağa qatıldı; birinə səbrinə, digərinə oruc tutmasına və səcdəsinə heyran qaldı; həlimlikdə başqasını, xeyirxahlıqda başqasını təqlid edirdi. O, Məsihə olan təqvaya və hamının bir-birinə məhəbbətinə eyni dərəcədə diqqət yetirdi. Və beləliklə, o, öz yerinə qayıtdı və orada təkbaşına yola düşdü. Bir sözlə, hamıdan yaxşı cəhətləri özündə toplayaraq, onları özündə təzahür etdirməyə çalışırdı.
Lakin o, hətta yaşına görə bərabər olanlara qarşı paxıllıq etmədi, yalnız fəzilət baxımından onlardan geri qalmamaq üçün; və bunu elə etdi ki, heç kəsi kədərləndirmədi, əksinə, onlar da ona sevinsinlər. Beləcə yaxınlıq etdiyi qəsəbənin bütün xeyirxahları onu belə görüb onu Allahpərəst adlandırıb, kimisi oğul, kimisi də qardaş kimi salamlayırdılar.
Fəsil 2
Amma xeyirin düşməni – paxıl şeytan gəncdə belə bir təşəbbüs görüb, dözə bilmədi. Amma hər kəsə adət etdiyi kimi, ona qarşı etməyi də boynuna götürdü. Və o, ilk növbədə onun mal-dövlətini, bacısının qayğısını, ailə bağlarını, pul sevgisini, şöhrət eşqini, ləzzəti yaddaşına aşılamaqla onu tutduğu yoldan döndərməyə vəsvəsə etdi. müxtəlif yeməklər və həyatın digər cazibələri və nəhayət, xeyirxahın sərtliyi və bunun üçün nə qədər səy tələb olunur. Buna o, fiziki zəifliyini və məqsədə çatmaq üçün uzun müddət əlavə etdi. Ümumiyyətlə, o, beynində bütöv bir müdriklik burulğanını oyadır, onu düzgün seçimindən döndərmək istəyir.
* * *
Lakin şər adam özünü Antoninin qərarına qarşı aciz görüb və daha çox – möhkəmliyi ilə məğlub, güclü imanı ilə alt-üst olub, itaətsiz duaları ilə yıxılıb, gecə kimi gəncə qarşı başqa silahlarla döyüşməyə başladı. zaman onu hər cür səs-küylə qorxudur, gün ərzində isə onu o qədər bezdirirdi ki, kənardan izləyənlər ikisinin arasında dava getdiyini anlayırdı. Biri murdar fikirlər, fikirlər təlqin edir, digəri isə duaların köməyi ilə onları xeyirə çevirib oruc tutmaqla bədənini gücləndirirdi. Bu, Antoninin şeytanla ilk döyüşü və onun ilk şücaəti idi, lakin bu, daha çox Antonidə Xilaskarın şücaəti idi.
Ancaq nə Antoni ona tabe olan pis ruhu buraxdı, nə də düşmən məğlub olaraq pusqu qurmağı dayandırmadı. Çünki ikincisi ona qarşı hansısa bir fürsət axtaran şir kimi ətrafda dolaşırdı. Buna görə də Antoni daha sərt bir həyat tərzinə öyrəşmək qərarına gəldi. Və o, özünü ayıqlığa o qədər həsr etdi ki, çox vaxt bütün gecəni yatmadan keçirdi. Gün batdıqdan sonra gündə bir dəfə yeyin. Bəzən hətta iki gündən bir, çox vaxt isə dörd gündə bir dəfə yemək alırdı. Eyni zamanda onun yeməyi çörək və duz, içkisi isə ancaq su idi. Ətdən, şərabdan danışmağa dəyməz. Yatmaq üçün o, çox vaxt çılpaq yerdə uzanan qamış döşəyi ilə kifayətlənirdi.
* * *
O, özünü belə saxladıqdan sonra Antoni kənddən bir qədər aralıda yerləşən qəbiristanlığa getdi və tanışlarından birinə nadir hallarda çörək gətirməyi tapşırdı - günlərdə bir dəfə qəbirlərdən birinə girdi. Onun tanışı qapını arxadan bağlayıb və içəridə tək qalıb.
* * *
Pis adam buna dözə bilməyib, bir gecə bütöv bir şər ruh izdihamı ilə gəldi və onu elə döyüb itələdi ki, onu kədərdən mat-məəttəl yerə uzanmış vəziyyətdə qoydu. Ertəsi gün tanışı ona çörək gətirməyə gəldi. Amma qapını açıb ölü kimi yerdə uzandığını görən kimi onu qaldırıb kənd kilsəsinə aparır. Orada onu yerə qoydu və bir çox qohumlar və kəndlilər Antoninin ətrafında ölü kimi oturdular.
* * *
Gecə yarısı Antoni özünə gəlib oyananda gördü ki, hamı yatıb, yalnız tanışı oyaqdır. Sonra yanına gəlmək üçün başını yellədi və heç kimi oyatmadan onu götürüb qəbiristanlığa aparmasını istədi. Beləliklə, onu həmin kişi apardı və qapı bağlanandan sonra əvvəlki kimi yenə içəridə tək qaldı. Zərbələrdən ayağa qalxmağa gücü çatmadı, uzanıb dua etdi.
Namazdan sonra isə uca səslə dedi: “Budur, mən Entoniyəm. Mən sənin zərbələrindən qaçmıram. Məni bir az da döysən belə, heç nə məni Məsihə olan sevgimdən ayıra bilməz.” Sonra oxudu: “Mənə qarşı bütöv bir alay belə düzülsəydi, ürəyim qorxmazdı”.
* * *
Və beləcə zahid fikirləşib bu sözləri dilə gətirdi. Xeyirin şər düşməni isə heyrətləndi ki, bu adam zərbələrdən sonra da eyni yerə gəlməyə cəsarət edib itlərini çağırıb hirslənərək dedi: “Bax, zərbələrlə onu yıxıb yıxa bilməyəcəyik. amma yenə də bizim əleyhimizə danışmağa cəsarət edir. Ona qarşı başqa yolla gedək!”.
Sonra gecə o qədər səs-küy saldılar ki, sanki hər yer silkələndi. Və cinlər, sanki, yazıq otağın dörd divarını yıxıb, sanki onların içindən keçərək heyvanlara və sürünənlərə çevrilirlər. Və dərhal yer şir, ayı, bəbir, öküz, ilan, eşşək və əqrəb, canavar görüntüləri ilə doldu. Və onların hər biri öz yolu ilə hərəkət etdi: aslan nərə çəkdi və ona hücum etmək istədi, öküz buynuzları ilə onu soxmuş kimi davrandı, ilan ona çatmadan süründü və canavar onun üzərinə atlamağa çalışdı. Və bütün bu ruhların səsləri dəhşətli, qəzəbi isə dəhşətli idi.
Antonius isə sanki onlar tərəfindən döyülüb sancılmış kimi, keçirdiyi bədən ağrıları nəticəsində inlədi. Lakin o, şən əhval-ruhiyyəni saxladı və onlara istehza edərək dedi: “Əgər sizdə bir qüvvə olsaydı, birinizin gəlməsi kifayət edərdi. Amma Allah səni qüdrətdən məhrum etdiyinə görə, bu qədər çox olsanız da, ancaq məni qorxutmağa çalışırsınız. Dilsiz məxluqların surətlərini mənimsəməyiniz zəifliyinizə dəlildir.” Yenə cəsarətlə dolaraq dedi: “Bacarırsansa və həqiqətən də mənim üzərimdə qüdrət əldə etmisənsə, gecikmə, hücum et! Əgər bacarmırsansa, boş yerə niyə narahat olursan? Məsihə olan imanımız bizim üçün möhür və təhlükəsizlik qalasıdır”. Onlar daha çox cəhd edərək ona qarşı dişlərini qıcadılar.
* * *
Ancaq bu vəziyyətdə belə, Tanrı Antoninin mübarizəsindən kənarda qalmadı, ancaq köməyinə gəldi. Çünki Antoni başını qaldırıb baxanda gördü ki, sanki dam açılır və ona bir işıq şüası enir. Və o saat cinlər görünməz oldu. Antonius ah çəkdi, əzabından qurtuldu və görünən görüntüdən soruşdu: “Sən harada idin? Nə üçün əvvəldən gəlmədin ki, mənim əzabımı bitirsin?”. Və ona bir səs eşidildi: “Antoni, mən burada idim, amma sənin mübarizəni görmək üçün gözləyirdim. Sən cəsarətlə dayanıb məğlub olmadıqdan sonra mən həmişə sənin himayədarın olacağam və səni bütün yer üzündə məşhurlaşdıracağam”.
Bunu eşidən kimi ayağa qalxıb namaz qıldı. Və o qədər gücləndi ki, bədənində əvvəlkindən daha çox güc olduğunu hiss etdi. Və o zaman otuz beş yaşı var idi.
* * *
Ertəsi gün o, gizləndiyi yerdən çıxdı və daha da yaxşı vəziyyətdə idi. Meşəyə getdi. Amma yenə də düşmən onun qeyrətini görüb ona mane olmaq istəyən yalançı iri gümüş qab şəklini onun yoluna atdı. Lakin Antoni, pisin hiyləsini başa düşdü və dayandı. Və qabın içində şeytanı görüb qaba danışaraq onu danladı: “Çörək səhrada haradadır? Bu yol tapdalanmamışdır və insan addımlarından əsər-əlamət yoxdur. Kimdənsə düşsəydi, diqqətsiz qala bilməzdi, çünki çox böyükdür. Amma onu itirən də qayıdır, axtarıb tapardı, çünki yer boşdur. Bu hiylə şeytandandır. Amma sən mənim xoş niyyətimə qarışmayacaqsan, şeytan! Çünki bu gümüş səninlə birlikdə məhvə getməlidir!”. Və Antoni bu sözləri deyən kimi qab tüstü kimi yox oldu.
* * *
Və qərarını getdikcə daha qətiyyətlə yerinə yetirən Antoni dağa doğru yola düşdü. O, çayın aşağısında boş və müxtəlif sürünənlərlə dolu bir qala tapdı. Oraya köçdü və orada qaldı. Sürünənlər isə sanki kimsə tərəfindən təqib olunduqları kimi dərhal qaçdılar. Amma o, girişi hasara alıb altı ay oraya çörək qoydu (Tiviyalılar belə edir və çox vaxt çörək il boyu zədəsiz qalır). Sizin də içərinizdə su var idi, ona görə də o, keçilməz bir ziyarətgahda özünü təsdiq etdi və içəridə tək qaldı, çölə çıxmadan və oraya kimin gəldiyini görmədən qaldı. İldə iki dəfə çörəyi yuxarıdan, damdan alırdı.
* * *
Yanına gələn tanışları içəri buraxmadığından, tez-tez gecə-gündüz bayırda keçirərək, camaatın hay-küy saldığını, şaqqıldadığını, acınacaqlı səslər səsləndirdiyini, ağladığını eşidirdilər: “Bizim yerlərdən uzaqlaşın! Səhra ilə nə işin var? Bizim hiylələrimizə dözə bilməzsiniz”.
Əvvəlcə çöldəkilər elə bildilər ki, bunlar onunla döyüşənlərdir və hansısa pilləkənlə içəri daxil olublar. Ancaq bir çuxurdan baxıb heç kimi görmədikdə, şeytan olduqlarını anladılar, qorxdular və Antonini çağırdılar. Onları dərhal eşitdi, amma şeytanlardan qorxmurdu. Qapıya yaxınlaşıb camaatı qorxmamağa dəvət etdi. Çünki, dedi, şeytanlar qorxanlara belə oyun açmağı sevirlər. "Ancaq sən özünü keç və sakitcə get və onlara oynamağa icazə ver." Beləliklə, getdilər, xaç işarəsi ilə bağlandılar. O, qaldı və cinlərdən heç bir zərər görmədi.
(ardı var)
Qeyd: Bu həyat İsgəndəriyyə arxiyepiskopu Müqəddəs Afanasius tərəfindən Böyük keşiş Antoninin ölümündən bir il sonra († 17 yanvar 356), yəni 357-ci ildə Qaladan olan qərb rahiblərinin xahişi ilə yazılmışdır ( ö. Fransa) və arxiyepiskopun sürgündə olduğu İtaliya. O, Böyük Müqəddəs Antoninin həyatı, istismarları, fəzilətləri və yaradıcılığı üçün ən dəqiq ilkin mənbədir və həm Şərqdə, həm də Qərbdə monastır həyatının qurulmasında və çiçəklənməsində son dərəcə mühüm rol oynamışdır. Məsələn, Avqustin “Etiraflar” kitabında bu həyatın onun iman və təqvada təkmilləşməsinə güclü təsirindən bəhs edir..
