Η ρωσόφωνη εφημερίδα Izvestia δημοσίευσε μια συνέντευξη της Σοφίας Ντεβιάτοβα με τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Θεόφιλο Γ' σχετικά με τις απειλές που αντιμετωπίζουν οι Χριστιανοί στους Αγίους Τόπους, τη στάση τους στον εμβολιασμό και τις προοπτικές της χριστιανικής λατρείας στην Ιερουσαλήμ φέτος.
– Μακαριώτατε, πρόσφατα μιλήσατε για τις απειλές κατά της χριστιανικής παρουσίας στα Ιεροσόλυμα και σε όλους τους Αγίους Τόπους. Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος αλλαγής του ιδιοκτησιακού καθεστώτος; Μπορεί να βρεθεί ένας συμβιβασμός που να ικανοποιεί όλα τα μέρη;
– Σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με έναν σαφή κίνδυνο. Οι Χριστιανοί σε όλο τον κόσμο πρέπει να ανησυχούν για την κατάσταση των αδελφών και των αδελφών τους στους Αγίους Τόπους. Η απειλή ότι θα μας διώξουν είναι πραγματική. Τις τελευταίες δεκαετίες, δυστυχώς, έχουμε συνηθίσει ισραηλινές εξτρεμιστικές ομάδες να αρπάζουν την περιουσία χριστιανικών οικογενειών και εκκλησιαστικών ιδρυμάτων με ανέντιμες μεθόδους. Σήμερα, η επίθεσή τους απειλεί να προχωρήσει ακόμη περισσότερο.
Εάν αυτές οι ριζοσπαστικές ομάδες καταλάβουν τις στρατηγικές τοποθεσίες των χριστιανών προσκυνητών στις Πύλες της Γιάφα, τότε ακόμη περισσότεροι Χριστιανοί θα εγκαταλείψουν την Ιερουσαλήμ και εκατομμύρια προσκυνητές σε όλο τον κόσμο δεν θα μπορούν να κάνουν ένα πλήρες πνευματικό ταξίδι. Επιπλέον, η εξαφάνιση της χριστιανικής κοινότητας –μιας κοινότητας που παρέχει εκπαίδευση, υγειονομική περίθαλψη, ανθρωπιστική υποστήριξη σε ανθρώπους όλων των θρησκειών στην περιοχή– θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τους πιο ευάλωτους. Θα αμαυρώσει επίσης τραγικά τη φήμη της Ιερουσαλήμ ως θρησκευτικής πρωτεύουσας του κόσμου.
Οι Χριστιανοί σε όλο τον κόσμο είναι μέρος της κοινότητας της Ανάστασης. Όσοι από εμάς προσκυνούμε στον τόπο του θανάτου και της ανάστασης του Χριστού είμαστε φορείς αυτής της ιδέας. Γι' αυτό προσπαθούμε να συνεργαστούμε με τους γείτονές μας για να βρούμε μια λύση που θα προστατεύει το πολυθρησκευτικό και πολυπολιτισμικό πάνελ της ιερής πόλης.
– Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία μιλάει συχνά για το απαράδεκτο των εκδηλώσεων ριζοσπαστισμού και φανατισμού στις διαθρησκευτικές σχέσεις. Μπαίνουμε πραγματικά σε μια νέα εποχή αντιπαράθεσης και τι σχέση πιστεύετε ότι έχει αυτό;
– Δυστυχώς, βλέπουμε πώς ο αριθμός των ανθρώπων που υποφέρουν λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων αυξάνεται κάθε χρόνο. Πάνω από το 80% των διωκόμενων σε όλο τον κόσμο είναι Χριστιανοί. Αντίθετα, η Ιερουσαλήμ αποδεικνύει τη δυνατότητα θρησκευτικής αρμονίας. Έχουμε ζήσει με τους Εβραίους και τους Μουσουλμάνους γείτονές μας για πολλούς αιώνες. Η παρουσία μας στην Παλιά Πόλη δεν θέτει ερωτήματα ούτε από την πολιτεία, ούτε από θρησκευτικούς θεσμούς, ούτε από τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που ζουν σε ειρήνη και ευημερία.
Ωστόσο, το μέλλον μας απειλείται από μικρές ομάδες καλά χρηματοδοτούμενων Ισραηλινών εξτρεμιστών που διεξάγουν έναν εξαντλητικό πόλεμο ενάντια σε μια ανυπεράσπιστη κοινότητα που επιδιώκει μόνο να αγαπά και να υπηρετεί τους γείτονές της. Αυτήν τη στιγμή είμαστε λιγότερο από το 1% του πληθυσμού και ο αριθμός μας μειώνεται. Ο κόσμος πρέπει να δράσει μέχρι να είναι πολύ αργά.
– Το 2019, συναντηθήκατε με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Μίλησε για το θέμα της προστασίας των χριστιανών σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση σε σχέση με τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή. Ο Ρώσος ηγέτης σημείωσε στη συνέχεια ότι ήταν εξαιρετικά σημαντικό να δημιουργηθούν φιλικές σχέσεις με μουσουλμανικά δόγματα. Τι μπορείτε να πείτε για τη συνεργασία με τους εκπροσώπους του Ισλάμ προς αυτή την κατεύθυνση;
– Πρέπει να αποτίσουμε φόρο τιμής στον Πρόεδρο Πούτιν για τις προσπάθειές του να υποστηρίξει τη χριστιανική κοινότητα σε όλο τον κόσμο. Είμαστε βαθιά ενθουσιασμένοι και ευγνώμονες για την υποστήριξή του. Έχετε επίσης δίκιο που μιλάτε για την ανάγκη στενότερων σχέσεων μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων. Από την πλευρά μας, οι Χριστιανοί καλούνται από τον Ιησού Χριστό να απλώσουν το χέρι για να βοηθήσουν τους πάντες και να αγαπήσουν τον πλησίον τους ως τον εαυτό τους.
Στην Ιερουσαλήμ, οι εκκλησίες διατηρούν καλές σχέσεις με τους μουσουλμάνους αδελφούς και αδελφές μας για περισσότερα από χίλια χρόνια. Συναντιέμαι τακτικά με μουσουλμάνους ηγέτες από τους Αγίους Τόπους και από όλο τον κόσμο. Είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων για τη φιλία με την Αυτού Μεγαλειότητα Βασιλιά Αμπντάλα της Ιορδανίας, ο οποίος, ως θεματοφύλακας χριστιανικών και μουσουλμανικών ιερών τόπων στους Αγίους Τόπους, είναι ακούραστος στις προσπάθειές του να προστατεύσει τους Χριστιανούς εδώ και σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Χωρίς να νιώθω έπαρση, νομίζω ότι μπορούμε να διδάξουμε στον κόσμο πώς να οικοδομεί καλές σχέσεις μεταξύ Μουσουλμάνων και Χριστιανών.
– Πώς αξιολογείτε την κατάσταση των Χριστιανών στο Καζακστάν στο πλαίσιο των μαζικών διαδηλώσεων, των ταραχών και της αύξησης του ριζοσπαστικού αισθήματος σε αυτή τη χώρα;
– Η κατάσταση στο Καζακστάν μας ανησυχεί όλους. Ο Ιησούς Χριστός δίδαξε τους ακολούθους Του να προσεύχονται και να εργάζονται για την ειρήνη στην Ιερουσαλήμ. Καλούμε τους Χριστιανούς σε όλο τον κόσμο να προσευχηθούν για την ειρήνη στο Καζακστάν και καλούμε τους αδελφούς και τις αδελφές μας στο Καζακστάν να κάνουν ό,τι μπορούν για να επιτύχουν ειρήνη και συμφιλίωση σε αυτή τη χώρα.
– Πριν από τρία χρόνια, προτείνατε μια συνάντηση των ηγετών των Ορθοδόξων Εκκλησιών για το θέμα της υπέρβασης του σχίσματος που προκλήθηκε από την έκδοση του Τόμου για την Αυτοκεφαλία της «Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας». Είναι ακόμα εφικτός αυτός ο τρόπος επίλυσης του προβλήματος; Πώς αξιολογείτε την έκταση στην οποία έχει φτάσει τώρα το σχίσμα;
– Λίγα ζητήματα συγκρίνονται σε σημασία με το ζήτημα της ενότητας της Εκκλησίας. Λίγες ώρες πριν τη σύλληψή Του, ο Ιησούς Χριστός προσευχόταν εδώ στον κήπο της Γεθσημανή στην Ιερουσαλήμ. Σε αυτά τα πολύτιμα λεπτά, προσευχήθηκε για τους μαθητές Του, για την Εκκλησία και για όλους τους οπαδούς Του. Πάνω από όλα να είναι ένα.
Το 2019, είχα την τιμή να λάβω από τα χέρια του Παναγιωτάτου Πατριάρχη Κυρίλλου το Βραβείο Πατριάρχη Αλεξίου Β΄ για τις προσπάθειές μου να ενισχύσω την ενότητα των Ορθοδόξων λαών. Μετά είπα ότι ακόμα και οι πιο συνεκτικές οικογένειες περνούν στιγμές δοκιμασιών και συγκρούσεων. Όπως η πρώτη Εκκλησία, έτσι και οι Ορθόδοξες Εκκλησίες μας είναι ευλογημένες με την παρουσία πατριαρχών, αρχιεπισκόπων και επισκόπων, καθένας από τους οποίους ζει με την Εκκλησία και είναι αποφασισμένος να ζήσει μια δίκαιη ζωή και να καθοδηγήσει άλλους σε διαφορετικές κοινότητες και σε δύσκολους καιρούς. Δεν είναι περίεργο που προκύπτουν συγκρούσεις.
Από καιρό πίστευα ότι η επικοινωνία παρέχει την καλύτερη λύση στα μεγαλύτερα προβλήματά μας. Στις Ορθόδοξες Εκκλησίες, είναι ζωτικής σημασίας να συνεχίσουμε να συναντιόμαστε με το πνεύμα της χριστιανικής αγάπης και αδελφοσύνης και να συζητάμε θέματα που μας χωρίζουν πολύ εύκολα. Ζώντας φιλόξενα και μοιραζόμενοι όλα όσα έχουμε, καλούμε το Άγιο Πνεύμα να μας ενώσει. Ήμουν πολύ ενθουσιασμένος με την προθυμία των ηγετών να συναντηθούν και ανυπομονώ για νέες ευκαιρίες για να μοιραστώ τις σκέψεις μου μαζί τους τους επόμενους μήνες.
– Για την επικείμενη συνάντηση του Πατριάρχη Κυρίλλου και του Πάπα Φραγκίσκου: ποια θέματα πιστεύετε ότι πρέπει να τεθούν σε αυτήν;
– Χαίρομαι που ο Πατριάρχης Κύριλλος συναντά τον Πάπα. Από τη δική μου εμπειρία, μπορώ να πω ότι η συνάντηση με τον Πάπα Φραγκίσκο είναι πάντα μεγάλη χαρά. Είναι ένας εμπνευσμένος ηγέτης και πιστός φίλος για πολλούς από εμάς σε όλο τον κόσμο. Είναι επίσης ένα λαμπρό παράδειγμα αληθινής χριστιανικής ηγεσίας σε έναν ποικίλο και διχασμένο κόσμο. Θα προσεύχομαι η συνάντησή τους να είναι ευλογημένη και οι συζητήσεις της να είναι καρποφόρες. Και μας συγκινούν επίσης τα λόγια του χριστουγεννιάτικου μηνύματος του Πατριάρχη Κυρίλλου, που σίγουρα θα ακουστεί ξανά στις διάφορες συναντήσεις του, ότι μας στηρίζει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε.
– Η εποχή του κορωνοϊού έχει χωρίσει την κοινωνία σε δύο μέρη στο θέμα του εμβολιασμού. Από την πλευρά της Εκκλησίας, πώς θα αξιολογούσατε τις ενέργειες των πολέμιων του εμβολιασμού, που έχουν βρει οπαδούς και οδηγούν επίμονα σε μαζική αναταραχή;
– Πρώτον, η δουλειά μου είναι να αγαπώ τους ανθρώπους, όχι να τους κρίνω. Δεύτερον, λαμβάνοντας υπόψη τις προηγούμενες ερωτήσεις σας, είναι ζωτικής σημασίας να λάβουμε σοβαρά υπόψη τις προσωπικές ελευθερίες των ανθρώπων. Τρίτον, εγώ, όπως και πολλοί άλλοι χριστιανοί ηγέτες σε όλο τον κόσμο, χάρηκα που εμβολιάσθηκα κατά του κορωνοϊού. Το εμβόλιο είναι η απάντηση στις προσευχές μας και ευχαριστώ τον Θεό για αυτή τη σωτήρια τεχνολογία. Προστατεύει τους ανθρώπους από θάνατο και σοβαρές ασθένειες, μειώνει την πιθανότητα μόλυνσης άλλων. Εν ολίγοις, ο εμβολιασμός είναι ένας πολύ πρακτικός τρόπος για να δείξουμε αγάπη προς τον πλησίον.
– Μπορεί η λατρεία να γίνει σε πανδημία και τι πιστεύετε ότι θα είναι φέτος; Πώς θα γιορτάσει ο Χριστιανικός κόσμος το Πάσχα;
– Η πανδημία του κορωνοϊού έχει αλλάξει πολλά πράγματα στον κόσμο μας. Στους Αγίους Τόπους θρηνούμε την έλλειψη πιστών. Είναι ιερό μας καθήκον να καλωσορίζουμε ανθρώπους από όλο τον κόσμο σε αυτούς τους ιερούς τόπους. Φέτος ελπίζουμε να υποδεχτούμε περισσότερους προσκυνητές, αλλά και πάλι καταλαβαίνουμε ότι ο συνολικός αριθμός των προσκεκλημένων πιθανότατα θα παραμείνει σχετικά μέτριος.
Προτρέπω όλους να θυμούνται ότι η λατρεία μπορεί να γίνει οπουδήποτε. Υπάρχουν τόσα πολλά ταξίδια που μπορούμε να κάνουμε: σωματικά, πνευματικά, στο εξωτερικό και εντός της κοινότητάς μας. Υπάρχουν πολλά μέρη που μπορούμε να πάμε και διαφορετικά είδη εμπειριών που μπορούμε να αποκτήσουμε για να έρθουμε πιο κοντά στον Χριστό. Το Πάσχα γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού και την Πεντηκοστή ομολογούμε ότι είναι παρών όπου υπάρχει εκκλησιαστική κοινότητα, με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.
Γι' αυτό καλώ όλους τους αδελφούς και τις αδελφές μου σε όλο τον κόσμο να αναζητήσουν ιερούς τόπους στις κοινότητες τους. να μετατρέψουν τις πόλεις και τις εκκλησίες τους σε τόπο λατρείας και να βιώσουν ξανά την απεριόριστη, απέραντη αγάπη του Θεού, που γίνεται δική μας το Πάσχα. Εάν μπορούμε να το πετύχουμε αυτό, πιστεύω ότι το Άγιο Πνεύμα θα προσθέσει τον Ιησού Χριστό στη ζωή μας και στις κοινότητές μας με έναν νέο τρόπο.
Μετάφραση: P. Gramatikov
Πηγή: εφημερίδα Izvestia
