«Κάθε φορά που μιλάω για αυτό, κλαίω», είπε Νέα του ΟΗΕ, περιγράφοντας πώς η προπαγάνδα διέδωσε μηνύματα μίσους που πυροδότησε ένα θανατηφόρο κύμα ανείπωτης βίας. Έχασε 60 μέλη της οικογένειας και φίλους στη μαζική σφαγή.
Εν όψει του εορτασμού της μνήμης της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών Διεθνής Ημέρα Προβληματισμού για τη Γενοκτονία του 1994 κατά των Τούτσι στη Ρουάντα, μίλησε η κα Mutegwaraba Νέα του ΟΗΕ για τη ρητορική μίσους στην ψηφιακή εποχή, πώς η επίθεση της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών προκάλεσε βαθύ φόβο, πώς επέζησε της γενοκτονίας και πώς εξήγησε τα γεγονότα που έζησε στην ίδια της την κόρη.
Η συνέντευξη έχει επεξεργαστεί για λόγους σαφήνειας και έκτασης.
Ειδήσεις των Ηνωμένων Εθνών: Τον Απρίλιο του 1994, δόθηκε μια κλήση μέσω του ραδιοφώνου στη Ρουάντα. Τι έλεγε και πώς ένιωθες;
Henriette Mutegwaraba: Ήταν τρομακτικό. Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η δολοφονία ξεκίνησε τον Απρίλιο, αλλά ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1990, η κυβέρνηση το δημοσίευσε στα μέσα ενημέρωσης, στις εφημερίδες και στο ραδιόφωνο, ενθαρρύνοντας και κηρύσσοντας προπαγάνδα κατά των Τούτσι.
Το 1994, ενθάρρυναν όλους να πάνε σε κάθε σπίτι, να τους κυνηγήσουν, να σκοτώσουν παιδιά, να σκοτώσουν γυναίκες. Για πολύ καιρό, οι ρίζες του μίσους ήταν πολύ βαθιές στην κοινωνία μας. Για να δούμε ότι η κυβέρνηση ήταν πίσω από αυτό, δεν υπήρχε καμία ελπίδα ότι θα υπήρχαν επιζώντες.
Ένα 14χρονο αγόρι από τη Ρουάντα από την πόλη Nyamata, που φωτογραφήθηκε τον Ιούνιο του 1994, επέζησε της γενοκτονίας κρυμμένο κάτω από πτώματα για δύο ημέρες.
Ειδήσεις του ΟΗΕ: Μπορείτε να περιγράψετε τι συνέβη κατά τη διάρκεια αυτών των 100 ημερών, όπου περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν, κυρίως με μαχαίρια;
Henriette Mutegwaraba: Δεν ήταν μόνο ματσέτες. Οποιονδήποτε δύσκολο τρόπο μπορείτε να σκεφτείτε, χρησιμοποίησαν. Βίασαν γυναίκες, άνοιξαν τις μήτρες των εγκύων με ένα μαχαίρι και έβαζαν ζωντανούς ανθρώπους σε σηπτικές τρύπες. Σκότωσαν τα ζώα μας, κατέστρεψαν τα σπίτια μας και σκότωσαν ολόκληρη την οικογένειά μου. Μετά τη γενοκτονία δεν μου έμεινε τίποτα. Δεν μπορούσες να καταλάβεις αν υπήρχε ποτέ ένα σπίτι στη γειτονιά μου ή κάποιος Τούτσι εκεί. Φρόντισαν να μην υπάρχουν επιζώντες.
Ειδήσεις του ΟΗΕ: Πώς θεραπεύεστε από αυτόν τον τρόμο και το τραύμα; Και πώς εξηγείς αυτό που συνέβη στην κόρη σου;
Henriette Mutegwaraba: Η γενοκτονία περιέπλεξε τη ζωή μας με πολλούς τρόπους. Το να γνωρίζεις τον πόνο σου είναι πολύ σημαντικό, τότε περιτριγυρίσου τον εαυτό σου με ανθρώπους που κατανοούν και επικυρώνουν την ιστορία σου. Μοιραστείτε την ιστορία σας και αποφασίστε να μην γίνετε θύμα. Προσπαθήστε να προχωρήσετε. Είχα πολλούς λόγους να το κάνω αυτό. Όταν επέζησα, η μικρή μου αδερφή ήταν μόλις 13 ετών και ήταν ο κύριος λόγος. Ήθελα να είμαι δυνατή για εκείνη.
Για χρόνια, δεν ήθελα να νιώσω τον πόνο μου. Δεν ήθελα να το μάθει η κόρη μου γιατί θα την στεναχωρούσε και θα έβλεπα τη μητέρα της, η οποία ήταν πληγωμένη. Δεν είχα απαντήσεις για κάποιες ερωτήσεις που έκανε. Όταν τη ρώτησε γιατί δεν έχει παππού, της είπα ότι οι άνθρωποι της σαν εμένα δεν έχουν γονείς. Δεν ήθελα να της δώσω μια προσδοκία ότι θα με έβλεπε όταν θα περπατήσει στον διάδρομο και θα παντρευτεί. Δεν υπήρχε τίποτα να μου δώσει ελπίδα.
Τώρα, είναι 28 ετών. Μιλάμε για πράγματα. Διάβασε το βιβλίο μου. Είναι περήφανη για αυτό που κάνω.
Ειδήσεις του ΟΗΕ: Στο βιβλίο σας, Με κάθε μέσο, αναφέρεστε στη θεραπευτική διαδικασία και στη φράση «ποτέ ξανά», που συνδέεται με το Ολοκαύτωμα. Μιλήσατε επίσης για την επίθεση στην πρωτεύουσα στην Ουάσιγκτον, DC στις 6 Ιανουαρίου 2021, λέγοντας ότι δεν είχατε νιώσει αυτό το αίσθημα φόβου από το 1994 στη Ρουάντα. Μπορείτε να μιλήσετε για αυτό;
Henriette Mutegwaraba: Συνεχίζουμε να λέμε «ποτέ ξανά» και συνεχίζει να συμβαίνει: το Ολοκαύτωμα, η Καμπότζη, το Νότιο Σουδάν. Άνθρωποι στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό σκοτώνονται τώρα, όπως μιλάω.
Κάτι πρέπει να γίνει. Η γενοκτονία μπορεί να προληφθεί. Η γενοκτονία δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Κινείται σε μοίρες με την πάροδο ετών, μηνών και ημερών, και όσοι ενορχηστρώνουν τη γενοκτονία ξέρουν ακριβώς τι σκοπεύουν.
Αυτή τη στιγμή, η υιοθετημένη χώρα μου, οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι πολύ διχασμένη. Το μήνυμά μου είναι «ξυπνήστε». Γίνεται τόση προπαγάνδα και ο κόσμος δεν δίνει σημασία. Κανείς δεν έχει ανοσία σε αυτό που συνέβη στη Ρουάντα. Η γενοκτονία μπορεί να συμβεί οπουδήποτε. Βλέπουμε τα σημάδια; Ναί. Ήταν σοκαριστικό να βλέπουμε κάτι τέτοιο να συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι φυλετικές ή εθνοτικές διακρίσεις έχουν χρησιμοποιηθεί για να ενσταλάξουν τον φόβο ή το μίσος προς τους άλλους, οδηγώντας συχνά σε συγκρούσεις και πόλεμο, όπως στην περίπτωση της γενοκτονίας της Ρουάντα το 1994.
Ειδήσεις του ΟΗΕ: Εάν υπήρχε η ψηφιακή εποχή το 1994 στη Ρουάντα, θα ήταν χειρότερη η γενοκτονία;
Henriette Mutegwaraba: Εντελώς. Όλοι έχουν τηλέφωνο ή τηλεόραση σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Ένα μήνυμα που χρειαζόταν χρόνια για να διαδοθεί μπορεί τώρα να δημοσιευτεί και σε ένα δευτερόλεπτο, όλοι στον κόσμο μπορούν να το δουν.
Αν υπήρχε το Facebook, το Tik Tok και το Instagram, θα ήταν πολύ χειρότερα. Οι κακοί άνθρωποι πηγαίνουν πάντα στη νεολαία, της οποίας το μυαλό είναι εύκολο να αλλοιωθεί. Ποιος είναι στα social media τώρα; Τις περισσότερες φορές νέοι.
Κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας, πολλοί νέοι εντάχθηκαν στην πολιτοφυλακή και συμμετείχαν, με πάθος. Τραγούδησαν αυτά τα τραγούδια κατά των Τούτσι, πήγαν στα σπίτια και πήραν ό,τι είχαμε.
Ειδήσεις του ΟΗΕ: Τι μπορεί να κάνει ο ΟΗΕ για να καταστείλει μια τέτοια ρητορική μίσους και να αποτρέψει την επανάληψη αυτού στο οποίο εξελίχθηκε αυτή η ρητορική μίσους;
Henriette Mutegwaraba: Υπάρχει τρόπος για τον ΟΗΕ να σταματήσει τις φρικαλεότητες. Κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας του 1994, όλος ο κόσμος έκανε τα στραβά μάτια. Κανείς δεν ήρθε να μας βοηθήσει όταν σκοτωνόταν η μητέρα μου, όταν βιάζονταν εκατοντάδες κυρίες.
Ελπίζω ότι αυτό δεν θα ξανασυμβεί ποτέ σε κανέναν στον κόσμο. Ελπίζω ότι ο ΟΗΕ μπορεί να βρει έναν τρόπο να ανταποκριθεί γρήγορα στις φρικαλεότητες.
Τα ονόματα των θυμάτων της Γενοκτονίας του Τείχους της Ρουάντα στο Μνημείο του Κιγκάλι
Ειδήσεις του ΟΗΕ: Έχετε ένα μήνυμα για τους νέους που κάνουν ελιγμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βλέποντας εικόνες και ακούνε ρητορική μίσους;
Henriette Mutegwaraba: Έχω ένα μήνυμα για τους γονείς τους: μαθαίνετε στα παιδιά σας την αγάπη και τη φροντίδα για τους γείτονες και την κοινότητά τους; Αυτό είναι το θεμέλιο για να μεγαλώσει μια γενιά που θα αγαπά, θα σέβεται τους γείτονες και δεν θα εξαγοράζει τη ρητορική μίσους.
Ξεκινάει από τις οικογένειές μας. Διδάξτε στα παιδιά σας αγάπη. Μάθετε στα παιδιά σας να μην βλέπουν χρώμα. Μάθετε στα παιδιά σας να κάνουν ό,τι είναι σωστό για να προστατεύσουν την ανθρώπινη οικογένεια. Αυτό είναι ένα μήνυμα που έχω.
