Η θρησκευτική ελευθερία είναι θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι γνωστή για τις προσπάθειές της να προωθήσει αυτήν την ελευθερία διεθνώς, ορισμένα από τα κράτη μέλη της εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πολιτικές διακρίσεων που επηρεάζουν τις ομάδες θρησκευτικών μειονοτήτων. Η Mollie Blum, ερευνήτρια για την Επιτροπή Διεθνών Θρησκευτικών Ελευθεριών (USCIRF), εμβαθύνει σε αυτό το πιεστικό ζήτημα, ρίχνοντας φως σε περιοριστικούς νόμους και πρακτικές στην ΕΕ που εμποδίζουν τα δικαιώματα των θρησκευτικών μειονοτήτων και συμβάλλουν στις κοινωνικές διακρίσεις.
Εδώ θα διερευνήσω μερικά αξιοσημείωτα παραδείγματα αυτών των πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων των περιορισμών στη θρησκευτική ένδυση, της τελετουργικής σφαγής και της διάδοσης πληροφοριών «αντιαιρετικών» για τις οποίες ενδιαφέρεται η USCIRF. Η έκθεση του Blum πραγματεύεται τους νόμους για τη βλασφημία και τη ρητορική μίσους, ενώ αγγίζει επίσης πολιτικές που επηρεάζουν δυσανάλογα τις μουσουλμανικές και εβραϊκές κοινότητες. Για να κατανοήσουμε καλύτερα την κατάσταση, ας διερευνήσουμε αυτά τα ζητήματα λεπτομερώς. (ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ).
Περιορισμοί στη θρησκευτική ενδυμασία
Η USCIRF εντόπισε περιστατικά και πολιτικές που στοχεύουν μουσουλμάνες γυναίκες σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ, περιορισμούς στα θρησκευτικά καλύμματα κεφαλής, όπως το ισλαμικό χιτζάμπ, το εβραϊκό yarmulke και Σιχ τουρμπάνι, οι οποίες επιμένουν ακόμη και σήμερα το 2023. Τέτοιες ρυθμίσεις, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, έχουν δυσανάλογο αντίκτυπο στις μουσουλμάνες γυναίκες, διαιωνίζοντας την αντίληψη ότι η μαντίλα είναι αντίθετη με τις ευρωπαϊκές αξίες και προάγουν την κοινωνική αφομοίωση.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στη Γαλλία, την Ολλανδία και το Βέλγιο υπογραμμίζουν τους αυξανόμενους περιορισμούς στα θρησκευτικά ρούχα, επικρίνει η έκθεση. Για παράδειγμα, η Γαλλία προσπάθησε να επεκτείνει τις απαγορεύσεις στις θρησκευτικές μαντίλες σε δημόσιους χώρους, ενώ η Ολλανδία και το Βέλγιο επέβαλαν επίσης περιορισμούς στα καλύμματα προσώπου. Τα μέτρα αυτά συμβάλλουν σε μια αίσθηση αποξένωσης και διακρίσεων μεταξύ των θρησκευτικών μειονοτήτων, επηρεάζοντας την καθημερινότητά τους.
Τελετουργικοί Περιορισμοί Σφαγής
Σύμφωνα με την έκθεση, ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων και πολιτικοί σε πολλές χώρες της ΕΕ υποστηρίζουν περιορισμούς σε τελετουργίες ή θρησκευτική σφαγή, επηρεάζοντας άμεσα τις εβραϊκές και μουσουλμανικές κοινότητες. Αυτοί οι περιορισμοί εμποδίζουν τις θρησκευτικές διατροφικές πρακτικές και αναγκάζουν τα άτομα να εγκαταλείψουν βαθιά θρησκευτικές πεποιθήσεις. Για παράδειγμα, οι περιοχές του Βελγίου της Φλάνδρας και της Βαλλονίας έχουν απαγορεύσει την τελετουργική σφαγή χωρίς προκαταρκτική αναισθητοποίηση, ενώ το ελληνικό ανώτατο δικαστήριο αποφάσισε να μην επιτρέψει την τελετουργική σφαγή χωρίς αναισθησία. Η Φινλανδία γνώρισε μια θετική εξέλιξη υπέρ των τελετουργικών πρακτικών σφαγής, αναγνωρίζοντας τη σημασία της προστασίας των θρησκευτικών ελευθεριών.
Περιορισμοί «αντι-αιρέσεως».
Η Μπλουμ δείχνει στην έκθεσή της για την USCIRF όπου ορισμένες κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν διαδώσει επιβλαβείς πληροφορίες για συγκεκριμένες θρησκευτικές ομάδες, χαρακτηρίζοντάς τις ως «σέκτες» ή «λατρείες». Η εμπλοκή της γαλλικής κυβέρνησης με ήδη απαξιωμένες οργανώσεις όπως η FECRIS, μέσω της κρατικής υπηρεσίας MIVILUDES (που κάποιοι θα έλεγαν ότι είναι ο «Sugar Daddy» της FECRIS) έχει προκαλέσει αντιδράσεις στα μέσα ενημέρωσης που επηρεάζουν αρνητικά άτομα που συνδέονται με θρησκευτικές οργανώσεις. Πολλές φορές, τα δικαιώματα αυτών των θρησκειών αναγνωρίζονται πλήρως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ακόμη και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Στη Γαλλία, πρόσφατοι νόμοι έδωσαν στις αρχές την εξουσία να χρησιμοποιούν ειδικές τεχνικές για να διερευνούν αυτό που αποκαλούν «σέκτες» και να τιμωρούν όσους κρίνονται ένοχοι πριν από μια δίκαιη δίκη. Ομοίως, ορισμένες περιοχές στη Γερμανία (δηλαδή τη Βαυαρία) απαιτούν από τα άτομα να υπογράφουν δηλώσεις που αρνούνται τη σύνδεση με την Εκκλησία του Scientology (πάνω από 250 κρατικές συμβάσεις έχουν εκδοθεί το 2023 με αυτήν τη ρήτρα που εισάγει διακρίσεις), οδηγώντας σε μια εκστρατεία δυσφήμισης κατά Scientologists, που συνεχίζουν να πρέπει να υπερασπίζονται τα δικαιώματά τους. Είναι ενδιαφέρον ότι από όλες τις χώρες της Ευρώπης ή ακόμα και του κόσμου, η Γερμανία ζητά από τους ανθρώπους να δηλώσουν εάν είναι συγκεκριμένης θρησκείας ή όχι (στην περίπτωση αυτή αποκλειστικά για Scientology).
Νόμοι για τη βλασφημία
Η υποστήριξη της ελευθερίας της έκφρασης Οι νόμοι περί βλασφημίας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να αποτελούν θέμα ανησυχίας. Ενώ ορισμένες χώρες έχουν καταργήσει τέτοιους νόμους, δημοσιεύει το Έκθεση USCIRF, άλλοι έχουν ενισχύσει τις διατάξεις κατά της βλασφημίας. Οι πρόσφατες προσπάθειες της Πολωνίας να επεκτείνει τη νομοθεσία της για τη βλασφημία και την επιβολή των τελών βλασφημίας στην Ιταλία είναι παραδείγματα αυτού. Τέτοιοι νόμοι έρχονται σε αντίθεση με την αρχή της ελευθερίας της έκφρασης και δημιουργούν ανατριχιαστικό αποτέλεσμα στα άτομα που εκφράζουν θρησκευτικές πεποιθήσεις, ειδικά όταν θεωρούνται αμφιλεγόμενες ή προσβλητικές.
Νόμοι για τη ρητορική μίσους
Εξασφάλιση ισορροπίας Ενώ η καταπολέμηση της ρητορικής μίσους είναι ζωτικής σημασίας, η νομοθεσία για τη ρητορική μίσους μπορεί να είναι υπερβολικά ευρεία και να παραβιάζει τα δικαιώματα στην ελευθερία της θρησκείας ή των πεποιθήσεων και στην ελευθερία της έκφρασης. Πολλά κράτη μέλη της ΕΕ έχουν νόμους που τιμωρούν τη ρητορική μίσους, ποινικοποιώντας συχνά την ομιλία που δεν υποκινεί τη βία.
Προκύπτουν ανησυχίες όταν άτομα στοχοποιούνται για ειρηνική ανταλλαγή θρησκευτικών πεποιθήσεων, όπως αποδεικνύεται στην περίπτωση ενός Φινλανδού βουλευτή και ενός Ευαγγελικού Λουθηρανού Επισκόπου που αντιμετωπίζουν κατηγορίες για ρητορική μίσους για έκφραση θρησκευτικών πεποιθήσεων σχετικά με ζητήματα LGBTQ+.
Άλλοι Νόμοι και Πολιτικές
Μουσουλμάνοι και Εβραίοι που επηρεάζουν τις χώρες της ΕΕ έχουν θεσπίσει διάφορες πολιτικές για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού, οδηγώντας σε ανεπιθύμητες συνέπειες για τις θρησκευτικές μειονότητες. Για παράδειγμα, ο γαλλικός νόμος περί αυτονομισμού στοχεύει στην επιβολή των «γαλλικών αξιών», αλλά οι διατάξεις του περιλαμβάνουν δραστηριότητες που δεν συνδέονται με την τρομοκρατία. Ο νόμος για τις «παράλληλες κοινωνίες» της Δανίας επηρεάζει τις μουσουλμανικές κοινότητες, ενώ οι προσπάθειες για τη ρύθμιση των πολιτικών για την περιτομή και τη διαστρέβλωση του Ολοκαυτώματος επηρεάζουν τις εβραϊκές κοινότητες στις σκανδιναβικές χώρες και την Πολωνία, αντίστοιχα.
Προσπάθειες για την καταπολέμηση των θρησκευτικών διακρίσεων: Η ΕΕ έχει πάρει βήματα για την καταπολέμηση τον αντισημιτισμό και το αντιμουσουλμανικό μίσος, διορίζοντας συντονιστές και ενθαρρύνοντας την υιοθέτηση του ορισμού του αντισημιτισμού του IHRA. Ωστόσο, αυτές οι μορφές μίσους συνεχίζουν να αυξάνονται και η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τα μέτρα για την αντιμετώπιση άλλων μορφών θρησκευτικών διακρίσεων που υπάρχουν σε όλη την Ευρώπη.
Συμπέρασμα
Ενώ τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν γενικά συνταγματική προστασία για την ελευθερία της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, ορισμένες περιοριστικές πολιτικές εξακολουθούν να επηρεάζουν τις θρησκευτικές μειονότητες και να ενθαρρύνουν τις διακρίσεις. Η προώθηση της θρησκευτικής ελευθερίας με ταυτόχρονη αντιμετώπιση άλλων ανησυχιών είναι απαραίτητη για τη δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς. Οι προσπάθειες της ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και του αντιμουσουλμανικού μίσους είναι αξιέπαινες, αλλά θα πρέπει να επεκταθούν για την αντιμετώπιση άλλων μορφών θρησκευτικών διακρίσεων που επικρατούν σε όλη την περιοχή. Προασπίζοντας τη θρησκευτική ελευθερία, η ΕΕ μπορεί να προωθήσει μια πραγματικά χωρίς αποκλεισμούς και ποικιλόμορφη κοινωνία όπου όλα τα άτομα μπορούν να ασκούν την πίστη τους χωρίς φόβο διακρίσεων ή δίωξης.
