Μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ: Είμαστε ήδη σε πόλεμο με τη Ρωσία;

Μια από τις πιο ηχηρές απουσίες από τη συζήτηση στο Βίλνιους ήταν τι να κάνουμε με τη Ρωσία. Αν και η ένταξη της Ουκρανίας (ή η έλλειψή της), η ένταξη της Σουηδίας και οι συζητήσεις γύρω από τα F-16 έμοιαζαν μεγάλες, όταν επρόκειτο για πρακτικές πτυχές γύρω από την πιο πιεστική απειλή για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, υπήρχαν λίγες στρατηγικές απόψεις πέρα ​​από την αποτροπή ή την πλήρη απεμπλοκή.

Η πιο έντονη συζήτηση για τη Ρωσία δεν προήλθε από το τελικό ανακοινωθέν αλλά στο Δημόσιο Φόρουμ του ΝΑΤΟ –στο οποίο παρευρέθηκε ο συγγραφέας– το οποίο πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της συνόδου κορυφής. Σε μια συζήτηση πάνελ, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου Μπεν Γουάλας Σημειώνεται ότι θα ήταν λάθος να απορριφθούν οι δηλώσεις της ανώτερης ηγεσίας της Ρωσίας ως προπαγάνδα. Μολονότι δελεάζονται να τα χαρακτηρίσουμε άσχετα, οι δημόσιες δηλώσεις δίνουν στοιχεία για το πολιτικό βαρόμετρο της Ρωσίας και μια αίσθηση για το πώς βλέπει η ρωσική ηγεσία τον κόσμο. Ο Γουάλας αναφερόταν σε ένα διαβόητο πλέον δοκίμιο του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν Έγραψε τον Ιούλιο του 2021 σχετικά με την Ουκρανία, γεγονός που αποκάλυψε την πεποίθησή του ότι η Ουκρανία δεν ήταν μια χώρα ανεξάρτητη από τη Ρωσία. Αν και αυτό το δοκίμιο δεν ήταν ένας αναπόφευκτος προάγγελος της επακόλουθης εισβολής, ο Wallace πρότεινε ότι μια πιο προσεκτική ανάγνωση των επίσημων δηλώσεων σηματοδοτούσε πώς η Ουκρανία συζητούνταν στα υψηλότερα πολιτικά επίπεδα στη Ρωσία.

Αυτή η συζήτηση ήταν μέρος ενός σημείου σχετικά με το ενδεχόμενο πυρηνικής κλιμάκωσης στην Ουκρανία, αλλά αποκάλυψε ευρύτερα ότι υπάρχουν ακόμα πολλά πράγματα που δεν γνωρίζουμε για τη λήψη αποφάσεων στη Ρωσία για τον πόλεμο - ιδίως το πού μπορεί να είναι οι κόκκινες γραμμές ή τα κατώφλια κλιμάκωσης της Μόσχας ή μια πραγματική αίσθηση του πώς το Κρεμλίνο ερμηνεύει τις ενέργειες της Δύσης. Για αυτό, αξίζει να εξεταστούν απόψεις και ενέργειες από τη Μόσχα ως απάντηση στη σύνοδο κορυφής.

Προετοιμασία για πόλεμο;

Μία από τις πιο ανησυχητικές απαντήσεις στη σύνοδο κορυφής ήρθε από το ρωσικό talk show 60 Minutes, το οποίο ισχυρίστηκε ότι η συσσώρευση δυνάμεων του ΝΑΤΟ σήμαινε ότι το ΝΑΤΟ προετοιμαζόταν για πόλεμο με τη Ρωσία. Παρά τα ξεκάθαρα μηνύματα από το ΝΑΤΟ ότι δεν επιθυμεί μια σύγκρουση με τη Ρωσία, η σύνοδος κορυφώθηκε ως κλιμακωτή, απειλητικές μια ευθεία σύγκρουση με τη Ρωσία με την Ουκρανία να βρίσκεται στο ενδιάμεσο. Δεν είναι ξένος στην υπερβολή, ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας Ντμίτρι Μεντβέντεφ προειδοποίησε ότι η «πυρηνική αποκάλυψη» ήταν ένα πιθανό σενάριο που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει το τέλος του πολέμου. Στη συνέχεια, την επομένη της ολοκλήρωσης της συνόδου κορυφής, πήγε η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα περαιτέρω, υποστηρίζοντας ότι το υποκείμενο της συνόδου κορυφής ήταν να δηλώσει το ΝΑΤΟ την πρόθεσή του να ξεκινήσει έναν μεγάλο ευρωπαϊκό πόλεμο.

Η ιδέα ότι η Ρωσία βρίσκεται σε μια μη αναστρέψιμη πορεία πολέμου με τη Δύση δεν είναι καινούργια και έχει γίνει α επικρατούσα τάση θέμα συζήτησης τελευταία. Αλλά εάν η Ρωσία θεωρεί ήδη τον εαυτό της σε πόλεμο με τη Δύση και το ΝΑΤΟ πιστεύει ότι έχει κάνει τα πάντα για να αποφύγει την κλιμάκωση και την άμεση αντιπαράθεση με τη Ρωσία, τότε υπάρχει πολύ λιγότερο κοινό έδαφος για να εργαστεί. Ίσως αξίζει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι μια Ρωσία που πιστεύει ότι ήδη βρίσκεται σε πόλεμο μπορεί να είναι πρόθυμη να εμπλακεί σε πιο ριψοκίνδυνη και απρόβλεπτη συμπεριφορά, γεγονός που καθιστά την αποκλιμάκωση και την κατανόηση των πραγματικών κόκκινων γραμμών της Μόσχας πολύ μεγαλύτερη πρόκληση.

Πού είναι οι Κόκκινες Γραμμές;

Είναι απίθανο να είναι σύμπτωση ότι γύρω από τη σύνοδο κορυφής κλιμακώθηκε η ρητορική από τη Ρωσία για τη χρήση πυρηνικών όπλων. Στη συσσώρευση προς το Βίλνιους, ο Πούτιν διατηρηθεί ότι η Ρωσία είχε μεταφέρει πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία και το Υπουργείο Εξωτερικών (MFA) έθεσε μια σειρά από (εξαιρετικά απίθανους) όρους για την απόσυρσή τους, όπως η απομάκρυνση όλων των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Υπήρξαν επίσης άλλα δηλώσεις του Σεργκέι Ναρίσκιν, επικεφαλής του SVR (ξένη υπηρεσία πληροφοριών), ότι η Ουκρανία κατασκευάζει μια λεγόμενη «βρώμικη βόμβα», πιθανότατα σε μια προσπάθεια να προωθήσει μια ψευδή αφήγηση. Φιλοκυβερνητικό ταμπλόιντ Κομσομολσκάγια Πράβντα πρότειναν ότι με την αύξηση των ΝΑΤΟϊκών (μη πυρηνικών) δυνάμεων, η Ρωσία διατηρούσε το δικαίωμα να απαντήσει, μεταξύ άλλων με τη χρήση πυρηνικών όπλων.

Ορισμένες από τις χορογραφίες είναι σημαντικές εδώ. Αξιοσημείωτο είναι ότι η επικοινωνία του ΥΠΕΞ για την πυρηνική τοποθέτηση δεν προήλθε από τον ίδιο τον υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, αλλά από έναν λιγότερο γνωστό και πιο κατώτερο αξιωματούχο που ονομάζεται Alexei Polishchuk, ο οποίος ηγείται τμήματος Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών – που δεν αποτελεί τομέα ιδιαίτερης προτεραιότητας για τη Ρωσία αυτή τη στιγμή. Ο Polishchuk έχει μορφή – έχει μιλήσει για την Ουκρανία που χρησιμοποιεί πυρηνικά όπλα στο παρελθόν – αλλά είναι ασυνήθιστο για το τμήμα του να πρωτοστατεί στη ρητορική γύρω από ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα.

Αν και δεν θα ήταν συνετό να αγνοήσουμε τη σηματοδότηση της Ρωσίας σχετικά με την πιθανή χρήση πυρηνικής δύναμης, φαίνεται ότι το Κρεμλίνο περιμένει μια απάντηση από τη Δύση όποτε αναφέρεται, καθώς αυτό επαναφέρει στην ημερήσια διάταξη τον επείγοντα χαρακτήρα του ανοίγματος διαύλων επικοινωνίας έκτακτης ανάγκης με τη Ρωσία. Είναι πιθανό η Ρωσία να βλέπει την απάντηση της Δύσης ως πιθανή αδυναμία ή να προσπαθεί να διερευνήσει την προθυμία του ΝΑΤΟ να χρησιμοποιήσει πυρηνική δύναμη. Ή, θα μπορούσε να επιδιώκει να δημιουργήσει τη μελλοντική βάση για μια πρακτική συζήτηση για την ασφάλεια. με τη Ρωσία ανάρτηση του New START τον Φεβρουάριο του 2023, δεν υπάρχουν επί του παρόντος συμφωνίες για τον έλεγχο των όπλων που να στηρίζουν την πυρηνική ασφάλεια στην Ευρώπη – ένα επικίνδυνο σενάριο που έχει προκαλέσει σημαντική συζήτηση μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας στη Ρωσία, όχι όλα κλιμακούμενη. Το δημόσιο αίσθημα είναι σημαντικό και εδώ – μια κοινωνιολογική έρευνα που δημοσιεύθηκε στις 13 Ιουλίου έδειξε ότι τα τρία τέταρτα των Ρώσων είναι αντίθετος στη χώρα που χρησιμοποιεί πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία, ακόμα κι αν –όπως πλαισιώθηκε το ερώτημα– θα κέρδιζε τον πόλεμο. Η έρευνα μπορεί να ανατέθηκε για να δοκιμάσει τα νερά και να καθορίσει τον βαθμό στον οποίο οι απόψεις του κοινού είναι σύμφωνες με ορισμένα από τα σχόλια της ανώτερης ηγεσίας τον τελευταίο καιρό.

Όλα αυτά υποδηλώνουν ότι οι συζητήσεις για τα πυρηνικά όπλα και τη μετακίνησή τους στη Λευκορωσία μπορεί να αντιπροσωπεύουν περισσότερο ένα εργαλείο εξωτερικής πολιτικής παρά μια πραγματική προθυμία να κλιμακωθεί σε ανώτερο επίπεδο. Αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί πού βρίσκονται τα κατώφλια της Μόσχας, υπάρχουν λίγα ζητήματα που τραβούν την προσοχή της Δύσης, όπως το πυρηνικό ζήτημα, και η Ρωσία μπορεί να το είχε δει ως ευκαιρία να μπει ξανά στη συζήτηση.

Τι κάνουμε με αυτό;

Είναι δύσκολο να ληφθούν υπόψη οι δηλώσεις εξωτερικής πολιτικής της Ρωσίας. Όπως πάντα, οι υποτιθέμενοι στόχοι του αντιπροσωπεύουν μια μυριάδα ιδιοτελών συμφερόντων και συχνά ανταγωνιστικούς και αντιφατικούς στόχους. Αλλά αν υποθέσουμε ότι η Ρωσία όντως πιστεύει ότι βρίσκεται ήδη σε πόλεμο με το ΝΑΤΟ, τότε θα πρέπει να υπάρξει μια πιο πιεστική συζήτηση για το τι κάνει η Δύση με τη Ρωσία από εδώ.

Ο τελικός του ΝΑΤΟ ανακοινωθέν αναφέρει τη Ρωσία πολλές φορές ως την πιο σημαντική και άμεση απειλή για την παγκόσμια τάξη και τη διεθνή ασφάλεια. Αλλά αυτό που δεν εξετάστηκε ήταν εάν υπήρξε κάποια συλλογική βελτίωση από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην κατανόηση και την προσμονή της Συμμαχίας για το πώς σκέφτεται η Μόσχα – είτε για το ΝΑΤΟ, είτε για τις συνθήκες για πυρηνικό πόλεμο, είτε για το πού μπορεί να είναι οι άλλες κόκκινες γραμμές της. Εάν η απάντηση είναι ότι δεν υπήρξε καμία βελτίωση, τότε δεν φαίνεται να υπάρχει μια συμφωνημένη αίσθηση για το πώς αυτό θα μπορούσε να αλλάξει μακροπρόθεσμα, και τις πρακτικές επιπτώσεις που θα είχε αυτό για τις στρατιωτικές δαπάνες ή την ιεράρχηση των πόρων.

Για μια σύνοδο κορυφής που επικεντρώνεται στην ασφάλεια, δεν φαινόταν να υπάρχει μεγάλη στρατηγική σκέψη για το πώς να αποφύγουμε την ομαδική σκέψη για έναν εξαιρετικά επικίνδυνο αντίπαλο του οποίου τα κατώφλια για κλιμάκωση δεν κατανοούμε πλήρως.

Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το Σχόλιο είναι του συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν τις απόψεις της Κυβέρνησης της Αυτού Μεγαλειότητας, της RUSI ή οποιουδήποτε άλλου ιδρύματος.

Έχετε μια ιδέα για ένα σχόλιο που θα θέλατε να γράψετε για εμάς; Στείλτε μια σύντομη προβολή στο [email protected] και θα επικοινωνήσουμε μαζί σας εάν ταιριάζει στα ερευνητικά μας ενδιαφέροντα. Μπορείτε να βρείτε πλήρεις οδηγίες για τους συντελεστές εδώ.