By San Atanasio Alexandriakoa
Kapitulua 1
Antonio egiptoarra zen jaiotzez, guraso noble eta nahiko aberatsetakoa. Eta beraiek kristauak ziren eta kristau erara hazi zen. Eta umea zela, gurasoek hazi zuten, haiek eta haien etxea besterik ez zekiela.
* * *
Handi eta gaztetan, ezin izan zuen jasan munduko zientzia ikasketak egitea, baina mutilen konpainiatik kanpo egon nahi zuen, Jakobi buruz idatzitakoaren arabera bizitzeko gogo guztiak, bere etxean sinpleak.
* * *
Horrela agertu zen Jaunaren tenpluan bere gurasoekin batera fededunen artean. Eta ez zen ez mutiko gisa arin, ez gizon gisa harrotu. Baina gurasoei ere obeditzen zien, eta liburuak irakurtzen aritzen zen, haien onura mantenduz.
* * *
Ez zituen gurasoak ere, egoera material moderatuan zegoen mutil batek bezala, janari garesti eta askotarikoengatik oztopatu, ezta horren atseginak bilatzen, baizik eta lortzen zuenarekin bakarrik konformatzen zen eta ez zuen ezer gehiago nahi.
* * *
Gurasoak hil ostean, ahizpa txikiarekin bakarrik geratu zen. Eta orduan hemezortzi edo hogei bat urte zituen. Eta bere arreba eta etxea bakarrik zaintzen zituen.
* * *
Baña oraindik ez ziran sei illabete igaro bere gurasoak hil ziranetik, eta, bere oitura zan Jaunaren tenplura joanda, gogoeta egin eban, bere pentsamenduan kontzentratuta zebilela, nola apostoluek dena utzi eta Salbatzaileari jarraitu zioten; eta nola fededun haiek, Eginetan idatzitakoaren arabera, beren ondasunak salduz, beren balioa ekarri eta apostoluen oñetan jarri zuten behartsuei banatzeko; zer eta zer itxaropen handia dagoen halakoentzat zeruan.
* * *
Hau pentsatuz, tenpluan sartu zen. Eta gerthatu zen orduan Ebanjelioa irakurtzen ari zela, eta entzun zuen nola Jaunak esan zion aberatsari: «Perfektua izan nahi baduzu, zoaz eta saltzera daukazun guztia eta eman behartsuei: eta zatoz, jarraitu niri; eta zeruko altxorra izango duzu'.
* * *
Eta Jainkoarengandik apostolu sainduen eta lehen fededunen oroimena eta pentsamendua jaso izan balu bezala, eta Ebanjelioa berari berariaz irakurri izan balu bezala, berehala utzi zuen tenplua eta bere herrikideei eman zizkieten ondasunak. bere arbasoak (hirurehun hektarea zituen laborantza-lurra, oso fina) berari edo arreba ezertan trabarik ez zezaten. Gero, zeuzkan gainerako ondasun higigarri guztiak saldu zituen, eta diru kopuru nahikoa bilduta, pobreei banatu zien.
* * *
Ondasun apur bat bere arrebarentzat gorde zuen, baina tenpluan berriro sartu eta Jauna Ebanjelioan hitz egiten entzutean: «Ez kezkatu biharkoaz», ezin izan zuen gehiago jasan; kalera atera eta hau banatu zuen. egoera ertaineko pertsonei. Eta bere ahizpa birjina ezagun eta leialen esku utziz, —birjinen etxean hazteko emanez—, berak aurrerantzean bere etxetik kanpo bizimodu aszetikoari eman zion bere burua, bere buruari erreparatuz eta bizimodu zorrotza eginez. Hala ere, garai hartan oraindik ez zegoen monasterio iraunkorrik Egipton, eta ermitau batek ere ez zuen urruneko basamortua ezagutzen. Bere buruan sakondu nahi zuenak bakarrik praktikatzen zuen bere herritik ez urrun.
* * *
Bazegoen, bada, ondoko herri batean gaztetatik monastiko bizimodua izan zuen agure bat. Antoniok hura ikusi zuenean, ontasunean ekin zion aurkari. Eta hasieratik bera ere herritik gertuko lekuetan bizitzen hasi zen. Eta han entzutean bizimodu birtutetsu bat zebilen baten berri, joan zan erle jakintsu baten antzera, eta ez zan bere tokira itzultzen ikusi arte; eta gero, bertuterako bidean bertatik horniduraren bat hartuko balu bezala, berriro hara itzuli zen.
* * *
Horrela erakutsi zuen bizitza honen zorroztasunetan aritzeko gogorik handiena eta gogorik handiena. Eskuekin ere lan egiten zuen, entzuten baitzuen: «Lanik egiten ez duenak ez du jan behar». Eta irabazten zuena, neurri batean bere buruarentzat gastatzen zuen, neurri batean behartsuentzat. Eta otoitz egin zuen eten gabe, ikasi baitzuen geure baitan gelditu gabe otoitz egin behar dugula. Hain kontuz ibili zen irakurtzean, ez baitzuen idatzitako ezer faltan botatzen, baina oroimenean gorde zuen guztia, eta azkenean bere pentsaera bihurtu zen.
* * *
Jokabide hori izanik, Antony denek maite zuten. Eta zintzoki obeditu zien jende birtutetsuari. Bere baitan aztertu zituen horietako bakoitzaren ahaleginen eta bizitzaren abantailak eta onurak. Eta behatu zuen baten xarma, beste baten otoitzean konstantzia, hirugarren baten lasaitasuna, laugarren baten filantropia; beilaian beste bati, eta irakurtzean beste bati; miretsi zen bata bere pazientziaz, bestea bere barau eta prostrazioz; beste bat imitatu zuen otzantasunean, beste bat ontasunean. Eta berdin hartu zuen Kristorekiko pietateaz eta guzien elkarrekiko maitasunaz. Eta horrela beteta, bere lekura itzuli zen, eta han bakarrik abiatu zen. Laburbilduz, guzien onak bere baitan bilduz, bere baitan agertu nahi izan zuen.
Baina bere adineko berdinekiko ere ez zuen bere burua bekaizkeriarik erakutsi, bertutean haiek baino gutxiago izan ez zedin izan ezik; eta au egin zuen halako moldez, ez zuen inor triste jarri, baina beraiek ere pozten ziren. Honela asertuko jende on guziek, zeinekin harremanak izan zituen, hura horrela ikusirik, Jainkozale deitzen zioten, eta agurtu zuten, batzuk seme bezala, eta besteak anaia bezala.
Kapitulua 2
Baina ongiaren etsaiak - deabru inbidiatsuak, gazteengan horrelako ekimen bat ikusita, ezin izan zuen jasan. Baina denekin egiteko ohitura zuena, bere kontra egiteko ere konpromisoa hartu zuen. Eta hartu zuen bidetik urruntzera tentatu zuen lehenik, bere ondasunen oroimena, arrebaren zaintza, familiaren loturak, diruaren maitasuna, aintzarako maitasuna, plazerra txertatuz. hainbat janariren eta bizitzaren beste xarma batzuena, eta azkenik – ongilearen gogortasuna eta horretarako zenbat ahalegin behar den. Horri bere ahultasun fisikoa eta helburua lortzeko denbora luzea gehitu zizkion. Orokorrean, bere buruan jakinduria zurrunbilo osoa piztu zuen, bere aukera zuzenetik urrundu nahirik.
* * *
Baina gaiztoak bere burua Antonioren erabakiaren aurka indarrik gabe ikusi zuenean, eta hori baino gehiago, bere irmotasunaz garaitua, bere fede sendoak iraulita eta bere otoitz etenik gabe erorita, orduan hasi zen gaztearen aurka beste armekin borrokatzen, gauez bezala. denboran era guztietako zarataz izutzen zuen, eta egunean zehar hainbeste gogaitzen zuen, ezen albotik ikusten zutenek bien artean borroka bat gertatzen ari zela ulertu zuten. Batak pentsamendu eta ideia ezpuruak txertatzen zituen, eta besteak, otoitzaren laguntzaz, on bihurtu zituen eta bere gorputza barauz indartu zuen. Hau izan zen Antoniok deabruarekin izandako lehen borroka eta bere lehen balentria, baina Antonioren Salbatzailearen balentria baino gehiago izan zen.
Baina Antoniok ez zuen askatu berak menperatutako izpiritu gaiztoa, eta etsaiak, garaitua izanik, segadak jartzeari utzi zion. Azken hau lehoi bat bezala ibiltzen baitzen bere kontrako abaguneren baten bila. Horregatik, Antoniok bizimodu zorrotzago batera ohitzea erabaki zuen. Eta, beraz, ainbeste dedikatzen zen beilagintzan, non askotan lo egin gabe igarotzen baitzuen gau osoa. Egunean behin jaten zuen ilunabarrean. Batzuetan bi egunetik behin ere, eta askotan lau egunean behin janaria hartzen zuen. Aldi berean, bere janaria ogia eta gatza zen, eta bere edaria ura baino ez zen. Ez dago haragiaz eta ardoaz hitz egin beharrik. Lo egiteko, kanabera matarekin konformatzen zen, gehienetan lur biluzian etzanda.
* * *
Hala eutsita, Antonio herritik ez oso urruti zegoen hilerrira joan zen, eta bere ezagunetako bati ogia gutxitan ekartzeko agindua eman ziolako, egun askotan behin, hilobietako batean sartu zen. Ezagunak atea itxi zion atzean eta bera bakarrik geratu zen barruan.
* * *
Orduan gaiztoa, au ezin jasanez, etorri zen gau batean izpiritu gaiztoen jendetza osoarekin eta hainbeste jo eta bultza egin zuen, non lurrean etzanda utzi zuen atsekabeak muturtuta. Hurrengo egunean ezaguna etorri zitzaion ogia ekartzera. Baina atea ireki eta hilda bezala lurrean etzanda ikusi orduko, jaso eta herriko elizara eraman zuen. Han lurrean etzan zuen, eta senide eta herritar asko Antonioren inguruan eseri ziren hildako baten inguruan bezala.
* * *
Gauerdian Antonio beregana etorri eta esnatu zenean, denak lo zeudela ikusi zuen, eta ezaguna bakarrik zegoen esna. Orduan, keinua egin zion beregana etortzeko eta eskatu zion jaso eta hilerrira eramateko inor esnatu gabe. Beraz, gizon hark eraman zuen, eta atea itxi ondoren, lehen bezala, berriz ere bakarrik geratu zen barruan. Kolpeen ondorioz zutik jartzeko indarrik ez zuen, baina etzan eta otoitz egin zuen.
Eta otoitzaren ostean esan zuen ozenki: “Hemen nago – Antonio. Ez naiz zure kolpeetatik ihes egiten. Gehiago jotzen banauzu ere, ezerk ez nau bereiziko Kristorekiko maitasunetik». Eta orduan abestu zuen: "Erregimentu oso bat ere nire aurka bilduko balitz, nire bihotzak ez luke beldurrik izango".
* * *
Eta horrela, aszetikoak hitz hauek pentsatu eta esan zituen. Eta ongiaren etsai gaiztoak, harrituta, gizon au, kolpeen ondoren ere, toki berera etortzera ausartu zelako, bere txakurrei dei egin eta, haserreak lehertuta, esan zuen: «Ikus ezazue ez duzuen kolpeekin egin genezakeela higatu, baina oraindik gure kontra hitz egitera ausartzen da. Jarrai dezagun beste modu batean haren aurka!”.
Orduan, gauean hain zarata handia ateratzen zuten, non toki osoa dardarka zegoela zirudien. Eta deabruek gela txiki tamalgarriko lau hormak amiltzen zituztela zirudien, haien bidez inbaditzen ari zirela iruditu zitzaien, animalia eta narrasti itxuran eraldatuta. Eta berehala lehoi, hartz, lehoinabar, zezen, suge, aspio eta eskorpioi, otsoen ikuskerez bete zen. Eta bakoitza bere erara mugitzen zen: lehoiak orro egin eta eraso egin nahi zion, zezenak adarrez zulatzen zion itxurak egiten zituen, sugea beregana heldu gabe arrastaka zebilen eta otsoa bere gainera jotzen saiatu zen. Eta mamu horien guztien ahotsak izugarriak ziren, eta haien amorrua izugarria.
Eta Antoniok, haiek kolpatu eta ziztaturik bezala, intziri egin zuen jasaten ari zen gorputzeko minen ondorioz. Baina espiritu alaia mantendu zuen eta, iseka eginez, esan zuen: «Zuetan indarren bat bazegoen, nahikoa litzateke zuetako bat etortzea. Baina Jainkoak boterea kendu dizulako, beraz, asko izan arren, ni beldurtzen besterik ez duzu saiatzen. Zure ahultasunaren froga da hitzik gabeko izakien irudiak bereganatu dituzula.’ Berriro ausardiaz beterik, esan zuen: “Ahal baduzu, eta benetan nire gain boterea lortu baduzu, ez atzeratu, eraso baizik! Ezin baduzu, zergatik traba alferrik? Kristogan dugun fedea guretzat zigilu eta gotorleku bat da”. Eta haiek, askoz gehiago saiakera eginda, hortzak karraskatu zizkioten haren aurka.
* * *
Baina kasu honetan ere, Jauna ez zen Antonioren borrokatik alde batera utzi, baizik eta haren laguntzara etorri zen. Zeren Antoniok gora begiratu zuenean, teilatua irekita bezala ikusi zuen, eta argi izpi bat jaisten zitzaion. Eta ordu hartan deabruak ikusezin bihurtu ziren. Eta Antoniok hasperen egin zuen, bere oinazeetatik libraturik, eta agertu zitzaion ikuskerari galdetu zion, esanez: «Non zinen? Zergatik ez zara hasieratik etorri nire oinazea amaitzeko?”. Eta ahots bat entzun zitzaion: “Antoni, hemen nengoen, baina zure borroka ikusteko zain nengoen. Eta ausart egon eta garaitu ez zarenean, beti izango naiz zure babeslea eta ospetsu egingo zaitu lur osoan».
Hau entzun zuenean, jaiki eta otoitz egin zuen. Eta horrenbeste indartu zen, ezen gorputzean lehen baino indar gehiago zuela sentitu zuen. Eta orduan hogeita hamabost urte zituen.
* * *
Hurrengo egunean bere ezkutalekutik atera eta are hobeto kokatu zen. Basora joan zen. Baina berriro etsaiak, bere gogoa ikusirik eta oztopatu nahirik, zilarrezko plater handi baten irudi faltsu bat bota zion bidera. Baina Antonio, gaiztoaren maltzurkeria ulerturik, gelditu egin zen. Eta plater barruan deabrua ikusirik, errieta egin zion, platerari mintzatuz: «Non dago basamortuan platera? Bide hau zapaldu gabea da eta ez dago giza urratsen arrastorik. Norbaitengandik eroriko balitz, ezin zen oharkabean pasatu, oso handia baita. Baina galdu zuena ere itzuliko zen, bilatu eta aurkituko zuen, lekua hutsik baitago. Trikimailu hau deabruarena da. Baina ez duzu oztopatuko nire borondate ona, deabrua! Zilar honek zurekin suntsipenera joan behar duelako!”. Eta Antoniok hitz hauek esan bezain pronto, platera kea bezala desagertu zen.
* * *
Eta bere erabakiari gero eta irmoago jarraituz, Antonio mendira abiatu zen. Ibaian behera gotorleku bat aurkitu zuen, hutsik eta hainbat narrastiz beteta. Hara joan eta han geratu zen. Eta narrastiak, norbaitek atzetik aterako balitu bezala, berehala ihes egin zuten. Baina sarrera hesitu eta sei hilabetez ogia jarri zuen bertan (hau egiten dute tiviarrek eta askotan ogiak urte oso batean hondatu gabe geratzen dira). Barruan ura ere bazenuen, beraz, santutegi sarezin batean bezala ezarri zen eta barruan bakarrik geratu zen, bera atera gabe edo hara inor zetorrela ikusi gabe. Urtean bitan bakarrik jasotzen zuen ogia goitik, teilatutik.
* * *
Eta beregana etortzen ziren ezagunei barrura sartzen uzten ez zienez, haiek, sarri egunak eta gauak kanpoan igaroz, jendetza bezalako zerbait entzun zuten zarata egiten, deigarrian, ahots penagarriak botatzen eta oihukatzen: «Alde gure lekuetatik! Zer egin behar duzu basamortuarekin? Ezin dituzu jasan gure trikimailuak».
Hasieran, kanpoan zeudenek pentsatu zuten beraiekin borrokan ari ziren pertsona batzuk zirela eta eskailera batzuetatik sartu zirela. Baina zulo batetik begiratu eta inor ikusi ez zutenean, deabruak zirela konturatu ziren, beldurtu egin ziren eta Antoniori deitu zioten. Berehala entzun zituen, baina ez zuen deabruen beldur. Eta atarira hurbildurik, jendea joan eta beldurrik ez izateko gonbita egin zuen. Zeren, esan zuen, deabruak maite ditu beldur direnei halako txantxak egitea. "Baina zure burua gurutzatzen duzu eta isil-isilik joaten zara, eta utzi jolasten". Eta horrela joan ziren, gurutzearen seinalearekin loturik. Eta gelditu zen eta ez zuten deabruek inola ere kalterik egin.
(jarraituko du)
Oharra: bizitza hau San Atanasio Handiak, Alexandriako artzapezpikuak idatzi zuen, Antonio Handia apezaren hil eta urtebetera († 17ko urtarrilaren 356an), hau da, 357an, Galiako mendebaldeko fraideek eskatuta (j. Frantzia) eta Italia, non artzapezpikua erbestean zegoen. San Antonio Handiaren bizitzaren, balentrien, bertuteen eta sorkuntzaren lehen iturririk zehatzena da eta berebiziko garrantzia izan zuen monastiko bizitzaren finkapenean eta loraldian bai Ekialdean eta baita Mendebaldean ere. Adibidez, Agustinek bere Aitorpenetan bizitza honek bere konbertsioan eta fedean eta pietatean hobetzen duen eragin handiaz hitz egiten du..
