Lerineko San Bizenteren eskutik,
ra bere lan historiko nabarmena "Kongregazio Fedearen Antzinatearen eta Unibertsaltasunaren Memoriaren Liburua"
Kapitulua 4
Baina esandakoa argiago gera dadin, adibide bereiziez ilustratu eta apur bat xeheago aurkeztu behar da, gehiegizko laburtasunaren bila dabilen hitz presatuak gauzen balioa kendu dezan.
Donatus-en garaian, nondik datorkion “Donatists” izena, Afrikako jendearen zati handi bat bere akatsa lehertzera lasterka joan zenean, izena, fedea, aitortza ahaztuta, baten arduragabekeria sakrilegioa jarri zutenean. Kristoren Elizaren aurrean gizakia, bada, Afrika osoan zehar, zisma zitala mespretxatuz Eliza unibertsalarekin bat egin zutenek bakarrik gorde zezaketen kalterik gabe sinesmen kontziliarraren santutegian; izan ere, belaunaldiei utzi zieten adibide bat, nola gero zuhurtziaz gorputz osoaren osasuna baten edo, gehienez ere, gutxi batzuen ergelkeriaren aurrean jarri. Era berean, Arian pozoiak kutsatu zuenean, ez bazterren bat, baizik eta ia mundu osoa, iluntasun batek lainotu baitzituen ia latinez hitz egiten zuten gotzain guztien gogoa, neurri batean indarrez, beste batean iruzurraz, eta erabakitzea eragotzi zuen. zer bide jarraitu nahasmen horretan – orduan Kristo benetan maitatu eta gurtzen zuena eta antzinako fedea traizio berriaren gainetik jartzen zuena bakarrik geratu zen hura ukitzeak dakarren kutsaduraz zikindu gabe.
Garai hartako arriskuek argiago erakusten zuten dogma berri bat sartzea zenbateraino izan zitekeen hilgarria. Orduan gauza txikiak ez ezik, gauza garrantzitsuenak ere erori zirelako. Ahaidetasunak, odol-harremanak, adiskidetasunak, familiak ez ezik, hiriak, herriak, probintziak, nazioak eta, azkenik, Erromatar Inperio osoa astindu eta astindu zuten oinarrietaraino. Izan ere, berrikuntza gaizto horrek, Bellona edo haserre batzuk bezala, enperadorea harrapatu ondoren, eta gero lege berriei eta jauregiko pertsona gorenei men egin ondoren, ez zuen utzi dena, pribatua eta publikoa, nahastea eta nahastea. sakratua eta blasfemoa, ez ongia eta gaizkia bereizteko, baizik eta nahi duena bere posizioaren goitik jotzeko. Orduan emazteak urratu, alargunak iraindu, birjinak desohoratu, monasterioak suntsitu, elizgizonak jazarri, diakonoak azotatu, apaizak erbesteratu; kartzelak, ziegak eta meategiak gizon santuez beteta zeuden, gehienek, hirietara sartzea ukatu ondoren, bota eta erbesteratuta, gainera erori, hondatu eta suntsitu zituzten biluztasunak, goseak eta egarriak basamortu, haitzulo, pizti artean, eta arrokak. Eta hori guztia ez al da gertatzen zeruko irakaspena giza sineskeriak lekuz aldatu duelako, antzinatasuna, oinarri sendoen gainean zegoena, berritasun zikinak iraultzen duelako, antzinako ezarriak iraintzen direlako, gurasoen dekretuak bertan behera uzten direlako, erabakiak gure arbasoek flau eta hauts bihurtzen dira, eta jakin-min zital berriaren modak ez dira gordetzen antzinate santu eta ustelgabearen muga errugabeen barruan?
Kapitulua 5
Baina, agian, berriarekiko gorrototik eta zaharrekiko maitasunetik osatzen dugu hau? Hala uste duenak, sines dezala bederen Anbrosio dohatsua, zeinak bere bigarren liburuan Graziano enperadoreari, berak denbora mingotsa deitoratuz, dioena: «Baina nahikoa, Jainko ahalguztiduna, garbitu dugu gure erbestearekin eta gurearekin. odola konfesoreen sarraskia, apaizen erbesteak eta gaiztakeria handi honen gaitza. Aski argi dago fedea kutsatu dutenak ezin direla seguru egon». Eta berriro obra bereko hirugarren liburuan: «Begira gaitezen arbasoen aginduak eta ez gaitezen ausartu arduragabekeria handiz haiengandik jasotako zigiluak urratzen. Profezia Liburu zigilatu hura, ez zaharrek, ez botereak, ez aingeruak, ez goiaingeruak ez ziren ausartzen irekitzera: Kristo bakarrik zegoen lehen azaltzeko eskubidea. Gure artean nor ausartuko litzake Sazerdote Liburuaren zigilua hausten, konfesoreek zigilatu eta ez bat eta biren martirioz santua? Batzuk zigilatzera behartu zituzten, baina gero berriz zigilatu, iruzurra salatuz; eta hura profanatzera ausartzen ez zirenak konfesore eta martiri bihurtu ziren. Nola uka dezakegu garaipena aldarrikatzen dugun horien fedea?». Eta halaxe aldarrikatzen dugu, o Anbrosio agurgarria! Izan ere, aldarrikatzen dugu eta, goraipatzen, harritzen gara! Nor da, bada, hain ergela, ezen, harrapatzeko indarrik ez duen arren, ez die behintzat indarrik arbasoen fedea defendatzetik eragotzi ezin diezaiekeenei jarraitzeko —ez mehatxu, ez lausengu, ez bizitza, ez heriotza, ez jauregia, ez guardiarik, ez enperadorerik, ez inperiorik, ez gizakirik, ez deabrurik? Nori, diot, erlijio-antzinatasunari eutsi ziotelako, Jainkoak dohain handi bat merezi zuela epaitu zuen: haien bidez eroritako elizak berreskuratzea, izpirituz hildako nazioak biziberritzea, apaizen buruetan botatako koroak atzera botatzea, ezabatzea. Eskritura ez gaizto haiek, eta gaiztakeria berriaren orbana goitik apezpikuei isuritako malko jario batez, eta azkenean ia mundu osoa berreskuratu, ustekabeko heresia honen ekaitz ikaragarriak eramana, sinesgabetasun berria aintzinako federa, zoramen berritik aintzinako zuhurtasunera, itsutasun berritik antzinako argira. Baña konfesoreen birtute ia jainkotiar au guzian, gauza bat da guretzat inportanteena: bada, aintzinako Elizaren denporan, artu zutela bere gain artu zituztela ez zatiren bat, osotasuna baizik. Izan ere, ez baitzen egokia hain gizon handi eta ospetsuentzat hain ahalegin handiz eustea baten edo biren edo hiruren susmo zalantzazko eta askotan elkarren kontraesanak direnei, ezta probintziaren batean kasualitateko akordioren batengatik guduetan sartzea ere; baña, Eliza santuko apaiz guzien dekretu eta determinazioei jarraituz, egia apostolikoaren eta kontzilioaren oinordeko zirenak, nahiago izan zuten beren buruak saldu, baina ez antzinako fede unibertsala.
Kapitulua 6
Handia da, bada, gizon dohatsu hauen adibidea, dudarik gabe jainkotiarra, eta egiazko kristau guztien partez oroitzeko eta gogoeta nekaezinerako merezi duena; izan ere, haiek, zazpi kandelero baten antzera, Espiritu Santuaren argiz zazpi aldiz distiratsu, ondorengoen begien aurrean ezarri zuten araurik distiratsuena, nola geroago, hainbat hitz alferren engainuaren artean, berrikuntza gaiztoaren ausardia eta txaloka egin behar zuten. antzinate santuaren autoritatea. Baina hau ez da berria. Elizan beti gertatu izan baita pertsona bat zenbat eta erlijiosoagoa izan, orduan eta prest egon berrikuntzen aurka egiteko. Halako adibideak hamaika daude. Baina ez erortzeko, har dezagun bakarra, eta hobe da apostolu-etxekoa; denek argiago ikusten baitute zer indarrekin, zer nahirekin eta zer gogorekin apostolu dohatsuen jarraitzaile dohatsuek behin betiko fedearen batasuna defendatzen zuten. Behin Agripino agurgarria, Kartagoko apezpikua, izan zen lehena, jainkozko kanonaren aurka, Eliza unibertsalaren arauaren aurka, bere apaiz lagun guztien iritzien aurka, arbasoen ohitura eta establezimenduaren aurka, pentsatu zuena. Bataioa errepikatu behar dela. Berrikuntza horrek hainbesteko gaitz ekarri zuen, non hereje guztiei sakrilegioaren adibidea emateaz gain, fededun batzuk engainatzen baitzituen. Eta nonahi herriak berrikuntza honen aurka marmar egiten zuenez, eta nonahi apaiz guziak kontra jarri baitziren, bakoitza bere sutsuaren arabera, orduan apostolu tronuko prelado Esteban Aita Santu dohatsuak bere lagunekin batera kontra egin zion, baina sutsuki. denak, ene ustez, beste guztiak gainditu behar dituela fedean bere debozioan, bere ofizioko agintean gainditzen dituen bezainbat. Eta, azkenik, Afrikari egindako gutun batean, honako hau baieztatzen zuen: "Ezer ez dago berritzearen menpe, tradizioa bakarrik errespetatu behar da". Gizon santu ta zuhur hark konprenitu zuen egiazko pietateak ez duela onartzen beste araurik, dena semeei gurasoengandik jasoa izan zen fede berarekin eman behar zaiela; ez dugula fedea gure nahien arabera eraman behar, baizik eta aitzitik – berak eramaten gaituen tokira jarraitzea; eta kristau apaltasunari eta austeritateari dagokiola berea ondorengoei ez ematea, bere arbasoengandik jasotakoa gordetzea baizik. Zein zen orduan arazo honetatik ateratzeko bidea? Zer, egia esan, ohikoa eta ezaguna baino? Alegia: zaharra gorde zen, eta berria lotsagarriki baztertua.
Baina, beharbada, orduan izan zen bere berrikuntzaren babesa falta? Aitzitik, bazituen bere alboan halako dohainak, halako elokuentzia ibaiak, halako atxikimenduak, halako sinesgarritasuna, Eskrituretako halako profeziak (modu berri eta gaizto batean interpretatuta, noski) non, nire ustez, konspirazio osoa. Ezin zitekeen beste modu batean erori arrazoi bat izan ezik: harropatutako berrikuntzak ez dio bere kausaren pisuari eutsi, bere gain hartu eta defendatu duena. Zer gertatu zen gero? Zeintzuk izan ziren Afrikako Kontseilu edo dekretu horren ondorioak? Jainkoaren borondatez, bat ere ez; dena suntsitua, baztertua, amets bat bezala zapalduta, maitagarrien ipuin bat bezala, fikzio bat bezala. Eta, oi, bira zoragarria! Irakaspen honen egileak fideltzat hartzen dira, eta bere jarraitzaileak hereje; irakasleak absolbitu, ikasleak kondenatu; liburuen egileak Jainkoaren Erreinuaren semeak izango dira, eta haien defendatzaileak infernuko suak irentsiko ditu. Beraz, nor da, beraz, apezpiku eta martiri guztien artean, Zipriano, bere lagunekin batera, Kristorekin errege izango dela zalantzan jarriko duen ergela? Edo, aitzitik, nor da gai sakrilegio handi hau ukatzeko Donatistak eta beste gizon gaiztoak, kontzilio horren aginteaz berriz bataiatu direla harrotzen direnak, betiko sutan deabruarekin erreko dutela?
Kapitulua 7
Iruditzen zait epai hau goitik ezagutzera eman dela gehienbat izen arrotz baten azpian heresiaren bat estali nahi dutenen iruzurra dela eta, normalean, antzinako autore batzuen idazlanak, ez oso argiak, arrazoiak direla medio. beren iluntasuna beren irakaspenaren ujkim dagokio; beraz, gauza hau nonbait jartzen dutenean, ez dirudi lehenak edo bakarrak direnik. Haien traizio hori, nire ustez, bikoitza da gorrotagarria: lehena, ez dutelako beldurrik besteei heresiaren pozoitik edateko eskaintzeko, eta bigarrenik, esku gaizto batekin gizon santuren baten oroitzapena pizten dutelako, bezala. ordurako errauts bihurtutako ikatzak eta isilean lurperatu beharrekoak berriz pizten baziren, berri ematen dute, berriz ere argira ekarriz, horrela beren progenitor Ham-en jarraitzaile bihurtuz, zeinak ez zuen bakarrik agurgarriaren biluztasuna estaltzen. Noe, baina besteei erakutsi zien, berataz barre egiteko. Beraz, desatsegin bat irabazi zuen filial pietatea iraintzeagatik, hain handia non bere ondorengoak ere bere bekatuen madarikazioarekin lotuak izan ziren; ez zen batere bere anaia dohatsuaren antzekoa, zeinek ez baitzuten beren aita agurgarriaren biluztasunak beren begiak kutsatu, ez besteei agerrarazi nahi, baina begiak alde batera utzirik, idatzia den bezala, estali zuten: ez zuten onartu; ez zuten ezagutarazi gizon santuaren transgresioa, eta horregatik bedeinkazio batez sarituak izan ziren haientzat eta ondorengoentzat.
Baina itzul gaitezen gure gaira. Orregatic bethe bear degu ikara eta ikara handiz fedea aldatzearen eta pietatea profanatzearen krimenaz; Elizaren egiturari buruzko irakaskuntzak ez ezik, apostoluek beren agintearekin duten iritzi kategorikoak ere eragozten digu. Guztiek baitakite zein zorrotz, zein gogor, zein gogor erasotzen dien Paulo apostolu dohatsuak, erraztasun harrigarriz, «Kristoren graziara deitu zituenetik, beste ebanjelio batera, ez den beste bat» lasterregi igaro ziren batzuei. “Beren gurariak gidatuta, irakasleak berengana bildu dituzte, beren belarriak egiatik aldenduta, eta alegietara itzuli direnak,” “kondenapean daudenak, beren lehen promesa baztertu dutelako”, beraiek engainatzen dituzte. horietaz apostoluak Erromako anaiei idatzi zien: «Othoizten zaituztet, anaiak, kontuz ibili ikasi duzuen doktrinaren kontrako zatiketak eta sedukzioak sortzen dituztenetatik, eta kontuz ibili. Halakoek Jesukristo gure Jauna ez dutelako zerbitzatzen, baizik haien sabelak, eta hitz gozo eta lausenguzekin engainatzen baitituzte buru xumeen bihotzak”, “etxeetan sartu eta emazteak liluratzen dituztenak, bekatuz zamatuta eta hainbat gutiziaz jabetuta, emazteak. beti ikasten ari dira eta ezin dira inoiz egiaren ezagutzara heldu”, “aho-ahoak eta engainatzaileak, … etxe osoak hondatzen dituzte irabazi gaiztoagatik behar ez dutena irakatsiz”, “gogo gaiztoko gizonak, fedetik baztertuak” , “harrokeriaz itzalduta, ez dakite ezer eta nazkatuta daude eztabaida eta argudio alferez; pietateak irabazirako balio duela uste dute», «langabezian egonik, etxez etxe ibili ohi dira; eta alfer ez ezik, berritsuak, jakin-minak, eta komeni ez dena mintzo dira», «kontzientzia ona baztertuz, fedean naufragatuak diren», «zein hutsalkeria zikinak gaiztakeria gehiagotara pilatuko dira, eta beren mintzoa. borondatea etxebizitza bat bezala zabaltzen da'. Horiei buruz ere idatzia dago: «Baina ez dute gehiago lortuko, beren zorakeria denei agertuko zaielako, haien zorakeria agertu zen bezala».
Kapitulua 8
Eta hala, halako batzuk, probintzietan eta hirietan barrena ibiltzen zirenean, eta beren delirioak eramanez, salgaiak bezala, Galaziaretaraino iritsi zirenean; eta, haiek entzun ondoren, Galatiarrek egiarengandik goragale moduko bat hartu eta apostolu eta kontzilioko irakaspenaren mana bota zutenean, eta berrikuntza heretikoko ezpurutasunez gozatzen hasi zirenean, agintari apostolikoaren agintea agertu zen, dekretua gogortasun handiz: "Baina guk ere, dio apostoluak, edo zeruko aingeru batek, guk predikatu dizuguna ez den beste zerbait predikatu badizute, izan bedi anatema". Zergatik esaten du “baina gu ere bada” eta ez “baina nik ere bada”? Horrek esan nahi du: "Baita Pedrok, baita Andres ere, baita Joan ere, azkenik, abesbatza apostoliko osoak ere predikatu behar dizuegu jadanik predikatu dizuguna ez den beste zerbait, izan bedi anatema". Ankerkeria ikaragarria, ez zeure burua, ez gainerako apostolu-lagunak ez barkatzeko, jatorrizko fedearen sendotasuna ezarri ahal izateko! Dena den, hau ez da guztia: «Zeruko aingeru batek predikatu dizuguna ez den beste zerbait predikatu badizute ere, izan bedi anatema». Behin emandako fedea gordetzeko, ez zen nahikoa giza izaera bakarrik aipatzea, baina goi mailako natura aingerua sartu behar zen. «Ezta gu ere, dio, edo zeruko aingeru batek». Ez zeruko aingeru santuak oraindik bekatu egiteko gai direlako, baizik eta esan nahi duelako: ezinezkoa gertatuko balitz ere – edonork, edonork saiatu beharko luke behin entregatu zaigun fedea aldatzen – anatema izan. Baina agian hau pentsatu gabe esan zuen, giza bulkadak eramanda isuri baino, arrazoi jainkotiarrak gidatuta dekretatu baino? Erabat ez. Izan ere, errepikatutako adierazpenaren pisu izugarriaz betetako hitzak datoz: «Esan dugunez, orain berriro diot: norbaitek jaso duzunaz gain zerbait predikatzen badizute, anatema izan dadila». Ez zuen esan “inork esaten badizu onartutakoaz bestelako zerbait, bedeinkatua, laudatua, onartua izan dadila”, baina esan zuen: izan dadila anatema, hau da, kendu, eskomunikatua, baztertua, baten kutsadura ikaragarria ez dadin. ardiak Kristoren errugabeen artaldea kutsatzeko, berarekin nahaste pozoitsuarekin.
Oharra: Maiatzaren 24an, Elizak Lerineko San Bizenteren memoria (V. mendea) ospatzen du.
