Þrátt fyrir framfarir í sumum aðildarríkjum ESB við að draga úr notkun þeirra, hefur mengun skordýraeiturs enn í för með sér verulega hættu fyrir heilsu manna og umhverfið, samkvæmt samantekt Umhverfisstofnunar Evrópu (EEA) sem birt var í dag. Til að snúa þessu við, miklu meira þarf að gera að ná núllmengunarmarkmiðum ESB til að draga úr notkun og hættu á kemískum og hættulegri skordýraeitri um 50% fyrir árið 2030.
Víðtæk notkun skordýraeiturs er helsta uppspretta mengunar - mengar vatn, jarðveg og loft, veldur tapi á líffræðilegum fjölbreytileika og leiðir til mótstöðu gegn meindýrum. Útsetning manna fyrir efnafræðilegum skordýraeitri tengist langvinnum sjúkdómum, svo sem krabbameini og hjarta-, öndunarfæra- og taugasjúkdómum.
Nýja EES kynningarfundurinnHvernig skordýraeitur hafa áhrif á heilsu manna og vistkerfi í Evrópu' tekur saman nýjustu þekkingu á því hvernig kemísk varnarefni hafa áhrif á heilsu okkar og umhverfið og kynnir góða starfshætti til að draga úr notkun þeirra og áhættu víðsvegar um Evrópu. Það sýnir góða starfshætti um hvernig draga má úr notkun skordýraeiturs og stjórna tilheyrandi áhættu án þess að stofna matvælaframboði í hættu.
Varnarefnanotkun og áhrif: það sem við vitum
Evrópu landbúnaðargeirinn treystir enn á að nota mikið magn af efnafræðilegum varnarefnum til að viðhalda uppskeru, þar sem magn varnarefnasala hefur haldist stöðugt undanfarinn áratug. Varnarefni eru einnig notuð í skógrækt og meðfram vegum og járnbrautum, svo og í almenningsgörðum, leikvöllum eða görðum sem almenningur notar mikið - sérstaklega af börnum, barnshafandi konum og öldruðum, hópar sem eru viðkvæmari til varnarefna.
Frá 2011 til 2020, varnarefnasala í ESB-27 aðildarríkjunum hélst nokkuð stöðugt í kringum 350,000 tonn á ári.
Árið 2020 greindust eitt eða fleiri skordýraeitur yfir viðmiðunarmörkum áhyggjuefni (áhætta fyrir heilsu manna) á 22% allra vöktunarstaða í ám og vötnum um alla Evrópu. Hvað varðar jarðvegsmengun innihélt 83% landbúnaðarjarðvegs sem var prófaður í rannsókn 2019 varnarefnaleifar.
Meindýraeiturmengun er einn af helstu drifvöldum glötun líffræðilegs fjölbreytileika Í evrópu. Einkum hefur notkun skordýraeiturs valdið verulegri fækkun skordýrastofna, sem ógnar mikilvægu hlutverki sem þeir gegna í matvælaframleiðslu, einkum frævun flestra ávaxta- og grænmetisræktunar.
Fólk er aðallega verða fyrir varnarefnum með mataræði, þar með talið mat og drykkjarvatni, sem og með því að eyða tíma á svæðum þar sem skordýraeitur er notað og, fyrir landbúnaðarstarfsmenn, á vinnustað. Umfangsmikil mannlífseftirlitsrannsókn framkvæmd á árunum 2014 til 2021 í fimm Evrópulöndum fundu að minnsta kosti tvö skordýraeitur í líkama 84% þátttakenda í könnuninni.
Magn skordýraeiturs var stöðugt hærra hjá börnum en hjá fullorðnum, þar sem börn eru sérstaklega viðkvæm fyrir neikvæðum heilsufarsáhrifum efna. Útsetning manna fyrir efnafræðilegum skordýraeitri tengist ýmsum alvarlegum langvinnum sjúkdómum, svo sem krabbameini og hjarta-, öndunarfæra- og taugasjúkdómum, sem og þroskatöfum hjá börnum.
Að ná markmiðunum — draga úr notkun skordýraeiturs
Árið 2020, framkvæmdastjórn Evrópusambandsins Farm to Fork stefna kynnti tvo markmiðum um fækkun skordýraeiturs: 50% minnkun á notkun og hættu á kemískum varnarefnum og 50% minnkun á notkun hættulegra varnarefna. Stefnan er lykilatriði í European Green Deal og miðar að því að gera matvælakerfi Evrópu sanngjarnt, heilbrigt og sjálfbært. Til að ná markmiðunum mun krefjast meiri vinnu af hálfu stefnumótenda ESB og aðildarríkjanna, segir í kynningarfundinum.
Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins lagði nýlega til a ný reglugerð um sjálfbæra notkun varnarefna, sem myndi krefjast þess að lönd setji sér eigin landsbundin minnkunarmarkmið, tryggi að allir bændur og aðrir fagmenn notendur varnarefna taki upp umhverfisvæn meindýraeyðingarkerfi og takmarki notkun varnarefna á viðkvæmum svæðum eins og grænum svæðum í þéttbýli og verndarsvæðum. Aðrar ráðstafanir sem fjallað er um í kynningarfundinum eru meðal annars þjálfun faglegra notenda og ráðgjafa, hvetja til umbreytingar yfir í lífrænan búskap og nákvæmnisræktun og skattlagningu á hættulegustu varnarefnin.
Til að draga úr ósjálfstæði á efnafræðilegum skordýraeitri og viðhalda fæðuöryggi verður einnig mikilvægt að stuðla að því skipta yfir í aðrar gerðir landbúnaðar sem beita vistfræðilegum hugtökum og meginreglum um landbúnaðarframleiðslu, segir í kynningarfundi EES.