Ko Fr. John Bourdin
I muri a‘e i te parauraa e aita te Mesia i faarue i te parabole “no te patoiraa i te ino ma te puai,” ua haamata vau i te mana‘o e i roto i te Kerisetianoraa, aita te mau faehau i haapohehia no to ratou patoiraa i te haapohe aore ra i te rave i te mau mauhaa tama‘i.
Ki taku whakaaro i puta mai tenei pakiwaitara i te taenga mai o te putanga emepaea o te Karaitiana. E ai ki te korero ko nga kaipatu toa i mate noa na te mea kaore ratou i pai ki te tuku patunga tapu ki nga atua.
Inaha, i roto ia ratou te vai ra te feia o tei patoi roa i te aro e te haapohe, e te feia atoa o tei aro i te mau etene, aita râ i patoi i te faaohipa i te mau mauhaa tama‘i i te mau Kerisetiano. Kare e pai ki te aro ki te take i ara ake ai taua pakiwaitara mau tonu.
Waimarie, kua tiakina nga mahi a nga kaiwhakaatu, i roto i nga whakamatautau o nga Karaitiana tuatahi (tae atu ki nga hoia) e tino korerohia ana.
Te mea peapea, he iti noa iho o te Orthodox Russian e mohio ana ki a raatau, he iti noa atu te hunga e ako ana.
Inaha, ua î te oraraa o te feia mo‘a i te mau hi‘oraa o te patoiraa ma te mana‘o haava i te ohipa faehau. Kia mahara ahau ki etahi.
Na tona korenga ki te mahi hoia i mate ai te toa tapu a Maximilian i te tau 295. Ko te tuhinga o tana whakawakanga kei roto i tana Martyrology. I roto i te kooti i kii ia:
"Kare e taea e au te whawhai mo tenei ao... ka kii atu ahau ki a koe, he Karaitiana ahau."
Ei pahonoraa, ua faaite te porokonela e te tavini ra te mau Kerisetiano i roto i te nuu Roma. Ka whakahoki a Maximilian:
“Koia ta ratou mahi. He Karaitiana ano ahau, kaore e taea e au te mahi.
Waihoki, i wehe a St. Martin o Tours i te ope taua i muri i tana iriiringa. E ai ki nga korero i karangahia ia ki a Hiha mo te tuku i tetahi tohu hoia, engari kaore ia i whakaae, ka kii:
“He hoia ahau a tae noa mai ki naianei. Na kia mahi ahau ki a te Karaiti. Hoatu te utu ki etahi atu. Te opua nei ratou e tama‘i, e faehau vau na te Mesia e eita vau e faatiahia ia aro.”
He rite ano te ahua o te keneturio hou a St. Markel, i te wa o te hakari i rukea atu e ia nga honore hoia me nga kupu:
“Te tavini nei au ia Iesu Mesia, te Arii mure ore. e kore ahau e mahi ki tou kingi a muri ake nei;
Ko nga taonga mai i te whakawakanga ki a St. Markel kua tiakina hoki. E ai ki te korero i kii ia i tenei kooti "... e kore e tika mo te Karaitiana e mahi ana i te Ariki Karaiti ki te mahi i roto i nga ope o te ao."
Mo te kore e mahi hoia mo nga take Karaitiana, ka whakamanahia a St. Kibi, St. Cadoc me St. Theagen. I mamae tahi raua ko Hato Jerome. He kaiahuwhenua tino maia me te kaha i uru ki roto i te ope emepaea hei hoia whai mana. Kare a Jérome i pai ki te mahi, ka peia atu e ia te hunga i haere mai ki te tango i a ia, me etahi atu Karaitiana tekau ma waru, i karangahia ki te ope taua, huna ana ki roto i te ana. Ka whakaekea te ana e nga hoia emeera, engari kihai i mau i nga Karaitiana. He maminga ta ratou e whakaputa ai ki waho. I patua tonutia ratou i muri i to ratou korenga ki te whakaeke patunga tapu ma nga whakapakoko, engari ko te mutunga tenei o to ratou whakakeke ki te mahi hoia (e toru tekau ma rua nga Karaitiana i whakatapua i taua ra).
Ko te hitori o te riiona i Thebes, i raro i te mana o St. Maurice, he iti ake te tuhi. Ko nga mahi whakamate ki a ratou kaore i tiakina, i te mea kaore he whakawakanga. Ko nga korero a-waha anake, i tuhia ki te pukapuka a Hato Pihopa Eucherius, kei te toe. Kotahi tekau nga tangata o tenei roopu e whakakororiatia ana ma o ratou ingoa. Ko te toenga e mohiotia ana e te ingoa whanui o Agaun martyrs (kaua e iti iho i te mano tangata). Aita ratou i patoi roa i te rave i te mau mauhaa tama‘i ia aro ratou i te mau enemi etene. Ua orure hau râ ratou i to ratou faaueraahia e faaore i te orureraa hau Kerisetiano.
Ua parau ratou e eita ta ratou e nehenehe e haapohe i to ratou mau taeae Kerisetiano i roto i te mau huru tupuraa e no te mau tumu atoa:
"Kaore e taea e tatou te whakapoke i o tatou ringa ki te toto o te hunga harakore (Karaitiana). He oati ranei matou ki te aroaro o te Atua i mua i to matou oati ki to aroaro. E kore koe e whakapono ki ta matou oati tuarua ki te takahia e matou te oati tuatahi. Nau matou i whakahau kia patua nga Karaitiana - titiro, he rite tonu ta maua.
E ai ki te korero he kikokore te riiona, ka mate katoa nga hoia whakatekau. I muri i ia paopao hou, ka patua ano e ratou nga whakatekau katoa tae noa ki te patu i te roopu katoa.
Ko St John the Warrior kaore i tino mutu tana mahi, engari i roto i te ope taua i uru ia ki roto i nga korero a te ope hoia e kiia nei ko te mahi whakaheke - he whakatupato i nga Karaitiana mo te whakaekenga e whai ake nei, te awhina i nga mawhiti, te toro atu ki nga tuakana me nga tuahine i maka ki te whare herehere (engari, e ai ki tana koiora, ka taea e tatou te whakaaro kaore ia i whakaheke toto: kei roto pea ia i nga waahanga tiaki i te taone nui).
Ki taku whakaaro he mea whakahiato te kii he pacifist katoa nga Karaitiana tuatahi (mehemea karekau i te rawaka nga korero o mua mo te oranga o te Hahi mai i tera wa). I roto râ i na senekele matamua e piti, ua ino roa to ratou huru i nia i te tama‘i, te mau mauhaa tama‘i, e te mau faehau, i papai ai te taata faahapa u‘ana i te Kerisetianoraa, te philosopho ra o Celsus e: “Ia na reira te taata atoa ia oe, aita hoê a‘e mea e nehenehe e tapea i te emepera ia rave i te reira. ka noho mokemoke me nga hoia kua mawehe atu i a ia. Ka taka te emepaea ki roto i nga ringa o nga tangata tauhou kore ture.'
Ua pahono te taata tuatapapa faaroo Kerisetiano o Origen e:
“Ua haapiihia te mau Kerisetiano eiaha e paruru ia ratou iho i to ratou mau enemi; e no te mea ua haapa‘o ratou i te mau ture o te horo‘a i te mărû e te here i te taata, ua noaa ia ratou no ô mai i te Atua ra te mea o te ore e noaa ia ratou ahiri ratou i faati‘ahia ia tama‘i, noa’tu e ua na reira ratou.
Me whai whakaaro tatou ki tetahi atu take. Aita te feia patoi i te pae no te haava mana‘o i riro ei fifi rahi no te mau Kerisetiano matamua, e ere ïa na roto i to ratou ineineraa e tavini i roto i te nuu, no te mea râ e aita e faufaa no te mau emepera ia faaî i te nuu tamau i te mau faaheporaa.
Ua papai o Vasily Bolotov no nia i te reira: “Ua faaîhia te mau legiona Roma i te mau taata e rave rahi o tei haere mai e tapao mai.” No reira, ka taea e nga Karaitiana te uru ki te hoia i roto i nga keehi motuhake'.
Ko te ahuatanga ka nui haere nga Karaitiana i roto i te ope, na kua mahi ratou i roto i nga kaitiaki o te emepaea, i puta noa i te mutunga o te rau tau 3.
E ere i te mea faufaa ia tomo ratou i roto i te taviniraa i muri a‘e i to ratou fariiraa i te bapetizoraa Kerisetiano. I te nuinga o nga wa e mohiotia ana e matou, i riro mai ratou hei Karaitiana i a ratou ano he hoia. I konei karekau pea e taea e tetahi penei i a Maximilian te haere tonu ki roto i te mahi, ka akiakihia tetahi atu kia noho tonu ki roto, ka whakaiti i nga mea e whakaaro ana ia ka taea e ia. Ei hi‘oraa, eiaha e faaohipa i te mau mauhaa tama‘i i te mau taeae i roto i te Mesia.
Ua faataa-maitai-hia te mau otia no te hoê faehau o tei huri i te Kerisetianoraa i te omuaraa o te senekele 3 e St. , ahakoa kua tae mai he ota ki a koe… Kaua te hoia e mahi ana e patu i te tangata. Ki te whakahaua ia, kaua e mahia te whakahau, kaua hoki e oati. Ki te kore ia e pai, waiho kia whakakahoretia. Ko te tangata kei a ia te mana o te hoari, ko te kaiwhakawa ranei o te pa e mau ana i te indigo, kia mutu, kia whakakahoretia ranei. Ko te hunga panui, whakapono ranei e hiahia ana kia noho hei hoia, me paopao ratou no te mea kua whakahawea ratou ki te Atua. Eita e tia i te hoê Kerisetiano ia riro ei faehau maori râ ia faahepohia e te hoê raatira mau o‘e. Kaua ia e whakataimaha ki te hara toto. Heoi, ki te mea kua whakaheke toto ia, kaua ia e kai i nga hakarameta ki te kore ia e purea i te ripeneta, i te roimata, i te tangi. Kaua e mahi ma te tinihanga, engari ma te wehi ki te Atua.
Na roto noa i te roaraa o te tau i haamata ’i te Ekalesia Keresetiano i te taui, i te faaatea ê i te viivii ore o te mana‘o evanelia, i te faatano i te mau titauraa a te ao, tei taa ê i te Mesia.
A i roto i nga whare whakamaumahara Karaitiana ka whakaahuahia te ahua o enei huringa. Ina koa, i roto i nga tuhinga o te Kaunihera Ekumene Tuatahi (Nicaea), ka kite tatou me pehea, na te tangohanga o te Karaitiana hei karakia a te kawanatanga, ka oma mai nga Karaitiana kua reti i mua mai i te mahi hoia ki te ope taua. Inaianei ka utua e ratou he moni whakapati kia hoki mai (ka maumahara ahau he mahi whakahirahira te mahi hoia, he pai te utu - i tua atu i te utu pai, i whiwhi penihana pai mo te riihiona).
I taua wa ka riri tonu te Hahi. Te parau ra te Ture 12 o te Apooraa Eukumene Tuatahi i taua mau “taiva” ra: “Te feia i piihia na roto i te aroha noa i roto i te ohipa faaroo e tei faaite i te hinaaro matamua o te hae na roto i te tatararaa i te tatua faehau; to ratou ruaki , no reira etahi i whakamahi moni me nga koha kia whakahokia ki te ope hoia: kia toru nga tau e noho ana ratou ki te whakarongo ki nga Karaipiture i roto i te whakamahau, kia tekau nga tau e takoto tapapa ana i roto i te whare karakia, e tono ana kia murua”. Ko te korero a Zonara, i tana whakamaoritanga mo tenei ture, kare rawa e taea e tetahi te noho tonu ki te mahi hoia mena kare ano ia i whakarere i te whakapono Karaitiana.
Tau ahuru matahiti râ i muri iho, ua papai o St. Basil the Great ma te feaa ore no nia i te mau faehau kerisetiano i ho‘i mai na te tama‘i: “Aita to tatou mau metua i mana‘o e e taparahi taata te haapoheraa i roto i te aroraa, ma te otoheraa, mai ta ’u e mana‘o ra, te mau aito no te viivii ore e te paieti. Engari tera pea he mea pai kia tohutohungia ratou, me te mea he ringa poke nei, kia toru nga tau e mawehe atu ai ratou ki te uru ki nga mea ngaro tapu.
Te tomo nei te Ekalesia i roto i te hoê tau e tia ia faaauhia i rotopu i te Mesia e o Kaisara, ma te tamata i te tavini i te hoê e eiaha e faaino i te tahi.
No reira i puta mai ai te pakiwaitara e mea ana kare nga Karaitiana tuatahi i mahi i roto i te ope taua no te mea kare ratou i pai ki te tuku patunga tapu ki nga atua.
Na ka tae tatou ki te pakiwaitara o tenei ra ko tetahi hoia (ehara i te Karaitiana) e whawhai ana mo te "take tika" ka taea te whakanui hei kaiwhakaatu me te tapu.
Puna: Te wharangi Facebook whaiaro a te Kaituhi, i whakaputaina i te 23.08.2023.
https://www.facebook.com/people/%D0%98%D0%BE%D0%B0%D0%BD%D0%BD-%D0%91%D1%83%D1%80%D0%B4% D0%B8%D0%BD/pfbid02ngxCXRRBRTQPmpdjfefxcY1VKUAAfVevhpM9RUQbU7aJpWp46Esp2nvEXAcmzD7Gl/
