By Prof. AP Lopukhin, Whakamaoritanga o nga Karaipiture Tapu o te Kawenata Hou
Upoko 13. 1-9. Te mau a'oraa no te tatarahapa. 10 – 17. Te whakaora i te Hatarei. 18 – 21. E rua kupu whakarite mo te rangatiratanga o te Atua. 22 – 30. He tokomaha e kore e uru ki te rangatiratanga o te Atua. 31-35. Ko nga kupu a te Karaiti mo te whakaaro a Herora ki a ia.
Luka 13:1 . I taua wa ano ka haere mai etahi, ka korero ki a ia mo nga tangata o Kariri, i whakaranua nei o ratou toto e Pirato ki a ratou patunga tapu.
Ko nga piiraa ki te ripeneta e whai ake nei kei roto anake i a Ruka te Kaikauwhau. Oia atoa, o ’na ana‘e te faatia ra i te taime i horoa ’i te Fatu i te taime no te paraparau i taua mau a‘oraa ra i te feia e haaati ra ia ’na.
"I te wa ano", ie. I te wa e korero ana te Ariki i tana korero o mua ki te iwi, ka korerotia e etahi o nga kai whakarongo hou ki a te Karaiti nga korero nui. Te tahi mau taata no Galilea (e au ra e ua ite te feia taio i to ratou hopearaa, no te mea tei mua te tumu parau τῶν i mua i te parau Γαλιλαίων) i haapohehia i runga i te whakahau a Pirato i a ratou e whakaeke ana i te patunga tapu, a ka tauhiuhia nga toto o te hunga i patua ki nga kararehe hei patunga tapu. Aita i ite-maitai-hia e no te aha Pilato i faatia ’i ia ’na iho i te haavî ia ’na iho i Ierusalema e te mau taata o te Arii ra o Heroda, tera râ, i roto i taua mau tau arepurepu ra, e nehenehe mau â te tiaau tiaau no Roma e rave ma te ore e hi‘opoa maite i te mau ohipa teimaha roa, i nia iho â râ i te mau taata no Galilea, o tei haapohehia. te nuinga i mohiotia mo to ratou ahua kotiti ke me te kaha ki te tutu ki nga Roma.
Luka 13:2 . Na ka whakahoki a Ihu ki a ratou, ka mea, E mea ana ranei koutou he nui ke atu te hara o enei tangata o Kariri i nga tangata katoa o Kariri, i pera ai o ratou mate?
Ko te patai a te Ariki pea na te ahua o te hunga i kawe mai ki a ia te korero mo te whakangaromanga o nga tangata o Kariri i tino hiahia ki te kite i roto i tenei whakangaromanga whakamataku i te whiunga a te Atua mo etahi hara motuhake i mahia e te hunga i mate.
"i" - he tika ake: ka (ἐγένοντο) ka whiua ranei e ratou ma to ratou whakangaromanga.
Luka 13:3 . Kahore, ko taku kupu tenei ki a koutou; engari ki te kore koutou e ripeneta, ka mate katoa koutou.
Ua faaohipa te Mesia i teie taime no te a‘o i te feia e faaroo ra ia ’na. Te haamouraa o te mau taata no Galilea, ia au i ta ’na parau tohu, te faaite ra te reira i te haamouraa o te nunaa ati Iuda taatoa, i te mea e, oia mau, te vai noa ra te taata ma te ore e tatarahapa i to ratou patoiraa i te Atua, o te titau nei ia ratou ia farii i te Mesia.
Luka 13:4 . E mea ana ranei koutou, ko taua hunga tekau ma waru i hinga nei te pourewa o Hiroama, a mate iho, nui atu to ratou hara i to te hunga katoa e noho ana i Hiruharama?
E ere noa te huru o te mau taata no Galilea te nehenehe e tairi i te feruriraa e te aau. Te faahiti ra te Fatu i te tahi atu ohipa tei tupu i muri a‘e, oia hoi te toparaa o te Pare o Siloama, o tei haapohehia hoê ahuru ma vau taata i raro a‘e i to ’na repo. He nui atu ranei to ratou hara i te aroaro o te Atua i to era atu o nga tangata o Hiruharama?
“Te Pare o Siloama”. Kaore i te mohiotia he aha tenei pourewa. Ko te mea tino marama i tu tata tonu ki te Puna o Siloama (ἐν τῷ Σιλωάμ), e rere ana i raro o Maunga Hiona, i te taha tonga o Hiruharama.
Luka 13:5 . Kahore, ko taku kupu tenei ki a koutou; engari ki te kore koutou e ripeneta, ka mate katoa koutou.
Ko te "katoa" he korero ano mo te kaha o te whakangaromanga o te iwi katoa.
Eita e nehenehe e mana‘ohia e ua patoi te Mesia i te mau taairaa i rotopu i te hara e te faautuaraa, “mai te hoê mana‘o faufau a te ati Iuda,” mai ta Strauss e parau ra (“Te Ora o Iesu”). Kaore, i mohio a te Karaiti ki te hononga i waenganui i te mamae o te tangata me te hara (cf. Mat. 9: 2), engari kaore i mohio ki te mana anake o te tangata ki te whakatu i tenei hononga kia rite ki o raatau whakaaro mo ia keehi takitahi. Ua hinaaro oia e haapii i te taata e ia ite ana‘e ratou i te mauiui o vetahi ê, e tia ia ratou ia tutava i te hi‘opoa i te huru o to ratou iho varua e ia hi‘o i roto i te faautuaraa e roohia i nia i to ratou taata-tupu, i te faaararaa ta te Atua e tono mai ia ratou. Ae, i konei kei te whakatupato te Ariki ki nga tangata mo taua ahua pouri e kitea ana i roto i nga Karaitiana, e kite ana i nga mamae o o ratou hoa tata, e paopao ana ki a ratou ma te kore whakaaro ki enei kupu: "Kua tika ia ... ".
Luka 13:6 . A i korerotia e ia tenei kupu whakarite: He piki ta tetahi tangata, he mea whakato ki tana mara waina;
Hei whakaatu i te tika o te ripeneta inaianei mo te iwi Hurai, ka korerotia e te Ariki te kupu whakarite mo te piki karekau, kei te tatari tonu te rangatira o te mara waina ki nga hua, engari - koinei te whakatau ka taea te tango mai i nga mea kua puta. kua kii mai - tera pea ka mate tona manawanui. ka oma ki waho, ka tapahia e ia.
"ka mea", ara, ka korero a te Karaiti ki nga mano e tu ana i te taha o ia (Luka 12:44).
“i roto i tana mara waina… he piki”. I Palestine ka tipu nga piki me nga aporo i roto i nga mara taro me nga mara waina i te waahi ka whakaaetia e te oneone (Trench, p. 295).
Luka 13:7 . ka mea ki te kaimahi waina, Na, ka toru enei oku tau e haere mai ana ki te rapu hua i runga i tenei piki, heoi kahore i kitea; tapahia ki raro: hei aha te whenua e memeha ai?
“Kua toru tau ahau e haere mai ana”. He tika ake: “kua toru nga tau kua pahemo mai i taku haerenga mai” (τρία ἔτη, ἀφ´ οὗ).
“He aha te mea ka pau noa te whenua”. He tino utu te whenua i Palestine, no te mea ka taea e ia te whakato rakau hua ki runga. "Ka pau" - ka tango i te kaha o te whenua - te makuku (καταργεῖ).
Luka 13:8 . Na ka whakahoki tera ki a ia, ka mea, E kara, waiho ano hoki i tenei tau, kia keria ra ano e ahau, ka whakakiia ki te hamuti.
“Keria ka whakakiia ki te tongi”. He tino mahi enei kia whai hua te piki (i te mea kei te mahia tonutia ki nga rakau karaka i te tonga o Itari, – Trench, p. 300).
Luka 13:9 . a ki te whai hua, ka pai; ki te kore, a tera tau ka tapahia e koe.
“ki te kore, a tera tau ka tapahia e koe”. Ko tenei whakamaoritanga kaore i te tino marama. No te aha e tia ’i ia tâpûhia te hoê suke tei riro ei mea hoo ore “i te matahiti i mua nei”? I muri i nga mea katoa, kua kii te rangatira ki te kai waina he maumau noa tana oneone, no reira me peia atu e ia i muri tonu i te nganatanga whakamutunga me te whakamutunga kia whai hua. Kaore he take hei tatari mo tetahi atu tau. No reira, i konei he pai ake te whakaae ki te panuitanga i whakatakotoria e Tischendorf: “Ka whai hua pea i tera tau?”. (κἂν μὲν ποιήσῃ καρπόν εἰς τὸ μέλλον) Ki te kore, tapahia ki raro. Me tatari tatou kia tae mai ra ano te tau, no te mea i tenei tau ka wairakau tonu te piki.
I roto i te parabole o te suke maa ore, te hinaaro ra te Atua e faaite i te ati Iuda e To ’na faraa mai ei Mesia, o te tamataraa hopea ïa ta te Atua i rave no te pii i te mau ati Iuda ia tatarahapa, e i muri a‘e i te manuïa-ore-raa o teie tamataraa, aita ta te taata e ravea. engari ki te tatari mo te mutunga tata.
Engari i tua atu i tenei tikanga tika o te kupu whakarite, he mea ngaro ano tana. Ko te piki karekau e tohu ana i nga iwi "katoa" me nga kawanatanga me nga hahi "kaore" e whakatutuki ana i ta ratou kaupapa i homai e te Atua, no reira me neke atu i to ratou wahi (cf. Rev. 2:5 ki te anahera o Epeha. hahi: " Ka tangohia e ahau to rama i tona wahi ki te kore koe e ripeneta").
I tua atu, i roto i te inoi a te kai mahi waina mo te piki, ka kite nga matua o te Hahi i te wawao a te Karaiti mo te hunga hara, i te inoi ranei a te Hahi mo te ao, i nga tangata tika ranei o te Hahi mo te hunga he.
Mo nga "tau e toru" e whakahuatia ana i roto i te kupu whakarite, kua kite etahi o nga kaiwhakamaori i roto i nga tikanga mo nga wa e toru o te whare o te Atua - te ture, nga poropiti me te Karaiti; ua ite te tahi atu i roto ia ratou i te hoê auraa o na matahiti taviniraa e toru a te Mesia.
Luka 13:10. I roto i tetahi o nga whare karakia ka whakaako ia i te hapati;
Ko te kaikauwhau a Luke anake e korero ana mo te whakaora i te wahine ngoikore i te Hatarei. I roto i te whare karakia i te hapati, ka whakaora te Ariki i te wahine piko, a ko te upoko o te whare karakia, ahakoa i roto i tana korero ki te iwi, ka whakahe ia ia mo tenei mahi, no te mea kua takahia e te Karaiti te okiokinga o te hapati.
I muri iho, ka riria e te Karaiti te tangata tinihanga ki te ture me ona ahuatanga, me te whakaatu ano i te hapati i whakainumia ai e nga Hurai a ratou kararehe, na reira ka takahi i ta ratou okiokinga i whakaritea. Ua haama teie faahaparaa i te mau enemi o te Mesia, e ua haamata te taata i te oaoa i te mau semeio ta te Mesia i rave.
Luka 13:11 . a tenei ano te wahine ngoikore mo nga tau tekau ma waru; kua tuohu, kua kore rawa e taea te tu.
"ma te wairua ngoikore" (πνεῦμα ἔχουσα ἀσθενείας), ara he rewera i ngoikore ona uaua (tirohia te irava 16).
Luka 13:12 . A, no te kitenga o Ihu i a ia, ka karanga atu ki a ia, ka mea ki a ia, E tai, ka oti tou ngoikore te whakamama!
"ka pakaru koe". He tika ake: “kua wetekina koe” (ἀπολέλυσαι), ko te kaupapa e tata mai ana e tohuhia ana kua puta ke.
Luka 13:13 . A whakapakia iho e ia ona ringa ki runga ki a ia; na whakatika tonu ake ia, ka whakamoemiti ki te Atua.
Luka 13:14 . Na, he riri nona mo Ihu i whakaora i te hapati, ka korero te rangatira o te whare karakia, ka mea ki te iwi, E ono nga ra e tika ai te tangata te mahi; i roto ia ratou e haere mai ai e faaorahia, eiaha i te mahana sabati.
“te raatira o te sunago” (ἀρχισυνάγωγος). (cf. te whakamaoritanga o Mat. 4:23).
“I te mea i riri i to Iesu faaoraraa i te Sabati.” (cf. te whakamaoritanga o Mark 3:2).
"i kii ki te iwi". I wehi ia ki te huri tika ki a te Karaiti no te mea kua tino marama te iwi ki te taha o te Karaiti (kite 17).
Luka 13:15 . Na ka whakahoki te Ariki ki a ia, ka mea, E te tangata tinihanga, e kore ianei koutou e wewete i tana kau, i tana kaihe ranei i te takotoranga kai i te hapati, ka arahi ki te wai?
“te tangata tinihanga”. E ai ki te korero tino tika "te hunga tinihanga". No reira te Fatu i pii ai i te upoo o te sunago e te tahi atu mau tia o te mau tia mana o te ekalesia e tia ra i pihai iho i te upoo (Evthymius Zigaben), no te mea i raro a‘e i te parau no te haapao maitai i te ture sabati, ua hinaaro mau ratou e haama i te Mesia.
"Kaore e arahi?" Ia au i te Talmud, ua faatia-atoa-hia ia horoi i te mau animala i te Sabati.
Luka 13:16 . Na ko tenei tamahine a Aperahama i herea nei e Hatana i nga tau tekau ma waru, e kore ianei ia e wetekina i enei here i te ra hapati?
“te tamahine a Aberahama”. Ua faaoti te Fatu i te mana‘o i faahitihia i roto i te irava na mua ’tu. Mena mo nga kararehe ka taea te takahi i te kaha o te ture hapati, nui rawa atu mo te wahine i heke mai i a Aperahama nui, ka taea te takahi i te hapati - kia kore ai ia e mamae i te mate i pa mai ai a Hatana ki a ia. e tohuhia ana kua herea ia e etahi o ana kaimahi - nga rewera).
Luka 13:17 . I tana korerotanga i enei mea, ka whakama te hunga katoa i whakahe ki a ia; a koa katoa te iwi mo ana mahi kororia katoa i mahia e ia.
« no te mau ohipa hanahana atoa i ravehia e ana » (τοῖς γενομένοις), i tohuhia ai nga mahi a te Karaiti kei te haere tonu.
Luka 13:18 . Na ka mea ia, He rite te rangatiratanga o te Atua ki te aha, me whakarite e ahau ki te aha?
Mo te whakamaramatanga o nga kupu whakarite o te pua nani me te rewena cf. te whakamaoritanga ki a Mat. 13:31-32; Mareko 4:30-32; Mat. 13:33). Ia au i te Evanelia a Luka, ua faahitihia teie na parabole e piti i roto i te sunago, e i ǒ nei, mea tano roa te reira, no te mea i roto i te irava 10 te parauhia ra e ua “haapii” te Fatu i roto i te sunago, area ta ’na mau haapiiraa, e ere ïa. he aha te korero a te kaikauwhau i reira, ka utua inaianei mo tenei whakakore.
Luka 13:19 . He rite ki te pua nani, i kawea e te tangata, i ruia ki tana kari; ka tupu, ka waiho hei rakau nui, i hanga ano e nga manu o te rangi he ohanga ki ona manga.
"i roto i tana kari", ara, ka tiakina e ia i raro i te tirotiro me te tiaki tonu (Mat.13: 31: "i tana mara").
Luka 13:20 . A i mea ano ia, Me whakarite e ahau te rangatiratanga o te Atua ki te aha?
Luka 13:21 . He rite ki te rewena i tangohia e tetahi wahine, a whaowhina ana ki nga mehua paraoa e toru, a kawa katoa.
Luka 13:22 . A ka haereerea e ia nga pa me nga kainga, whakaako ai, me te haere ano ki Hiruharama.
Ko te kaikauwhau ano (cf. Luke 9: 51 - 53) e whakamahara ana ki ana kaipānui ko te Ariki, e haere ana i roto i nga taone me nga kainga (te nuinga pea kei te korero te kaikauwhau i konei ki nga taone me nga kainga o Perea, te rohe i tera taha o Horano, i te nuinga o te waa. whakamahia mo te haere mai i Kariri ki Hiruharama), ka haere ki Hiruharama. Ua ite oia e mea tano ia haamana‘o i ǒ nei i teie tumu o te tere o te Fatu no te mau tohuraa a te Fatu no te fatataraa mai o to ’na poheraa e no te haavaraa i nia ia Iseraela, oia mau, tei taaihia i te tumu o te tere o te Mesia.
Luka 13:23 . Na ka mea tetahi ki a ia, E te Ariki, he torutoru koia te hunga e ora? Ka mea ia ki a ratou:
“tetahi” – he tangata e kore e uru ki te tokomaha o nga akonga a te Karaiti, engari i puta mai i roto i te mano tini o te hunga e karapoti ana ia Ihu. E itehia te reira na roto i te pahonoraa i ta ’na uiraa, te paraparau ra te Fatu i te nahoa taata taatoa.
“He tokoiti ranei te hunga e ora”. Ko tenei patai kare i tukuna e te kaha o nga whakaritenga morare a te Karaiti, ehara i te mea he patai noa mo te hiahia, engari, e kitea ana i roto i te whakautu a te Karaiti, i runga i te whakaaro whakakake ko te tangata patai no te hunga e tino ora. Ko te whakaoranga i konei ka mohiohia ko te whakaoranga i te whakangaromanga mutungakore na roto i te whakaaetanga ki te rangatiratanga o te Atua kororia (cf. 1 Cor. 1:18).
Luka 13:24 . kia kaha ki te tomo ma nga tatau whaiti; Ko taku kupu hoki tenei ki a koutou, he tokomaha e whai kia tomo, ae kore e taea.
(cf. te whakamaoritanga o Mat. 7:13).
Te haapapu ra te taata poro evanelia ra o Luka i te mana‘o o Mataio no te mea maoti i te “tomo” ua tuu oia “i te tutava i te tomo” (ἀγωνίζεσθε εἰσελθεῖν), e tohu ana i te whakapau kaha ki te tomo ki te rangatiratanga o te Atua kororia.
“He tokomaha e whai ki te tomo ki roto” – ina kua pahemo te wa mo te hanga whare mo te whakaoranga.
“e ore e tia ia ratou” no te mea aita ratou i tatarahapa i te tau.
Luka 13:25 . Ka whakatika te tangata i te whare, ka tutakina te tatau, a ko koutou ka mahue nei ki waho, ka patoto ki te tatau, ka karanga, E te Ariki, e te Ariki, uakina ki a matou. a i tana whakapuaretanga i a koe, ka mea, Kahore ahau e mohio ki a koutou, no hea ranei;
Luka 13:26 . ko reira koutou timata ai te mea, I kai matou, i inu i tou aroaro, i whakaako ano koe io matou huarahi.
Luka 13:27 . A ka ki ano ia, Ka mea atu ahau ki a koutou, kahore ahau i matau ki a koutou, no hea ranei; mawehe atu i ahau, e nga kaimahi katoa i te kino.
Ma te whakapuaki i te whakawakanga o te iwi Hurai katoa, ka tohu a te Karaiti i te Atua hei rangatira mo te whare e tatari ana kia haere mai ona hoa ki te kai. Ka tae mai te haora e kati ai nga tatau o te whare, a ma te rangatira ano tenei e mahi. Engari i tana tutakina i nga tatau, ka timata nga Hurai ("koe"), kua roa rawa te tae mai, ka tono kia uru ki te kai me te patoto ki te tatau.
Engari ko te rangatira whare, ara. Ma te Atua e korero ki enei manuhiri kua roa nei e kore ia e mohio no hea ratou, ara. no hea ratou (cf. John 7:27); ahakoa he aha, ehara i te mea no tona whare, engari no etahi atu, kaore i mohiotia e ia (cf. Mat. 25:11-12). Katahi nga Hurai ka whakaatu i te mea i kai ratou, i inu i tona aroaro, ara. ko ratou ona hoa tata, i whakaako ia i nga huarahi o o ratou pa (kua tino marama te korero mo te whanaungatanga o te Karaiti ki te iwi Hurai). Engari ka korero ano te ope ki a ratou he tauhou ratou ki a ia, no reira me haere atu ratou hei hunga kino, ara, he hunga kino, he tangata whakakeke, kahore e ripeneta (cf. Mat. 7:22-23). I roto i a Matiu ko enei kupu he poropiti teka.
Luka 13:28 . Ko te wa tena o te tangi, o te tetea o nga niho, ina kite koutou ia Aperahama, ia Ihaka, ia Hakopa, me nga poropiti katoa kei te rangatiratanga o te Atua, a ko koutou kua maka ki waho.
Ko te mutunga o nga korero o mua e whakaatu ana i te ahua pouri o nga Hurai i paopaohia, i te mea ka tino pouri ratou, ka kite e tuwhera ana te uru ki te rangatiratanga o te Atua ki etahi atu iwi (cf. Mat. 8:11-12).
"kei hea" ka peia koe.
Luka 13:29 . A ka haere mai ratou i te rawhiti, i te hauauru, i te raki, i te tonga, ka noho ki te rangatiratanga o te Atua.
Luka 13:30. Na, tera etahi o muri ki mua, me etahi o mua ki muri.
“whakamutunga”. O te mau Etene teie ta te mau ati Iuda i mana‘o e aita e tano ia fariihia ratou i roto i te basileia o te Atua, e te “matamua” o te mau ati Iuda ïa tei fafauhia i te basileia o te Mesia (hi‘o Te Ohipa 10:45).
Luka 13:31 . ¶ I taua ra ka haere mai etahi Parihi, ka mea ki a ia, haere, whakarerea a konei: e hiahia ana hoki a Herora kia whakamatea koe.
Ua haere te mau Pharisea i te Mesia ra no te faaara Ia’na no ni‘a i te mau opuaraa a Heroda Anitipa, tetarahi no Galilea (hi‘o Luka 3:1). Mai i te mea i muri mai (v. 32) ka kiia e te Ariki a Herora he "pokiha", ara he tangata mohio, ka taea e tatou te kii he mea i haere mai nga Parihi i runga i te whakahau a Herora ake, i tino kino rawa ki te noho a te Karaiti i roto i tona rangatiratanga mo tera. roa (Ko Perea, te wahi i noho ai a te Karaiti i taua wa, no nga rangatiratanga ano o Herora). Na ka mataku a Herora ki te whakahe ki a te Karaiti, i te whakaute o te iwi ki a ia. No reira Heroda i faaue ai i te mau Pharisea ia parau atu i te Mesia e tei roto oia i te ati i te tetaraki i Perea. Ua mana‘o te mau Pharisea e mea maitai a‘e ia turai i te Mesia ia haere oioi i Ierusalema, i reira, mai ta ratou i ite, e ore roa oia e faaorehia.
Luka 13:32 . Ka mea ia ki a ratou, Haere, mea atu ki taua pokiha, Na, tenei ahau te pei rewera nei, te whakaora nei ahau aianei, apopo, ai te toru o nga ra ka oti;
Ka whakahoki te Ariki ki nga Parihi: "Haere, korerotia ki tenei pokiha" nana nei koe i tono, ara mo Herora.
“i tenei ra”. Te faaite ra teie parau i te hoê tau papu ta te Mesia i ite, i reira oia e faaea ’i i Perea, noa ’tu te mau opuaraa e te mau haamǎta‘uraa a Heroda.
"Ka whakaoti ahau", (τελειοῦμαι, kei nga wahi katoa o te Kawenata Hou e whakamahia ana hei participle hāngū), ranei - Ka tae ahau ki te mutunga. Eaha râ “te hopea” ta te Mesia e parau ra i ǒ nei? Ehara ianei tenei i tona matenga? Ua taa i te tahi mau orometua o te Ekalesia e te feia papai ekalesia (te taata haamaitaihia Theophylact, Euthymius Zigaben) e e rave rahi mau aivanaa no te pae Tooa o te râ i te parau i roto i teie auraa. Engari, ki ta matou whakaaro, kare e kore e korero te Ariki i konei mo te mutunga o tana mahi inaianei, ko te peinga rewera i roto i nga tangata, me te whakaora i nga mate, kei Perea nei. I muri i tera, ka timata ano tetahi mahi - i Hiruharama.
Luka 13:33 . engari me haere ahau aianei, apopo, me era atu ra: e kore hoki e mate he poropiti i waho o Hiruharama.
“Me haere ahau”. E mea fifi roa teie irava ia taa no te mea e ere i te mea papu, a tahi, eaha te “haerea” ta te Fatu e parau ra, e, a piti, aita i papu maitai e eaha te auraa e te mau peropheta i te rahiraa o te taime e haapohehia i Ierusalema. No reira, ka whakaaro etahi o nga kaikorero o mua ake nei he he te hanganga o tenei irava me te kii i te panui e whai ake nei: “I tenei ra me apopo me haere ahau (ara te mahi whakaora i konei), engari hei te aonga ake me haere ahau ki tawhiti, no te mea e ore e pohe te hoê peropheta i rapaeau i Ierusalema” (J. Weiss). Engari kaore tenei tuhinga e homai ki a tatou he take ki te whakaaro kua whakatau a te Karaiti ki te wehe atu i Perea: karekau he kupu "mai i konei", kaore he tohu o te huringa o te mahi a te Karaiti. No reira B. Weiss e horoa ’i i te hoê tatararaa maitai a‘e: “E mea papu râ, e mea tia ia tamau noa te Mesia i to ’na tere mai ta Heroda i hinaaro. E ere râ te reira i te mea iti haihai roa i nia i te mau mana‘o haavare a Heroda: e tia i te Mesia, mai tei mutaa iho, ia haere i tera vahi e tera vahi (v. 22) i te taime i faataahia. Ko te kaupapa o tana haerenga ehara i te mawhiti; area râ, o Ierusalema ïa, no te mea ua ite Oia e, ei peropheta, e nehenehe e e pohe Oia i reira ana‘e ».
Mo te korero mo nga poropiti katoa i mate ki Hiruharama, he tino korero tenei, i te mea kaore nga poropiti katoa i mate i Hiruharama (hei tauira, i mate a Hoani Kaiiriiri i Mahera). I korerotia enei kupu e Ihowa i runga i te pouri mo te ahua o te whakapaipai o Rawiri ki nga karere a te Atua.
Luka 13:34 . E Hiruharama, e Hiruharama, e whakamate nei i nga poropiti, e aki nei ki te kamaka i te hunga e tonoa ana ki a koe! E hia nga wa i hiahia ai ahau ki te kohikohi i au tamariki kia rite ki te heihei e kohikohi ana i ana heihei ki raro i ona parirau, a kihai koe i tangi! (Cf. te whakamaoritanga o Mat. 23:37-39).
I roto i a Matiu ko tenei korero mo Hiruharama te mutunga o te whakatupehupehu ki nga Parihi, engari i konei he hononga nui atu ki te korero a te Karaiti o mua atu i a Matiu. I roto i te Evanelia a Luka, te paraparau ra te Mesia ia Ierusalema na te atea ê. Peneia‘e tei roto i te mau parau hopea (irava 33) to ’na fariuraa i to ’na mata i nia ia Ierusalema e ua faahiti i teie oreroraa peapea i te pu o te hau teotaratia.
Luka 13:35 . Na ka mahue atu ki a koutou to koutou kainga kia takoto noa ana. Na ko taku kupu tenei ki a koutou, E kore koutou e kite i ahau, kia tae ra ano te wa e mea ai koutou, Ka whakapaingia ia e haere mai ana i runga i te ingoa o te Ariki.
"Ka korerotia e ahau ki a koe". I roto i te kaikauwhau a Matiu: "no te mea ko taku kupu ki a koe". Te taa-ê-raa i rotopu i na faahitiraa parau e piti: i roto i te Mataio te tohu ra te Fatu i te haamouraa o Ierusalema na roto i to ’na revaraa i te oire, area i roto i te Luka te parau ra te Fatu e, i roto i teie huru patoiraa i reira o Ierusalema, e e kore e haere mai ki te awhina i a ia, pera me ta nga tangata o Hiruharama i tumanako ai: "Ahakoa he aha te pouri o to ahuatanga, e kore ahau e haere mai ki te tiaki i a koe kia ..." me etahi atu - ara kia ripeneta te iwi katoa i to ratou whakaponokore ki a te Karaiti, ka tahuri ki a ia. , e tupu i mua i Tona Tae-piti-raa mai (cf. Rom. 11:25ff.).
