Пишаните записи можат да ни кажат многу за древните цивилизации. Неодамнешните истражувања за отровните змии опишани во древниот египетски папирус сугерираат повеќе отколку што може да мислите. Многу поразновидна палета на змии отколку што некогаш сме замислувале живееле во земјата на фараоните – што исто така објаснува зошто древните египетски писатели биле толку преокупирани со лекувањето на каснување од змии, пишува The Converstion. Како пештерски слики, текстовите од почетокот на пишаната историја често опишуваат диви животни. Тие можат да дадат некои извонредни детали, но идентификувањето на опишаните видови може да биде тешко. На пример, древниот египетски документ наречен Бруклински папирус, датиран околу 660 – 330 п.н.е. но веројатно копија од многу постар документ, наведува различни видови на змии познати во тоа време, последиците од нивните каснувања и нивниот третман.
Покрај симптомите на каснувањето, папирусот го опишува и божеството поврзано со змијата или чија интервенција може да ја спаси жртвата. Каснувањето на „големата змија Апофис“ (бог кој добил форма на змија), на пример, се опишува како предизвикува брза смрт. Читателите исто така се предупредуваат дека оваа змија ги нема вообичаените два заба, туку четири, што е ретка карактеристика за змијата денес.
Отровните змии опишани во Бруклинскиот папирус се разновидни: наведени се 37 видови, од кои описите за 13 се изгубени. Денес, регионот на Стариот Египет е дом на многу помалку видови. Ова предизвика многу дебата меѓу истражувачите за тоа кои видови се опишани.
Змијата со четири заби Не постои претендент за големата змија Апофис која живее во границите на Стариот Египет. Како и повеќето отровни змии, кои предизвикуваат поголемиот дел од смртните случаи од каснување од змија во светот, вајперите и кобрите кои сега се наоѓаат во Египет имаат само два заба, по еден во секоја коска на горната вилица. Кај змиите, коските на вилицата од двете страни се одвоени и се движат независно, за разлика од цицачите.
Најблиската модерна змија, која често има четири заби, е бумслангот (Disopholidus typus) на субсахарските африкански савани, кои сега се наоѓаат на повеќе од 650 километри јужно од денешен Египет. Неговиот отров може да предизвика крвавење на жртвата од кој било отвор и да предизвика фатално церебрално крварење. Дали змијата Апофис може да биде ран, детален опис на бумсленг? И ако е така, како древните Египќани наишле на змија која сега живее толку далеку јужно од нивните граници?
За да дознаат, научниците користеле статистички модел наречен моделирање на климатски ниши за да проучат како опсегот на различни африкански и левантински (источен медитерански) змии се менувал со текот на времето.
По стапките на древните змии
Истражувањето покажува дека многу повлажната клима на раниот Антички Египет била поволна за мноштво змии кои денес не живеат таму. Научниците се фокусираа на 10 видови од африканските тропски предели, регионот Магреб во Северна Африка и Блискиот Исток кои би можеле да одговараат на описите во папирусот. Тука спаѓаат некои од најпознатите африкански отровни змии, како што се црната мамба, рикачкиот вајпер и бумсленгот. Истражувачите откриле дека девет од десетте видови веројатно живееле во Антички Египет. На пример, бумслангите можеби живееле покрај брегот на Црвеното Море на места кои пред 4,000 години биле дел од Египет.
Слично на тоа, Бруклинскиот папирус опишува змија „налик на препелица“ која „шушка како златарски мев“. Змијата што зуе (Bitis arietans) одговара на овој опис, но сега живее само јужно од Картум во Судан и во северна Еритреја. Повторно, научниците веруваат дека опсегот на овој вид некогаш се проширил многу подалеку на север.
Многу е променето од периодот моделиран од истражувачите. Климатското сушење и опустинување се случија пред околу 4,200 години, но можеби не подеднакво. На пример, во долината на Нил и долж брегот, земјоделството и наводнувањето можеби го забавија сушењето и дозволија многу видови да опстојуваат во историски времиња. Ова сугерира дека многу повеќе отровни змии можеби постоеле во Египет за време на фараоните.
Илустративна фотографија од Pixabay: https://www.pexels.com/photo/gold-tutankhamun-statue-33571/
