Patsogolo pa Tsiku la Nthaka Padziko Lonse, yodziwika pa 5 Disembala, FAO adatulutsa lipoti lake loyamba "Mkhalidwe wa Kudziwa za Zamoyo Zosiyanasiyana za Dothi“. Lipotilo likuyang'ana zomwe zamoyo zam'nthaka zimatha kuwonetsetsa kuti pakhale njira zokhazikika zazakudya zaulimi komanso kuchepetsa kusintha kwanyengo.
"Zosiyanasiyana zamtundu wa dothi komanso kusamalidwa bwino kwa nthaka ndikofunikira kuti ambiri mwaiwo akwaniritse bwino Zolinga Zopititsa patsogolo"Atero Wachiwiri kwa Director-General wa FAO Maria Helena Semedo. "Choncho, deta ndi chidziwitso cha zamoyo zosiyanasiyana za nthaka, kuchokera kudziko lonse mpaka kudziko lonse lapansi, ndizofunikira kuti athe kukonzekera bwino njira zoyendetsera nkhani yomwe idakali yodziwika bwino", anawonjezera.
Zamoyo zosiyanasiyana m'munsimu
Malinga ndi lipotilo, ngakhale kutayika kwa mitundu yosiyanasiyana ya zamoyo kuli patsogolo pazovuta zapadziko lonse lapansi, zamoyo zosiyanasiyana pansi pa nthaka sizikupatsidwa kutchuka koyenera ndipo ziyenera kuganiziridwa mokwanira pokonzekera njira zabwino zopititsira patsogolo chitukuko chokhazikika.
"Tikukhulupirira kuti chidziwitso chomwe chili mu lipotili chidzathandizira kuunika kwa zamoyo zosiyanasiyana za nthaka monga gawo lofunikira la malipoti a zamoyo zosiyanasiyana za dziko ndi dera komanso kufufuza kwa nthaka", Mayi Semedo anapititsa patsogolo.
Pokhala m'gulu la 'malo osungiramo madzi' a zamoyo zosiyanasiyana, dothi limakhala ndi 25 peresenti ya zamoyo zosiyanasiyana padziko lonse lapansi. Kuonjezera apo, zoposa 40 peresenti ya zamoyo zamoyo zapadziko lapansi zimagwirizanitsidwa ndi dothi panthawi ya moyo wawo.
Lipotilo likulongosola zamoyo zosiyanasiyana za nthaka monga mitundu ya zamoyo za pansi pa nthaka, kuchokera ku majini ndi zinyama, kupita kumadera omwe amapanga, komanso malo okhala ndi chilengedwe omwe amathandizira ndi komwe amakhala; kuchokera ku malo ang'onoang'ono a nthaka kupita kumadera.
Izi zikuphatikizapo zamoyo zosiyanasiyana, kuchokera ku unicellular ndi microscopic mitundu, kwa invertebrates monga nematodes, earthworms, arthropods ndi magawo awo a mphutsi, komanso zinyama, zokwawa, ndi amphibians zomwe zimakhala gawo lalikulu la moyo wawo pansi pa nthaka, ndi zazikulu. mitundu yosiyanasiyana ya algae ndi bowa.
Sungani nthaka kukhala yamoyo, tetezani zachilengedwe zosiyanasiyana
Zomera zimasamalira dziko lonse la zolengedwa m'nthaka, FAO ikunena kuti pobwezera amadyetsa ndi kuteteza zomera. Ndi gulu la zamoyo zosiyanasiyanazi zomwe zimapangitsa nthaka kukhala yathanzi komanso yachonde, yomwe imapanga zamoyo zosiyanasiyana zanthaka, ndikutsimikizira njira zazikulu za biogeochemical zomwe zimapangitsa kuti padziko lapansi pakhale zamoyo.
Chaka chino, pothana ndi mavuto omwe akuchulukirachulukira pakuwongolera nthaka, kampeni ya Food and Agriculture Organisation (FAO) "Sungani nthaka yamoyo, tetezani mitundu yosiyanasiyana ya nthaka” cholinga chake ndi kudziwitsa anthu za kufunikira kosunga zachilengedwe ndi moyo wabwino wa anthu. Polimbikitsa anthu padziko lonse lapansi kuti achitepo kanthu kuti apititse patsogolo thanzi la nthaka, kampeniyi ikufunanso kuthana ndi kuwonongeka kwa chilengedwe cha nthaka.
Zowopseza zamoyo zosiyanasiyana za nthaka
Ngakhale kuti dothi ndilofunika kuti anthu azikhala ndi moyo wabwino komanso kuti moyo ukhalepo padziko lapansi, akuopsezedwa ndi zochita za anthu, kusintha kwa nyengo ndi masoka achilengedwe.
Kugwiritsiridwa ntchito mopitirira muyeso ndi kugwiritsiridwa ntchito molakwa kwa mankhwala a agrochemicals kudakali chimodzi mwa zinthu zomwe zikuchititsa kuti nthaka isawonongeke, motero kumachepetsa kuthekera kwa zamoyo zosiyanasiyana za nthaka kuti pakhale ulimi wokhazikika ndi chakudya chokwanira.
Ziwopsezo zina ndi monga kudula mitengo mwachisawawa, kukwera kwa mizinda, kuwonongeka kwa nthaka, kusintha kwa acidity ya nthaka, kuipitsa, moto wolusa, kukokoloka kwa nthaka, ndi kugumuka kwa nthaka, mwa zina, zidziwitso za bungweli.
Dothi ndi zochitika zanyengo
Mayankho achilengedwe okhudzana ndi tizilombo toyambitsa matenda a m'nthaka ali ndi kuthekera kwakukulu kochepetsera kusintha kwa nyengo. Amagwira ntchito yayikulu pakuchotsa mpweya wa carbon ndikuchepetsa kutulutsa mpweya wowonjezera kutentha. Lipotilo linapezanso kuti ntchito zaulimi ndizomwe zimatulutsa mpweya wambiri wa carbon dioxide ndi nitrous oxide umene umachokera ku dothi, zomwe zimachokera ku kugwiritsidwa ntchito mopitirira muyeso kapena kugwiritsira ntchito molakwa feteleza wokhala ndi nayitrogeni.
Masitepe amtsogolo
Nthawi zambiri, pali kusowa kwatsatanetsatane, ndondomeko ndi zochita pa zamoyo zosiyanasiyana za nthaka m'deralo, dziko, zigawo, ndi dziko lonse lapansi.
Lipotilo lidawonetsa kufunikira kolimbikitsa kusintha kofunikira kuphatikiza zizindikiro zamoyo zanthaka pamodzi ndi zakuthupi ndi zamankhwala.
Malinga ndi lipotili, kutsata njira zoyendetsera nthaka yokhazikika ndi alimi, monga maziko otetezera zachilengedwe za nthaka, zimakhalabe zotsika chifukwa cha kusowa kwa chithandizo chaukadaulo, kupereka zolimbikitsa komanso malo abwino, ndipo ziyenera kukulitsidwa.
