Patsogolo pa Tsiku Lopanda Fodya Padziko Lonse Lachitatu pa 31 May, WHO adadandaula kuti mahekitala 3.2 miliyoni a nthaka yachonde m'maiko 124 akugwiritsidwa ntchito kulima fodya wakupha - ngakhale m’malo amene anthu akuvutika ndi njala.
Woyang'anira wamkulu wa WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus ananena zimenezo Maboma padziko lonse lapansi "amawononga mamiliyoni ambiri kuthandiza minda ya fodya", ndikuti kusankha kulima chakudya m'malo mwa fodya kungalole dziko "kuika patsogolo thanzi, kusunga zachilengedwe, ndi kulimbikitsa chitetezo cha chakudya kwa onse”.
Tsoka la chakudya, chitetezo cha chilengedwe
Bungweli lipoti latsopano, "Limani chakudya, osati fodya", akukumbukira kuti anthu okwana 349 miliyoni akukumana ndi vuto lalikulu la chakudya, ambiri a iwo m'mayiko 30 ku Africa, kumene kulima fodya kwakwera ndi 15 peresenti m'zaka khumi zapitazi.
Malinga ndi WHO, maiko asanu ndi anayi mwa 10 olima kwambiri fodya ali maiko otsika ndi apakati. Ulimi wa fodya zikuwonjezera zovuta zachitetezo cha chakudya m'maikowa potenga malo olimapo. Chilengedwe ndi madera omwe amadalira nawonso akuvutika, chifukwa kukula kwa mbewu kumayambitsa kudulidwa kwamitengo, kuipitsidwa kwa magwero a madzi ndi kuwonongeka kwa nthaka.
Kuzungulira koyipa kwa kudalira
Lipotili likuwonetsanso makampani a fodya kwa kutchera msampha alimi m'nyengo yoyipa yodalira komanso kukokomeza phindu lazachuma la fodya ngati mbewu yandalama.
Polankhula ndi atolankhani ku Geneva Lachisanu, Dr. Rüdiger Krech, Mtsogoleri wa WHO wa Health Promotion, anachenjeza kuti kufunikira kwachuma kwa fodya ndi “nthano yomwe tikufunika kuithetsa”.
Iye adati mbewuyi imathandizira ndalama zosakwana 1 peresenti ya chuma chonse chapakhomo (GDP) m’maiko ambiri omwe amalima fodya, ndipo phindu limapita kwa omwe amapangira fodya wamkulu padziko lonse lapansi, pomwe alimi akuvutika chifukwa cha ngongole zomwe amapeza ndi fodya. makampani.
'Osuta, ganizani kawiri'
Dr. Krech anafotokozanso kuti alimi a fodya amakumana ndi poizoni wa chikonga ndi mankhwala oopsa. Chiyambukiro chokulirapo pa madera ndi magulu onse ndi chowononga, monga ena Ana 1.3 miliyoni ogwira ntchito akuti akugwira ntchito m'mafamu a fodya m’malo mopita kusukulu, iye anatero.
"Uthenga kwa osuta ndi, ganizirani kawiri", Dr. Krech adanena, pamene fodya wosuta adatsikira kuti athandizire mkhalidwe woipa umene alimi ndi mabanja awo akuvutika.
Ogwira ntchito pafakitale ina ya fodya ku Malawi amadzaza makina opangira fodya ndi malasha. (fayilo)
Kuphwanya mkombero
WHO, pamodzi ndi UN Food and Agriculture Organisation (FAO) ndi World Food Programme (WFP) adalumikizana mozungulira Mafamu Opanda Fodya initiative, ku kuthandiza alimi zikwizikwi m’maiko monga Kenya ndi Zambia kulima mbewu zokhazikika m’malo mwa fodya.
Pulogalamuyi imapatsa alimi kubwereketsa kwa microcredit kuti alipire ngongole zawo ndi makampani afodya, komanso chidziwitso ndi maphunziro olima mbewu zina, ndi msika wa zokolola zawo, chifukwa cha ntchito za WFP zogula zinthu m'deralo.
Dr. Krech adanena kuti pulogalamuyi inali "umboni wa lingaliro" la mphamvu ya dongosolo la UN kuti athandize alimi kusiya kulima fodya wovulaza. Iye adalongosola zolinga zazikulu zowonjezera pulogalamuyi, popeza mayiko a ku Asia ndi South America anali akupempha kale thandizo.
“Titha kuthandiza mlimi aliyense padziko lapansi kusiya ulimi wa fodya ngati akufuna,” adatero.
