Naukowcy przeprowadzili interdyscyplinarne badanie materiałów z miasta Mayapan, największej politycznej stolicy Majów okresu postklasycznego. Odkryli, że dopóki opady w regionie utrzymywały się na wystarczającym poziomie, populacja miasta nadal rosła. Jednak przedłużające się susze doprowadziły do wzrostu napięć społecznych i przemocy. Mayapan został ostatecznie opuszczony w połowie XV wieku. Warto zauważyć, że, jak się wydaje, badaczom udało się odnaleźć zbiorowy pochówek przedstawicieli dynastii Kokom, którzy zginęli w wyniku powstania około 15 roku. O tym informuje artykuł opublikowany w czasopiśmie Nature Communications.
Na przełomie I i II tysiąclecia naszej ery nastąpił kryzys klasycznego społeczeństwa Majów. Wiele terytoriów zostało praktycznie wyludnionych, upadły stowarzyszenia państwowe, zniknęło wiele miast, upadła struktura społeczna i gospodarka. Wielu naukowców postrzega zmiany klimatyczne jako przyczynę tego procesu, podczas gdy inni bronią poglądu, że winne są wewnętrzne problemy strukturalne w społeczeństwie Majów. W początkowej fazie okresu postklasycznego, około drugiej połowy X – połowy XI wieku, rozkwitło miasto Chichen Itza, które kontrolowało większość północnego Jukatanu. Jednak wkrótce on i kilka innych miast popadają w ruinę, a Mayapan ustanawia dominację nad półwyspem pod koniec XII wieku.
Mayapan to największa stolica polityczna Majów okresu postklasycznego. Zamieszkiwany był od około 1100 do 1450 roku i przewyższał wielkością jakiekolwiek miasto położone na nizinach Majów z Belize, Gwatemali i Meksyku, stanowiąc centrum życia politycznego, gospodarczego i religijnego. Od drugiej połowy XIII wieku Majapanem rządziła dynastia Kokom, której władza opierała się w dużej mierze na kontroli handlu z innymi regionami. Jednak w 13 r. Kokomowie zostali obaleni w wyniku powstania prowadzonego przez dynastię Shiu, a Jukatan w rezultacie został podzielony na kilkanaście stanów, które były ze sobą w stanie wojny, ale były ściśle powiązane przez handel. Dziś Mayapan to ruiny starożytnego miasta. Archeolodzy odkryli w nim pozostałości murów miejskich, kilka tysięcy budowli, w tym monumentalne świątynie, świętą cenotę (studnię naturalną), liczne obiekty artystyczne, pochówki i inne rzeczy związane z cywilizacją Majów.
Douglas Kennett z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara, wraz z kolegami z Australii, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Kanady, Meksyku i USA, połączyli dane archeologiczne, historyczne, osteologiczne i paleoklimatyczne, aby zbadać związek między zmianami klimatycznymi, konfliktami obywatelskimi i politycznymi. upadek. Mayapana w XIV-XV wieku. Naukowcy przeprowadzili również analizę radiowęglową szczątków 205 osób, aby potwierdzić lub obalić informacje ze źródeł pisanych o szeregu znaczących wydarzeń w historii Majapanów, zarejestrowanych za pomocą kalendarza Majów: z okresu „terroru i wojny” (1302 -1323) do zamordowania przedstawicieli dynastii Kokomów (1440-1461), a także politycznego upadku i opuszczenia miasta (po 1450).
Aby poznać warunki klimatyczne, w jakich mieszkali Majowie w badanym okresie, naukowcy przeprowadzili analizę stabilnych izotopów tlenu w naciekach, a także zbadali zmiany poziomu zasolenia wody w małym jeziorze położonym około 27 kilometrów od Mayapan. W wyniku tych prac naukowcy odkryli, że około 1100–1340 w regionie spadła wystarczająca ilość opadów. Towarzyszył temu wzrost liczebności, który osiągnął szczyt około 1200–1350, po czym populacja zaczęła spadać, osiągając dołek około 1450. Wniosek ten potwierdzają źródła pisane.
Analiza radiowęglowa szczątków ze zbiorowego pochówku wykopanego w pobliżu świątyni wykazała, że 25 osób zmarło około 1302-1362. W trzech z nich naukowcy znaleźli pośmiertne urazy mózgu, nacięcia na kościach, wskazujące na rozczłonkowanie i celowe zbezczeszczenie.
Zdaniem badaczy pochówek ten może odpowiadać historycznym dowodom konfliktów na Jukatanie (być może są to ofiary jeńców wojennych). Innym rodzajem zbiorowych pochówków są dwa obiekty z lat 1360-1400, wydobyte w pobliżu struktur obrzędowych, w których znajdowały się zbezczeszczone ludzkie szczątki za pomocą rytualnej ceramiki. Szereg szczątków wskazuje na gwałtowną śmierć ludzi (rany kamiennymi nożami w różnych częściach szkieletu), ponadto część szczątków została rozczłonkowana i spalona. Zdaniem naukowców jest to zgodne z danymi historycznymi dotyczącymi walki w ramach frakcji rządzących. Warto zauważyć, że wydarzenie to zbiegło się z poważną suszą w środkowym Meksyku. Historyczne dowody masakr na Majapanach są również zgodne z dowodami spadku liczby ludności i budowli architektonicznych.
Kolejny zbiorowy pochówek znaleziono w pobliżu świątyni Kukulkan. Naukowcy sugerują, że może to odpowiadać pochówkom przedstawicieli dynastii Kokom zabitych przez Shiu. Czaszki i kości szkieletu pozaczaszkowego należały do co najmniej dziewięciu osób, z których siedmioro było dziećmi. Naukowcy znaleźli ślady ran kłutych u dwóch osób. Na podstawie analizy radiowęglowej zdarzenie to miało miejsce w latach 1440–1460. Co więcej, analiza paleogenetyczna potwierdziła, że pochowani byli blisko siebie genetycznie w linii matczynej.
Naukowcy doszli do wniosku, że spadek populacji Mayapan zbiegł się z okresem ekstremalnej suszy (około 1350-1430). W rezultacie nastąpił głód, handel został zakłócony, a Mayapan został ostatecznie opuszczony, a jego mieszkańcy założyli wiele małych stanów na całym Jukatanie. Naukowcy doszli również do wniosku, że przedłużające się trudności spowodowane zmianami klimatycznymi doprowadziły do napięć społecznych podsycanych przez polityków. To w końcu doprowadziło do coraz większej przemocy. Ponadto potwierdzili pisemne dane o upadku tego miasta w latach 1441-1461.
Zdjęcie: Położenie miasta Mayapan na mapie i planie tego pomnika. Litery MB wskazują miejsca odkrycia zbiorowych pochówków.
Douglas Kennett i in. / Komunikacja przyrodnicza, 2022
