Warbixin afka ah oo ku saabsan Golaha Xuquuqda Aadanaha – Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan xuquuqul insaanka – Ku-xigeenka Wakiilka Sare ee Nada Al-Nashif ayaa sheegay in in DPRK (oo inta badan loo yaqaan Waqooyiga Kuuriya) aysan muujineynin calaamado u hoggaansanaan.
"Maadaama aysan jirin calaamado muujinaya in Dawladdu ay wax ka qaban doonto isla xisaabtan la'aanta, waxaa lama huraan ah in isla xisaabtanka lagu wado meel ka baxsan Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Kuuriya, Ayay tidhi.
"Tan waa in lagu gaaraa marka hore iyadoo loo tixraacayo Maxkamadda Dambiyada Caalamiga ah (ICC), ama dacwad oogista heer qaran si waafaqsan halbeegyada caalamiga ah ee hoos yimaada mabaadi'da la aqbalay ee ka baxsan dhulalka iyo xukunka caalamiga ah," ayay ku boorisay.
Ku xigeenka madaxa xafiiska xuquuqda OHCHR ayaa xusay in la xisaabtanka aan garsoorka ahayn ay muhiim tahay.
"Inaad horay u sii waddo dadaallada la xisaabtanka dembiyada, la xisaabtanka aan garsoorka ahayn waa lama huraan haddii dhibanayaashu ay helaan nooc ka mid ah caddaaladda inta ay nool yihiin."
wada tashi balaaran
Ms. Al-Nashif ayaa sheegtay in si loo horumariyo xeeladaha suurtagalka ah, OHCHR ay si weyn ula tashatay sannadkii la soo dhaafay saraakiisha iyo hawl-wadeennada garsoorka heer qaran iyo heer caalami, dawlado, khubaro bulshada rayidka ah iyo aqoonyahanno.
Bishii hore, tusaale ahaan, xafiisku wuxuu isu keenay khubaro ku xeel dheer dhammaan dhinacyada la xisaabtanka shir si looga tashado siyaabaha hore loogu socon karo iyo hababka ugu wanaagsan.
"Tan waxaa ka mid ahaa waddooyinka cadaaladda dembiyada iyo fursadaha mas'uuliyadda madaniga ah iyo sidoo kale noocyada xisaabtanka ee aan garsoorka ahayn sida run-sheegga, xusuusta, iyo magta,” ayay tiri.
Kor u qaadida wacyiga
Ku-xigeenka Wakiilka Sare ayaa sheegay in OHCHR ay u hurtay kheyraad dheeraad ah sannadkii la soo dhaafay si kor loogu qaado wacyiga ku saabsan xaaladda xuquuqda aadanaha ee Kuuriyada Waqooyi.
Bishii Abriil 2023, waxay daabacday warbixin taariikhi ah oo ku saabsan waayitaan iyo af-duubyo xoog leh, oo ay ku jiraan muwaadiniin ka soo jeeda Jamhuuriyadda Kuuriya ee deriska la ah iyo Japan.
"Warbixintu waxay muujisay saamaynta dembigu ku leeyahay dhibbanayaasha iyo qoysaskooda, iyo dalabaadkooda iyo baahiyahooda la xidhiidha isla xisaabtanka," ayay tidhi.
Ka ilaali kuwa baxsada
Ms. Al-Nashif ayaa iftiimisay in kuwa ka soo baxsaday Kuuriyada Waqooyi iyo dhibanayaasha loo geystay ku xad-gudubka xuquuqul insaanka ay yihiin il muhiim ah oo laga helo xogta xaaladda dalka iyo sidoo kale hab kasta oo isla xisaabtan ah.
“Waxaan sii wadayaa inaan u yeero dhammaan dowladaha xubnaha ka ah ee ay khuseyso si loo hubiyo in OHCHR ay si buuxda oo aan caqabad lahayn u hesho kuwa baxsada, Ayay tidhi.
Waxay sidoo kale ku boorisay dhammaan dowladaha inay ka fogaadaan dadka si qasab ah loogu celinayo DPRK, oo ay u fidiyaan ilaalin iyo taageero bini'aadantinimo.
"Dib u celinta waxay gelisay halis dhab ah oo ah jirdil, xarig aan sabab lahayn, ama xadgudubyo kale oo xuquuqul insaanka oo halis ah," ayay ka digtay.
