Bölüm Başkanı Prof. Dr. Archil Metreveli ile Söyleşi Georgia Üniversitesi Dini Özgürlük Enstitüsü
Jan-Leonid Bornstein: Yeni bir yasama girişimini sizden duyduk. Gürcistan Hükümeti, Aralık 2022'de yeni Savunma Yasası taslağının sunulmasıyla ilgili olarak. Taslağın sunulan sürümünün kabul edilmesi durumunda, herhangi bir dine mensup Bakanları zorunlu askerlik hizmetinden muaf tutan (erteleyen) yürürlükteki yasa geri çekilecektir. . Bu yeni girişimde ne tür riskler görüyorsunuz?
Archil Metreveli: Daha doğrusu bu bir “risk” bile değil, bu mevzuat değişikliğinin kabul edilmesi halinde oluşacak bir “açık gerçek”tir. Şöyle ki, başlatılan düzenleme, azınlık dinlerine mensup, yani Gürcü Ortodoks Kilisesi dışındaki tüm dinlere mensup Bakanların zorunlu askerlik hizmeti muafiyetinden yararlanma olasılığını ortadan kaldıracaktır.
Jan-Leonid Bornstein: Okurlarımızın zorlukları daha iyi anlaması için detaylandırabilir misiniz?
Archil Metreveli: Yürürlükteki Gürcistan mevzuatının iki normu, bakanların zorunlu askerlik hizmetinden muaf tutulmasını sağlar. Birincisi, Gürcistan Devleti ile Gürcistan Havari Otosefali Ortodoks Kilisesi (yalnızca Gürcistan Ortodoks Kilisesi Bakanları) arasındaki Anayasal Anlaşmanın 4. Maddesi ve ikincisi, Gürcistan Askerlik Vazifesi ve Askerlik Hizmeti Yasasının 30. Gürcistan Ortodoks Kilisesi de dahil olmak üzere herhangi bir dinin bakanları).
Yukarıda anılan kanunun zorunlu askerliğin tecilini düzenleyen 71. maddesine alternatif olarak sunulan Savunma Kanunu taslağının 30. maddesi Bakanlık İstisnasını artık içermemektedir. Dolayısıyla, yeni yasa tasarısına göre, daha önce askerlikten muaf tutulan hiçbir dinden Bakan, Bakanlık İstisnası ayrıcalığına sahip olamayacak. Öte yandan, yalnızca Gürcistan Ortodoks Kilisesi Bakanlarını askerlik hizmetinden muaf tutan Gürcistan Anayasal Anlaşmasının 4. Maddesi yürürlüktedir.
Gürcistan Anayasası (Madde 4) ve Gürcistan Normatif Kanunlar Yasasına (Madde 7) göre, Gürcistan Anayasa Anlaşmasının Gürcistan Kanunlarına göre ve kabul edilmesi durumunda Savunma Yasasına göre hiyerarşik önceliğe sahip olması önemlidir. Kod. Bu nedenle, (tüm dinlerin Bakanları için geri çekilecek olan) Bakanlık İstisnası, hiyerarşik olarak daha yüksek normatif bir düzenleme olan Anayasa Anlaşması tarafından verilmeye devam edildiğinden, Gürcistan Ortodoks Kilisesi Bakanları için bu ayrıcalığı tek başına iptal etmeyecektir. Gürcistan
JLB: Anlıyorum. Sizce bu yasa neden çıkarılmıştır? Nasıl haklı?
AM: Sunulan taslağın Açıklayıcı Notunda, bu değişikliğin "vicdansız" ve "sahte" dini kuruluşların bireylerin zorunlu askerlik hizmetinden kaçınmasına yardımcı olmasına izin veren yasal boşluğu ortadan kaldırmayı amaçladığı belirtilmektedir. Belirtilen amaç, siyasi parti Girchi tarafından kurulan dini bir dernek olan İncil Özgürlüğü Kilisesi tarafından belirlenen uygulamaya karşılık gelir. İncil Özgürlüğü Kilisesi, Girchi'nin zorunlu askerlik hizmetine karşı siyasi protestosunun bir aracı olarak, askerlik görevini yapmak istemeyen vatandaşlara “Bakan” statüsü veriyor. İncil Özgürlüğü Kilisesi'nin uygulaması, tam olarak yürürlükte olan Askeri Görev ve Askerlik Hizmeti yasasına dayanmaktadır.
JLB: Bunun Gürcistan mevzuatına veya yasama uygulamasına başka yansımaları olacağını düşünüyor musunuz?
AM: Evet ve zaten var. Değişiklikler, Gürcistan Askeri Olmayan, Alternatif İşgücü Hizmeti Kanunu'na da sunuldu. Bilhassa değişiklik taslağına göre bir vatandaşın zorunlu askerlikten muaf tutulması ve askerlik dışı, alternatif işçilik hizmetinin yerine getirilmesinin gerekçesi vicdani ret ile birlikte “Bakan” statüsü olacak. Gürcü Makamlarına göre, bu yeni yasal düzenleme Gürcistan Ortodoks Kilisesi de dahil olmak üzere tüm dinlerin Bakanları için eşit olarak uygulanacağından, bu yeni “Ayrıcalık” geri çekilen Bakanlık İstisnasının yerini alacaktır. Bununla birlikte, bu yorum dürüst değildir, çünkü Gürcistan Anayasa Anlaşması, Devletin Ortodoks Bakanları zorunlu askerlik hizmetine almasını yasaklamaktadır, bu nedenle, onlara askeri olmayan, alternatif iş hizmeti “ayrıcalığını” genişletmek gerekli olmayacaktır. Sonuç olarak, sunulan taslağın kabul edilmesi halinde, Ortodoks Bakanlar zorunlu askerlik hizmetinden kayıtsız şartsız muaf tutulurken, diğer tüm dinlerin Bakanları askeri olmayan, alternatif iş hizmetine tabi olacak.
JLB: Ama bu ayrıcalık, yani zorunlu askerlik hizmetinden tam muafiyet, temel bir hak mı?
AM: Endişemiz, dine dayalı temel Eşitlik ve Ayrımcılık Yapmama Hakkı ile ilgilidir. Açıktır ki, bir Bakanın askerlik hizmetinden muaf tutulması (vicdani redde dayalı muafiyetin aksine), Din veya İnanç Özgürlüğü tarafından korunan bir hak değildir. Bu ayrıcalık, statülerinin kamusal önemi dikkate alınarak ve Devletin siyasi iradesiyle kendilerine tanınmıştır.
Bununla birlikte, dine dayalı temel Eşitlik ve Ayrımcılık Yapmama Hakkı, farklı muamele için nesnel bir neden olmadığında, Devlet tarafından tanınan ayrıcalıkların, dini kimlikleri veya uygulamaları ne olursa olsun herhangi bir grup veya bireye eşit olarak genişletilmesi gerektiğini ima eder. Sunulan düzenleme, oluşturulan farklı muamele için herhangi bir nesnel ve mantıklı gerekçe içermediğinden, dine dayalı açık ve keskin bir ayrımcılıktır.
JLB: Sizce devletin bu konudaki yaklaşımı nasıl olur?
AM: Bu tür sorulara cevap bulmak zor değil. Modern Din Özgürlüğü ve Demokrasi deneyimi, Devletin yükünü bireylerin veya grupların Temel Hak ve Özgürlükleri pahasına hafifletmemesi gerektiğini açıkça belirlemektedir. Bu nedenle, Mahkeme, İncil Özgürlüğü Kilisesi'nin Din veya İnanç Özgürlüğünü fiilen kötüye kullandığını tespit ederse, Devlet, din ve inanca dayalı Eşitlik ve Ayrımcılık Yapmama Hakkını tamamen değil, yalnızca imha uygulamasını ortadan kaldırmalıdır.
JLB: teşekkür ederim
