Прэзідэнт Турцыі Таіп Эрдаган прыняў удзел ва ўрачыстай цырымоніі пачатку будаўніцтва Стамбульскага канала. які будзе праходзіць паралельна Басфору і злучаць Чорнае і Мармуровае мора.
Будаўніцтва пачнецца з аднаго з шасці мастоў праз будучы канал. Эрдаган назваў гэта новай старонкай у развіцці Турцыі.
Канал будзе мець даўжыню 45 км, мінімальную шырыню 275 метраў пры глыбіні 21 метр.
Эрдаган нагадаў, што сёння праз праліў Басфор праходзіць 45 тысяч караблёў у год, і кожны такі праход уяўляе пагрозу для горада, паколькі караблі перавозяць розныя грузы.
«Мы разглядаем новы праект як праект выратавання будучыні Стамбула», — сказаў Эрдаган.
У той жа час гэта будзе ключавы мост, які з'яўляецца апошняй часткай іншага ўжо пабудаванага мегапраекта - Паўночнай кальцавой дарогі Стамбула, якая пачынаецца ад раёна Сіліўры, праходзіць праз новы аэрапорт Стамбула, працягваецца праз Басфор на нядаўна пабудаваны трэці мост Явуза Султана Селіма і далучаецца да шашы ў Анкару. Такім чынам, транзіт ажыццяўляецца праз Стамбул без неабходнасці ўязджаць у ажыўленыя раёны мегаполіса.
Канал Стамбул будзе пабудаваны на еўрапейскім баку турэцкага мегаполіса і будзе мець каля 45 км у даўжыню, 275 м у шырыню і 20.75 м у глыбіню.
Пасля анонсу Эрдагана аб праекце ў 2011-2013 гадах розныя ўніверсітэты праводзілі даследаванні па ацэнцы маршруту Стамбульскага канала.
У 2013-2014 гадах быў падрыхтаваны эскізны праект пасля атрымання геолага-геатэхнічных дадзеных буравых работ па вызначанай трасе канала.
На аснове вывучэння вопыту стварэння штучных водных шляхоў у свеце была падрыхтавана дарожная карта навукова-даследчых праектаў, а ў 2014-2017 гадах праведзены папярэднія даследаванні для навукова-даследчага праекта.
Падрабязныя палявыя, лабараторныя даследаванні і працэс справаздачы аб ацэнцы ўздзеяння на навакольнае асяроддзе канала Стамбул былі праведзены ў 2017-2019 гадах.
Усяго над праектам канала Стамбул працавалі 204 навукоўцы і эксперты з розных універсітэтаў і інстытутаў.
Таксама плануецца пабудаваць прыстань, кантэйнерныя порты, зону адпачынку і лагістычны цэнтр у якасці дадатковага кампанента праекта да аб'ектаў і збудаванняў, неабходных для канала Стамбул.
Агульны кошт праекта ацэньваецца ў 75 мільярдаў турэцкіх лір (8.6 мільярда долараў), і мяркуецца, што ён будзе пабудаваны ў рамках дзяржаўна-прыватнага супрацоўніцтва. Падчас сустрэчы, на якой Эрдаган анансаваў праект, ён таксама сказаў, што праект будзе цалкам фінансавацца за кошт нацыянальных рэсурсаў.
Чакаецца, што праект будзе завершаны за сем гадоў, прыкладна паўтара года падрыхтоўчых работ і пяць з паловай гадоў будаўніцтва.
Праз канал Стамбул будзе пабудавана шэсць мастоў, якія ператвораць Стамбул у горад з двума морамі.
Новыя жылыя раёны з больш чым 250,000 тысячамі кватэр плануецца пабудаваць па абодва бакі канала Стамбул.
ЭКОЛОГІ: ЗА І СУПРАЦЬ
Турэцкія эколагі даўно б'юць трывогу, бо караблі, якія праходзяць праз Басфор, забруджваюць навакольнае асяроддзе, «атручваюць» жыццё жыхароў 16-мільённага (па афіцыйных дадзеных) і 20-мільённага (па неафіцыйных звестках) мегаполіса. Ды і само натуральнае рэчышча абмяляецца, у тым ліку не вытрымліваючы нагрузкі. Акрамя таго, у выпадку аварыі і разліву нафты падчас праходжання нафтавых танкераў па Басфору гэта можа мець катастрафічныя наступствы для і без таго парушанай экасістэмы. А калі дадаць да гэтага незадаволенасць саміх суднаўладальнікаў неабходнасцю чакаць, часам тыднямі, у чарзе на праход праз Басфор, то будаўніцтва штучнага канала можа стаць вельмі выгаднай альтэрнатывай для ўсіх. Але і тут першымі сказалі сваё слова эколагі (“Uluslararası politika açısından Kanal İstanbul: 310 milyon insan için bir risk”). Яны ўпэўненыя, што ўмяшанне такога маштабу, а менавіта зліццё вод Мармуровага і Чорнага мораў, можа мець яшчэ больш негатыўныя наступствы, чым празмернае выкарыстанне Басфора. Гаворка ідзе аб павышэнні ўзроўню серавадароду ў Мармуровым моры пасля яго зліцця з Чорным, што можа прывесці да гібелі некаторых прадстаўнікоў флоры і фаўны, а таксама пагражае непрыемным пахам з канала. .
Іншая - ператварэнне гістарычнага цэнтра і дзелавых раёнаў еўрапейскай часткі Стамбула ў востраў, на думку экспертаў, таксама нясе пагрозу не толькі прыродзе, але і гістарычным і археалагічным славутасцям, якімі багаты гэты рэгіён.
