Калі мы паглядзім на большасць войнаў за апошнія 50 гадоў, то можна ўбачыць, што яны не становяцца карацейшымі. І нават калі мы паглядзім на поўную ваенную гісторыю свету, то можна заўважыць, што войны такога маштабу, якія мы назіраем ва Украіне, звычайна даволі працяглыя.
Усе кажуць: «Вайна ва Ўкраіне будзе доўжыцца гадамі». Апошнім, хто зрабіў гэта, быў Енс Столтэнберг, генеральны сакратар NATO, у інтэрв'ю нямецкай газеце Більд ам Зонтаг.
Аднак, калі задумацца, то цалкам відавочна, што гэтая вайна будзе доўжыцца гадамі. І гэта нават не «таму што ніводзін уцягнуты бок не жадае, каб вайна была кароткай», як прывыклі гаварыць некаторыя левыя. Не, гэта не таму, у асноўным таму, што ў гэтых развагах няма логікі.
З аднаго боку, абодва бакі, якія ўдзельнічаюць у канфлікце (Украіна і Расія) аддаюць перавагу кароткатэрміноваму канфлікту. Украіна змагаецца за тое, каб максімальна абмежаваць шкоду і пакуты, нанесеныя гэтай вайной. А таксама па многіх іншых стратэгічных прычынах, якія тычацца вайны. І Расея таму, што хоча выйсьці з гэтай вайны як мага больш пераможцай, і доўгая вайна гэтаму не дапамагае, але і таму, што яна хоча выйсьці з гэтай вайны, каб армія і эканоміка найменш пацярпелі, як магчыма.
А па-другое, ніхто ў альянсе NATO не зацікаўлены ў эканамічным падзенні, які выклікае гэтая вайна. Наколькі некаторыя людзі сцвярджаюць, што некаторыя краіны могуць атрымаць выгаду ад перабояў у міжнароднай гандлі, гэта проста няпраўда. Кошт зрыву заўсёды будзе перавышаць магчымыя выгады, якія адна краіна магла атрымаць у выніку гэтай вайны. Той факт, што ЗША пачнуць больш экспартаваць нафту і газ у Еўропу, не робіць Уол-стрыт больш упэўненым у будучыні амерыканскай эканомікі, напрыклад.
Так што не, я не кажу тут пра змову NATO, каб вайна доўжылася даўжэй, чым трэба. Я проста параўнаю гэтую вайну з іншымі войнамі ў гісторыі. Імкнучыся растлумачыць чаму, у нас няма падстаў думаць, што гэтая вайна будзе кароткай.
Адзін з прыкладаў, які нядаўна ўзгадваўся па зразумелых прычынах, - гэта ўварванне СССР у Афганістан у 1979 годзе. Хоць гэта параўнанне памылковае, галоўным чынам таму, што горная афганская мясцовасць з'яўляецца амаль антыподам пераважна раўнінскай мясцовасці Украіны, мы таксама можам зразумець, чаму гэтая вайна можа мець у прынцыпе такую ж яўку, як і СССР у 1979 годзе. Там, дзе няма гор, дзе ўкраінскія салдаты могуць абараніцца ад паветраных і наземных нападаў, ёсць гарады. Вядома, гэта вядзе да значна большых чалавечых выдаткаў.
І калі вы хочаце яшчэ адзін сур'ёзны прыклад, мы маем ўварванне ЗША ў Ірак. Гэта параўнанне нават крыху лепшае ў некаторых аспектах. Па-першае, і іракская, і ўкраінская арміі - гэта, ну, арміі, а не толькі апалчэнцы і партызаны. А па-другое, што тычыцца мясцовасці, Ірак значна больш падобны на Украіну, чым на Афганістан, які таксама пераважна раўнінны. Аднак амерыканскае ўварванне разыгралася значна інакш, чым расійскае. Нягледзячы на ўсе няўдачы і памылкі, амерыканскія і брытанскія войскі паспяхова ўварваліся ў краіну прыкладна за месяц, выканаўшы ўсе свае ваенныя задачы (што тычыцца этапу ўварвання, вядома). Расейскія сілы ўжо пацярпелі няўдачу ў многіх сваіх ваенных мэтах. Яны ўжо амаль 5 месяцаў спрабуюць ажыццявіць рашучы наступ на лініі ворага і не ўяўляюць, чым гэтая вайна скончыцца.
Так, большасць войнаў, якія я згадваў (Афганістан і Ірак), былі доўгімі з-за фазы пасля ўварвання/акупацыі, і цяпер у Расіі, відаць, няма таго, што неабходна для эфектыўнай акупацыі Украіны. Але нават пры гэтым, калі Расеі ўдасца прабівацца ў Данбасе, ёй давядзецца прасунуцца ў Кіеў і гэтак далей. А на гэта, як бачым, спатрэбіцца час (калі гэта ўвогуле адбудзецца).
Але я лічу, што параўнаньні, ці хаця б падрабязныя параўнаньні нам ня вельмі патрэбныя. Таму што галоўны факт, які я хачу выказаць — мой галоўны аргумент у абарону гэтай тэзы, — просты: ніводная вайна падобнага маштабу з гэтай не была кароткай. Наадварот, яны становяцца ўсё даўжэйшымі.
І я лічу, што гэта праўда, прынамсі, пакуль мы не бачым відавочнай перавагі аднаго боку, паспяховага наступу і г.д.
