Святы Ціхан Задонскі
26. Чужынец або вандроўнік
Хто пакінуў свой дом і Бацькаўшчыну і жыве на чужыне, той там чужынец і вандроўнік, як і расеец, які знаходзіцца ў Італіі ці ў якой-небудзь іншай краіне, там чужынец і вандроўнік. Так і хрысціянін, аддалены ад нябеснай Айчыны і жывучы ў гэтым неспакойным свеце, чужынец і вандроўнік. Сьвяты Апостал і вернікі кажуць пра гэта: «Ня маем тут сталага гораду, але шукаем будучыні» (Гбр. 13: 14). І святы Давід вызнае гэта: «Я чужы ў Цябе і чужы, як і ўсе бацькі мае» (Пс. 39: 13). І яшчэ моліцца: «Прыхаднік я на зямлі; не хавай ад мяне запаведзяў Тваіх» (Пс. 119: 19). Вандроўнік, жывучы на чужыне, прыкладае ўсе намаганні, каб зрабіць і здзейсніць тое, дзеля чаго ён прыйшоў на чужыну. Так і хрысціянін, пакліканы словам Божым і адноўлены святым хростам да жыцця вечнага, стараецца не страціць жыццё вечнае, якое тут, у гэтым свеце, або здабываецца, або губляецца. Жыве вандроўнік на чужыне з немалым страхам, бо ён сярод чужых. Гэтаксама і хрысьціянін, жывучы ў гэтым сьвеце, нібы на чужыне, баіцца і сьцеражэцца ўсяго, гэта значыць духаў зла, дэманаў, граху, чараў сьвету, злых і бязбожных людзей. Усе цураюцца вандроўніка і аддаляюцца ад яго, як ад кагосьці іншага і чужынца. Таксама і ўсе міралюбцы і сыны гэтага веку аддаляюць праўдзівага хрысціяніна, аддаляюцца і ненавідзяць яго, нібы ён не свой і супярэчыць ім. Пра гэта гаворыць Пан: «Калі б вы былі са свету, свет любіў бы сваё; А як вы не са свету, але Я выбраў вас са свету, таму свет ненавідзіць вас» (Ян 15, 19). Мора, як кажуць, мёртвае цела ў сабе не трымае, а вывяргае. Дык нясталы свет, як мора, выганяе набожную душу, нібы мёртвую на свет. Міралюбец — дарагое дзіця для свету, а пагарджальнік свету і яго мілых пажаданняў — вораг. Вандроўнік не ставіць на чужыне нічога нерухомага, гэта значыць ні дамоў, ні садоў, ні чаго іншага падобнага, акрамя неабходнага, без чаго жыць немагчыма. Такім чынам, для сапраўднага хрысціяніна ўсё ў гэтым свеце нерухома; усё ў гэтым свеце, у тым ліку і само цела, застанецца ззаду. Пра гэта гаворыць святы апостал: «Бо мы нічога не прынеслі ў свет; Зразумела, што з гэтага мы нічому не навучымся» (1 Цім. 6: 7). Такім чынам, сапраўдны хрысціянін не шукае ў гэтым свеце нічога, акрамя неабходнага, кажучы апосталу: «Маючы ежу і вопратку, гэтым будзем задаволеныя» (1 Цім. 6: 8). Вандроўнік адпраўляе або вязе на Бацькаўшчыну рухомыя рэчы, такія як грошы і тавары. Так што для сапраўднага хрысціяніна рухомыя рэчы ў гэтым свеце, якія ён можа ўзяць з сабой і перанесці ў наступны век, — гэта добрыя справы. Ён стараецца іх тут, жывучы на свеце, як духоўны гандляр, духоўнымі дабротамі збіраць і прывозіць у сваю нябесную Бацькаўшчыну, і з імі з'яўляцца і з'яўляцца перад Айцом Нябесным. Аб гэтым настаўляе нас, хрысціян, Гасподзь: «Збірайце сабе скарбы на небе, дзе ні моль, ні іржа не знішчаюць і дзе злодзеі не падкопваюцца і не крадуць» (Мц 6, 20). Сыны веку гэтага клапоцяцца пра сьмяротнае цела, але набожныя душы клапоцяцца пра душу несмяротную. Сыны гэтага веку шукаюць сваіх часовых і зямных скарбаў, але пабожныя душы імкнуцца да вечнага і нябеснага і жадаюць такіх благаслаўленняў, якіх «вока не бачыла, вуха не чула і на сэрца чалавеку не прыходзіла» (1 Кар. . 2:9). Яны глядзяць на гэты скарб, нябачны і неспасцігальны вераю, і грэбуюць усім зямным. Сыны веку гэтага стараюцца праславіцца на зямлі. Але сапраўдныя хрысціяне шукаюць славы ў небе, дзе іх Бацькаўшчына. Сыны гэтага веку ўпрыгожваюць свае целы рознымі вопраткамі. А сыны Валадарства Божага ўпрыгожваюць бессмяротную душу і апранаюцца, паводле настаўлення апостала, «у міласэрнасць, дабрыню, пакору, лагоднасць, доўгацярплівасць» (Кал. 3: 12). І таму сыны веку гэтага бязглуздыя і вар'яты, бо шукаюць чагосьці, што само па сабе нішто. Сыны Валадарства Божага разумныя і мудрыя, бо клапоцяцца аб тым, што змяшчае ў сабе вечная асалода. Сумна вандроўніку на чужыне жыць. Так што сапраўднаму хрысціяніну жыць на гэтым свеце сумна і горка. У гэтым сьвеце ён паўсюль у выгнаньні, турме і ссылцы, нібы выдалены з нябеснай Бацькаўшчыны. «Гора мне, — кажа святы Давід, — што доўгае жыццё маё ў выгнанні» (Пс. 119: 5). Дык іншыя святыя скардзяцца і ўздыхаюць з гэтай нагоды. Вандроўнік, хоць і сумна жыць на чужыне, аднак жыве дзеля той патрэбы, дзеля якой пакінуў Бацькаўшчыну. Таксама і праўдзіваму хрысціяніну, хоць і горка жыць на гэтым свеце, але пакуль Бог загадвае, ён жыве і трывае гэтае блуканне. У свядомасці і памяці вандроўніка заўсёды ёсць Бацькаўшчына і дом, і ён хоча вярнуцца на Бацькаўшчыну. Габрэі, знаходзячыся ў Вавілоне, заўсёды трымалі ў думках і ўспамінах сваю Бацькаўшчыну, Ерусалім, і шчыра жадалі вярнуцца на Бацькаўшчыну. Так праўдзівыя хрысьціяне ў гэтым сьвеце, як на рэках Вавілонскіх, сядзяць і плачуць, успамінаючы нябесны Ерусалім – Нябесную Айчыну, і ўздымаюць да яго вочы свае з уздыхам і плачам, і хочуць прыйсьці туды. «Таму мы і стогнем, жадаючы апрануцца ў нябеснае жытло», — стогне з вернікамі святы Павел (2 Кар. 5: 2). Для сыноў гэтага веку, залежных ад свету, свет — як бацькаўшчына і рай, і таму яны не жадаюць аддзяляцца ад яго. Але ў тую Бацькаўшчыну хочуць прыйсці сыны Божага Валадарства, якія адлучылі сэрцы свае ад свету і церпяць усялякія смуткі на свеце. Для сапраўднага хрысціяніна жыццё ў гэтым свеце — не што іншае, як пастаянныя пакуты і крыж. Калі вандроўнік вяртаецца на Бацькаўшчыну, у свой дом, радуюцца яму родныя, суседзі і сябры, вітаюць яго шчасны прыезд. Такім чынам, калі хрысьціянін, закончыўшы свае блуканьні па сьвеце, прыходзіць у нябесную Айчыну, усе Анёлы і ўсе сьвятыя жыхары неба радуюцца за яго. Вандроўнік, які прыйшоў на Бацькаўшчыну і ў свой дом, жыве ў бяспецы і супакойваецца. Так і хрысціянін, увайшоўшы ў нябесную Айчыну, супакойваецца, жыве ў бяспецы і нічога не баіцца, радуецца і цешыцца сваёй асалодзе. Адсюль ты бачыш, хрысціянін: 1) Нашае жыццё ў гэтым свеце ёсць не што іншае, як блуканне і перасяленне, як кажа Пан: «Вы прыхадні і перасяленцы перада Мною» (Лев. 25: 23). 2) Нашая сапраўдная Бацькаўшчына не тут, а ў небе, і для яе мы створаны, адноўлены хростам і пакліканы Словам Божым. 3) Мы, як пакліканыя да нябесных благаслаўленняў, не павінны шукаць зямных дабротаў і трымацца іх, за выключэннем неабходнага, напрыклад, ежы, адзення, дома і іншага. 4) Чалавеку-хрысціяніну, які жыве ў свеце, няма чаго жадаць, акрамя вечнага жыцця, «бо дзе скарб твой, там будзе і сэрца тваё» (Мацвея 6:21). 5) Хто хоча выратавацца, павінен аддзяліцца ад свету ў сэрцы сваім, пакуль душа яго не адыдзе ад свету.
27. Грамадзянін
Мы бачым, што ў гэтым свеце чалавек, дзе б ён ні жыў і дзе б ні знаходзіўся, называецца жыхаром або грамадзянінам таго горада, у якім ён знаходзіцца, напрыклад, масквіч - масквіч, наўгародец - наўгародскі і гэтак далей. Таксама і сапраўдныя хрысціяне, хоць і знаходзяцца ў гэтым свеце, аднак маюць горад у нябеснай Айчыне, «Мастак і Будаўнік якога — Бог» (Гбр. 11, 10). І яны называюцца грамадзянамі гэтага горада. Гэты горад — нябесны Іерусалім, які бачыў святы апостал Ян у сваім Адкрыцці: «Горад быў чыстае золата, як чыстае шкло; вуліца горада чыстае золата, як празрыстае шкло; і горад не мае патрэбы ні ў сонцы, ні ў месяцы, каб асвятляць яго, бо слава Божая асвятліла яго, і Ягня — свяцільнік яго» (Ап 21:18, 21, 23). На яго вуліцах няспынна спяваюць мілую песню: «Алілуя!» (Гл. Адкр 19:1, 3, 4, 6). «Нішто нячыстае не ўвойдзе ў гэты горад, ні той, хто робіць агіду і хлусню, але толькі тыя, хто запісаны ў кнізе жыцця Ягняці» (Ап. 21:27). «А звонку сабакі, і чараўнікі, і распуснікі, і забойцы, і ідалапаклоннікі, і кожны, хто любіць і чыніць беззаконне» (Ап. 22:15). Сапраўдныя хрысціяне называюцца грамадзянамі гэтага прыгожага і светлага горада, хоць і блукаюць па зямлі. Там яны маюць свае абіцелі, падрыхтаваныя для іх Езусам Хрыстом, іх Адкупіцелем. Там яны ўздымаюць духоўныя вочы і ўздыхаюць ад сваіх блуканняў. Паколькі нішто нячыстае не ўвойдзе ў гэты горад, як мы бачылі вышэй, «ачысцім сябе», умілаваныя хрысціяне, «ад усякай нячыстасці цела і духу, удасканальваючы святасць у страху Божым», паводле апостальскай адгартацыі (2 Кар. 7:1). І няхай мы будзем грамадзянамі гэтага блаславёнага горада, і, пакінуўшы гэты свет, няхай будзем годнымі ўвайсці ў яго, з ласкі Збаўцы нашага Езуса Хрыста, Яму слава з Айцом і Святым Духам навекі. Амін.
Крыніца: свяціцель Ціхан Задонскі «Скарб духоўны са свету».
