Раптоўная смерць Аляксея Навальнага, самага вядомага дзеяча расійскай апазіцыі і яркага крытыка прэзідэнта Уладзіміра Пуціна, выклікала шок у міжнароднай супольнасьці і самой Расеі. Навальны, вядомы сваёй нястомнай барацьбой з карупцыяй і выступленнем за дэмакратычныя рэформы, страціў прытомнасць падчас прагулкі ў папраўчай калоніі № 3 Ямала-Ненецкай аўтаномнай акругі 16 лютага 2024 года, паведамляе расійскае дзяржаўнае інфармацыйнае агенцтва РІА «Новости». са спасылкай на Дэпартамент Федэральнай службы выканання пакаранняў.
НавальныСмерць была сустрэта шквалам рэакцый, пачынаючы ад маўчання і кантраляваных наратываў у Расеі да адкрытага асуджэння і заклікаў да адказнасці з боку заходніх лідэраў і міжнародных арганізацый. Адказ Крамля, як перадаў прэс-сакратар прэзідэнта Дзмітрый Пяскоў, заключаўся ў тым, каб праінфармаваць прэзідэнта Пуціна і перадаць медыцынскім экспертам вызначэнне прычыны, у той час як прэс-сакратар Навальнага Кіра Ярмыш чакае пацверджання і падрабязнасцей абставінаў яго смерці.
Вяртанне Навальнага ў Расію ў 2021 годзе пасля замаху на яго жыццё шляхам атручвання нервова-паралітычным рэчывам — заява, пацверджаная заходнімі лабараторыямі, але адхіленая Крэмлём — падкрэсліла яго прыхільнасць сваёй справе і краіне, нягледзячы на рызыкі. Яго наступны прысуд да 19 гадоў і прызнанне яго Фонду барацьбы з карупцыяй «экстрэмісцкай арганізацыяй» падкрэслілі ўсё больш рэпрэсіўнае асяроддзе для іншадумства ў Расеі.
Дырэктыва пракрамлёўскай партыі «Адзіная Расія» заканадаўцам устрымлівацца ад каментароў адносна смерці Навальнага, пра што паведаміла незалежнае расійскае інфармацыйнае выданне «Агентства», і ананімныя каментары як былых, так і цяперашніх расейскіх дзяржаўных чыноўнікаў для Euractiv і The Moscow Times адпаведна, мяркуюць складанае ўзаемадзеянне страху, кантролю і прызнання жорсткай рэальнасці, з якой сутыкаюцца такія зняволеныя, як Навальны.
На міжнародным узроўні смерць Навальнага аплаквалі як яскравы напамін аб небяспеках, з якімі сутыкаюцца тыя, хто кідае выклік аўтарытарным рэжымам. Заявы міністра замежных спраў Францыі Стэфана Сежурна, прэзідэнта Еўрапейскай камісіі Урсулы фон дэр Ляен, генеральнага сакратара НАТА Енса Столтэнберга і прэзідэнта Еўрапейскага парламента Раберты Мецола не толькі аддаюць даніну павагі мужнасці і стойкасці Навальнага, але і паказваюць на адказнасць Крамля за стварэнне ўмоў, якія прыводзяць да яго смерць.
Пакуль свет змагаецца з наступствамі смерці Навальнага, відавочны заклік да дбайнага расследавання і прыцягнення да адказнасці. Апавяданне пра жыццё Навальнага, адзначанае яго непахісным імкненнем да больш празрыстай і дэмакратычнай Расіі, рэзка кантрастуе з маўчаннем і заблытанасцю вакол яго смерці. Гэта трагічны канец, які ставіць пад сур'ёзныя пытанні стан правоў чалавека і свабоды слова ў Расіі, а таксама ролю міжнароднай супольнасці ў падтрымцы тых, хто адважваецца выказацца.
Спадчына Аляксея Навальнага, як сімвала супраціву прыгнёту і як маяка надзеі для многіх расейцаў, застаецца нязменнай. Яго смерць можа паслужыць каталізатарам для новага кантролю за сітуацыяй з правамі чалавека ў Расіі і абыходжаннем з палітычнымі зняволенымі, гарантуючы, што яго барацьба за лепшую Расію працягнецца нават у яго адсутнасць.
