Μετά την πτώση της σοσιαλιστικής ηγετικής πορτογαλικής κυβέρνησης, εν μέσω ετήσιας ψηφοφορίας για τον προϋπολογισμό, η Πορτογαλία αντιμετωπίζει βουλευτικές εκλογές στις 30 Ιανουαρίου. Αυτό είναι που πρέπει να γνωρίζετε για να κατανοήσετε καλύτερα τα πιθανά αποτελέσματα.
Η Πορτογαλία έχει μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του κεντροαριστερού Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS) εδώ και 6 χρόνια. Μετά την ήττα σε βουλευτικές εκλογές το 2015, António Costa, ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος, κατάφερε έναν ποτέ δοκιμασμένο συνασπισμό μεταξύ των 3 μεγάλων αριστερών πολιτικών κομμάτων: PS (Σοσιαλιστικό Κόμμα), BE (Αριστερό Μπλοκ) και PCP (Κομμουνιστικό Κόμμα Πορτογαλίας).
Αυτός ο ελαφρώς άτυπος συνασπισμός ανέτρεψε τη δεξιά κυβέρνηση που αποτελείται από το κεντροδεξιό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, PPD/PSD και το δεξιό Λαϊκό Κόμμα, CDS-PP, που διοικούσε τη χώρα για 4 χρόνια.
Μεταξύ 2011 και 2015, η δεξιά κυβέρνηση, με επικεφαλής τον Πέδρο Πάσο Κόελχο, επέβαλε πολλά, ιδιαίτερα αντιδημοφιλή, μέτρα λιτότητας, πολλά από τα οποία προτάθηκαν ή ακόμη και επιβλήθηκαν από το ΔΝΤ ή τα πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΕΕ. Αυτά τα μέτρα λιτότητας συνίστατο σε ιδιωτικοποιήσεις δημοσίων εταιρειών, περικοπές μισθών δημοσίων υπαλλήλων και κατάργηση πολλών εργασιακών δικαιωμάτων.
Μολονότι η οικονομία ανάκαμψη και το έλλειμμα έκλεισε, πολλοί άνθρωποι ένιωσαν ότι τους αφαιρέθηκαν τα δικαιώματα (κυρίως εργασιακά). Αυτό οδήγησε σε μια πολύ σφοδρή και ενεργή αντιπολίτευση καθ' όλη τη διάρκεια των 4 ετών της νομοθετικής περιόδου, ή όπως τα αποκαλούν οι περισσότεροι στις μέρες μας: «τα χρόνια της τρόικας".
Έτσι, όταν ο δεξιός συνασπισμός κέρδισε την πληθώρα των ψήφων και των εδρών, αλλά δεν πλησίασε την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ήταν πολύ σαφές ότι ο Πέδρο Πάσος Κοέλιο ως πρωθυπουργός είχε τελειώσει. Αυτό που δεν ήταν προφανές ήταν ο τρόπος που ο Πρόεδρος εκείνη την εποχή, Aníbal Cavaco Silva (πρώην πρωθυπουργός για το PSD), έλυσε την κατάσταση.
Στα πρώτα 4 χρόνια της εξουσίας, το PS αντέστρεψε σχεδόν όλα τα μέτρα λιτότητας. Τα μόνα μέτρα λιτότητας που παρέμειναν ενεργά ήταν αυτά που αφορούσαν τα εργασιακά δικαιώματα και τις πρώην κρατικές εταιρείες. Αυτό, μαζί με μια πολύ αυστηρή χρηματοοικονομική πολιτική και μια εκπληκτική απελευθέρωση της οικονομίας, εν μέσω μιας τουριστικής έκρηξης, επιδείνωσαν τη σχέση μεταξύ του PS και των άλλων, πιο ακραίων, αριστερών κομμάτων.
Στις εκλογές του 2019, δεν ήταν ξεκάθαρο αν ο Κόστα επρόκειτο να επαναλάβει την ίδια φόρμουλα, ή ακόμα και μια παραλλαγή της. Τελικά, το PS κατάφερε να πάρει έναν προβλέψιμο πλουραλισμό, 7 έδρες κοντά στην πλειοψηφία στο πορτογαλικό κοινοβούλιο, σχηματίζοντας κυβέρνηση μειοψηφίας.
Αυτή η κυβέρνηση μειοψηφίας βασίστηκε σε ψήφους από τουλάχιστον ένα από τα αριστερά κόμματα για να εγκρίνει τους ετήσιους προϋπολογισμούς της. Παρά το γεγονός ότι διαχειρίστηκαν σχετικά καλά την πανδημία και πρότειναν μια επέκταση στις δημόσιες επενδύσεις, τα αριστερά κόμματα καταψήφισαν τον σοσιαλιστικό προϋπολογισμό, προκαλώντας τη διάλυση του κοινοβουλίου και την κατάρρευση της κυβέρνησης.
Σε αντίδραση στο γεγονός, ο Πορτογάλος Πρόεδρος, Marcelo Rebelo de Sousa (πρώην αρχηγός του PSD), προγραμματισμένες πρόωρες εκλογές για τις 30 Ιανουαρίου.
Το PS προηγείται σταθερά από το PSD εδώ και πολλά χρόνια, αλλά το PSD αναζωπυρώνεται στις δημοσκοπήσεις, πηγαίνοντας από μια διψήφια απόσταση σε μια μονοψήφια απόσταση από το PS. Αυτό δεν θα ήταν τόσο ανησυχητικό για το PS αν το PSD δεν είχε κερδίσει τη δημαρχία της Λισαβόνας πέρυσι με παρόμοιο τρόπο. Οι τοπικές εκλογές του 2 απέδειξαν ότι το PSD επιστρέφει, με το κεντροδεξιό κόμμα να ανακάμπτει από την καταστροφή των προηγούμενων τοπικών εκλογών ανακτώντας τον έλεγχο πολλών σημαντικών πόλεων, με σημαντικότερη από αυτές τη Λισαβόνα.
Χωρίς καμία πιθανότητα να αποκτήσει κοινοβουλευτική πλειοψηφία και με τον θάνατο του αριστερού συνασπισμού, ο Κόστα θα χρειαστεί να βρει νέους συμμάχους για να σχηματίσει μια σταθερή κυβέρνηση. Ευτυχώς, ο πρόσφατα επανεκλεγμένος πρόεδρος του PSD, Ρούι ριό, πρότεινε ένα «κεντρικό μπλοκ», έναν συνασπισμό μεταξύ PS και PSD, με το ένα να υποστηρίζει το άλλο σε περίπτωση που δεν υπάρξει ξεκάθαρη κυβερνητική λύση.
Η μέθοδος του Ρίο πολιτική θα διευκολύνει επίσης αυτή τη λύση. Ο Ρίο αποστασιοποιήθηκε και το κόμμα από τον οικονομικό φιλελευθερισμό και τον κοινωνικό συντηρητισμό του παρελθόντος, υιοθετώντας μια πιο κεντρώα ή ακόμα και κεντροαριστερή προσέγγιση.
Πέρα από αυτό το σενάριο, ο πορτογαλικός λαός δεν μένει χωρίς ξεκάθαρη εναλλακτική. Κάνοντας το μέλλον της πορτογαλικής πολιτικής πολύ ασαφές. Είναι αβέβαιο εάν η αριστερά θα τιμωρηθεί επειδή προκάλεσε την πολιτική κρίση ή εάν ο διχασμός και οι εσωκομματικές μάχες στη δεξιά θα το καταστήσουν αδύνατο.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο όμως είναι η άνοδος της πορτογαλικής ακροδεξιάς, με το λαϊκιστικό κόμμα ΦΤΑΝΕΙ! μετρώντας πολύ πάνω από το 9%, καθιστώντας το το 3ο μεγαλύτερο κόμμα στη χώρα, ένα εκπληκτικό επίτευγμα αν σκεφτεί κανείς ότι ιδρύθηκε πριν από λιγότερο από 4 χρόνια.
Πολύ καλό άρθρο!