Μια ομάδα Ευρωπαίων επιστημόνων, με επικεφαλής τον Γάλλο αρχαιολόγο François Desset, κατάφερε να αποκρυπτογραφήσει ένα από τα μεγάλα μυστήρια: τη γραμμική γραφή Ελαμίτη - ένα ελάχιστα γνωστό σύστημα γραφής που χρησιμοποιείται στο σημερινό Ιράν, γράφει το περιοδικό Smithsonian.
Ο ισχυρισμός αμφισβητείται έντονα από τους συναδέλφους των ερευνητών, αλλά αν αληθεύει, τότε θα μπορούσε να ρίξει φως σε μια ελάχιστα γνωστή κοινωνία που άκμασε μεταξύ της αρχαίας Μεσοποταμίας και της κοιλάδας του Ινδού στην αυγή του πολιτισμού. Μια ανάλυση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie μπορεί επίσης να ξαναγράψει την εξέλιξη της ίδιας της γραφής. Για να αποκρυπτογραφήσουν την ανάγνωση των χαρακτήρων που συνθέτουν τη γραμμική ελαμιτική γραφή, οι ειδικοί χρησιμοποίησαν πρόσφατα μελετημένες επιγραφές από ένα σύνολο αρχαίων ασημένιων αγγείων. «Πρόκειται για μια από τις μεγάλες αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων δεκαετιών. Βασίζεται στην αναγνώριση και τη φωνητική ανάγνωση των ονομάτων των βασιλιάδων», δήλωσε ο αρχαιολόγος Massimo Vidale από το Πανεπιστήμιο της Πάντοβα.
Το 2015 ο Desset απέκτησε πρόσβαση σε μια ιδιωτική συλλογή του Λονδίνου από ασυνήθιστα ασημένια αγγεία με πολλές επιγραφές τόσο σε σφηνοειδή όσο και σε γραμμική Ελαμιτική γραφή. Ανασκάφηκαν τη δεκαετία του 1920 και πουλήθηκαν σε δυτικούς εμπόρους, επομένως η προέλευση και η αυθεντικότητά τους αμφισβητήθηκαν. Αλλά η ανάλυση των αγγείων βρήκε ότι ήταν αρχαία και όχι σύγχρονα πλαστά. Όσο για την προέλευσή τους, ο Ντεσέτ πιστεύει ότι βρίσκονταν σε ένα βασιλικό νεκροταφείο εκατοντάδες χιλιόμετρα νοτιοανατολικά των Σούσας, που χρονολογείται γύρω στο 2000 π.Χ. – ακριβώς την εποχή που χρησιμοποιούταν η γραμμική γραφή Ελαμίτη. Σύμφωνα με τη μελέτη, τα ασημένια αγγεία αντιπροσωπεύουν τα παλαιότερα και πληρέστερα δείγματα βασιλικών επιγραφών Ελαμίτη σε σφηνοειδή γραφή. Ανήκαν σε διαφορετικούς ηγεμόνες δύο δυναστειών. Πέτρα με γραμμικές ελαμιτικές επιγραφές από τη συλλογή του Λούβρου.
Σύμφωνα με τον Desset, η αντιπαράθεση των επιγραφών στα αγγεία ήταν πολύ χρήσιμη για την αποκρυπτογράφηση της γραμμικής ελαμίτικης γραφής. Ορισμένα ονόματα γραμμένα σε σφηνοειδή γραφή μπορούν τώρα να συγκριθούν με σύμβολα της γραμμικής γραφής των Ελαμιτών, συμπεριλαμβανομένων των ονομάτων διάσημων Ελαμιτών βασιλιάδων όπως ο Σιλχάχα. Ακολουθώντας τα επαναλαμβανόμενα σημάδια, ο Ντεσέτ μπόρεσε να καταλάβει την έννοια του γράμματος, που αποτελείται από ένα σύνολο γεωμετρικών σχημάτων. Επίσης μετέφρασε ρήματα όπως «δίνω» και «κάνω». Μετά από μεταγενέστερη ανάλυση, ο Desset και η ομάδα του ισχυρίστηκαν ότι μπορούσαν να διαβάσουν 72 χαρακτήρες. «Αν και η πλήρης αποκρυπτογράφηση δεν είναι ακόμη δυνατή κυρίως λόγω του περιορισμένου αριθμού επιγραφών, είμαστε στο σωστό δρόμο», καταλήγουν οι συγγραφείς της μελέτης. Η σκληρή δουλειά της μετάφρασης μεμονωμένων κειμένων συνεχίζεται. Μέρος του προβλήματος είναι ότι η Ελαμιτική γλώσσα, η οποία ομιλείται στην περιοχή για περισσότερα από 3,000 χρόνια, δεν έχει γνωστά συγγενή, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον προσδιορισμό των ήχων που μπορεί να αντιπροσωπεύουν τα σημάδια.
Οι ομιλητές της Ελαμίτης κατοικούσαν στο νότιο και νοτιοδυτικό Ιράν – Χουζεστάν, καθώς στα αρχαία περσικά το όνομα του Ελάμ ήταν Hujiyā και Φαρς (καθώς είναι πιθανό να διαδόθηκε και σε άλλες περιοχές του ιρανικού οροπεδίου πριν από την 3η χιλιετία π.Χ.).
Την ΙΙΙ χιλιετία π.Χ., μια σειρά από Ελαμιτικές πόλεις-κράτη είναι γνωστές από τις Σουμερο-Ακκαδικές πηγές: Σουσέν (Σουσούν, Σούσα), Ανσάν (Αντσάν, σήμερα Τεπέ-Μαλιάν κοντά στο Σιράζ στο Φαρς), Σιμάσκι, Ανταμντούν και άλλες.
Στη II χιλιετία π.Χ. σημαντικό συστατικό του Ελάμ ήταν οι Σουσέν και Αντσάν. Μετά την ένταξη του Ελάμ στην Αχαιμενιδική Αυτοκρατορία στα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., η Ελαμιτική γλώσσα διατήρησε την ηγετική της θέση για άλλους δύο αιώνες, δίνοντας σταδιακά τη θέση της στα Φαρσί.
Φωτογραφία: Πλέγμα των 72 αποκρυπτογραφημένων αλφα-συλλαβικών σημείων στα οποία βασίζεται το σύστημα μεταγραφής του Γραμμικού Ελαμίτη. Για κάθε ζώδιο εμφανίζονται οι πιο συνηθισμένες παραλλαγές γραφικών. Τα μπλε σημάδια μαρτυρούνται στο νοτιοδυτικό Ιράν, τα κόκκινα στο νοτιοανατολικό Ιράν. Τα μαύρα σημάδια είναι κοινά και στις δύο περιοχές. ΣΤ. Επιδόρπιο
