Απόφαση της διεθνούς ψευδούς δίκης για τον κατηγορούμενο Ernst Rüdin

Τα κεντρικά γραφεία των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη φιλοξένησαν τη Διεθνή Ψευτική Δίκη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ως μέρος της Μνήμης του Ολοκαυτώματος του 2023 στο πλαίσιο του Προγράμματος Ενημέρωσης του ΟΗΕ για το Ολοκαύτωμα. Σε μια φανταστική αίθουσα δικαστηρίου, 32 φοιτητές μεταξύ 15 και 22 ετών, από δέκα χώρες, ανακρίνουν τον λεγόμενο πατέρα της Ναζιστικής Φυλετικής Υγιεινής, ένθερμο Ναζί Ernst Rüdin (το πρόσωπό του παρουσιάστηκε από έναν ηθοποιό). Ψυχίατρος, γενετιστής και ευγονιστής, ο Rüdin ήταν υπεύθυνος για ανείπωτα βάσανα και θάνατο κατά τις δεκαετίες του 1930 και του 40. Στη δίκη ήταν το δικαίωμα των πιο ευάλωτων να προστατεύονται από τη ζημιά. την ευθύνη της ηγεσίας· και η θέση της ηθικής μέσα στις επιστήμες.

Το πάνελ τριών κριτών της International Mock Trial αποτελούνταν από διακεκριμένους και αποδεδειγμένους δικαστές με εμπειρία στο υψηλότερο επίπεδο.

Ο προεδρεύων δικαστής, ο αξιότιμος δικαστής Angelika Nussberger είναι Γερμανός καθηγητής νομικής που ήταν ο δικαστής για τη Γερμανία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από την 1η Ιανουαρίου 2011 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019· από το 2017 έως το 2019 ήταν Αντιπρόεδρος του Δικαστηρίου.

Ο αξιότιμος δικαστής Silvia Alejandra Fernández de Gurmendi είναι Αργεντινός δικηγόρος, διπλωμάτης και δικαστής. Υπήρξε δικαστής στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) από τις 20 Ιανουαρίου 2010 και Πρόεδρος του ΔΠΔ από τον Μάρτιο του 2015 έως τον Μάρτιο του 2018. Το 2020 εξελέγη Πρόεδρος της Συνέλευσης των Κρατών Μερών του Καταστατικού της Ρώμης του Διεθνούς Πλημμελειοδικείο για την εικοστή έως εικοστή δεύτερη συνεδριάσεις (2021-2023).

Και ο αξιότιμος δικαστής Elyakim Rubinstein, πρώην Αντιπρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ισραήλ. Ο καθηγητής Elyakim Rubinstein υπήρξε επίσης Ισραηλινός διπλωμάτης και επί μακρόν δημόσιος υπάλληλος, ο οποίος υπηρέτησε ως Γενικός Εισαγγελέας του Ισραήλ από το 1997 έως το 2004.

Μετά τις πολύωρες διαδικασίες του Διεθνής Παροδική Δίκη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Όπου η εισαγγελείς και υπερασπιστές παρουσίασαν στοιχεία, μάρτυρες και τα επιχειρήματά τους, οι δικαστές συζήτησαν και στη συνέχεια εξέδωσαν ομόφωνη απόφαση. Κάθε δικαστής παρουσίασε την απόφασή του και το σκεπτικό του:

Αξιότιμη δικαστή Angelika Nussberger:

«Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω εξηγώντας με λίγα λόγια γιατί αυτή η υπόθεση είναι τόσο σημαντική. Θέλω να επισημάνω πέντε πτυχές.

Πρώτον, η υπόθεση απεικονίζει τις καταστροφικές συνέπειες μιας ιδεολογίας όπου το άτομο και η αξιοπρέπεια και η μοίρα του/της δεν έχουν σημασία. Στη ναζιστική Γερμανία, το προπαγανδιστικό σύνθημα ήταν «Εσύ δεν είσαι τίποτα, οι άνθρωποι σου είναι τα πάντα». Η υπόθεση δείχνει σε ποια άκρα μπορεί να οδηγήσει μια τέτοια ιδεολογία. Δεν είναι μόνο στο παρελθόν, αλλά και στο παρόν που υπάρχουν τέτοιες ιδεολογίες, ακόμα κι αν η ναζιστική Γερμανία ήταν το πιο φρικιαστικό παράδειγμα. Γι’ αυτό το απαραβίαστο της αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπου θα πρέπει να είναι η αφετηρία όλων των νομικών εκτιμήσεων.

Δεύτερον, η υπόθεση καταδεικνύει την ποινική ευθύνη του λευκού γιακά, και πιο συγκεκριμένα, την ευθύνη των επιστημόνων. Δεν μπορούν να ενεργούν σε έναν πύργο από ελεφαντόδοντο και να προσποιούνται ότι δεν είναι υπεύθυνοι για τις συνέπειες της έρευνας, των θεωριών και των ευρημάτων τους.

Τρίτον, η μη δίωξη ενός ατόμου που έχει διαπράξει φρικτά εγκλήματα είναι μια αδικία τόσο οδυνηρά αισθητή ακόμη και από τις επόμενες γενιές, που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Ακόμα κι αν δεν μπορεί πλέον να αποδοθεί δικαιοσύνη, θα πρέπει να καταστεί σαφές τι θα έπρεπε να κάνει η δικαιοσύνη.

Τέταρτον, ακόμα κι αν ένα έγκλημα διαπράττεται από πολλούς και σε πολλές χώρες, εξακολουθεί να είναι έγκλημα.

Και πέμπτον, είναι αλήθεια ότι οι αξίες και οι πεποιθήσεις αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, υπάρχουν θεμελιώδεις αξίες όπως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το δικαίωμα στη ζωή και στη σωματική ακεραιότητα που δεν πρέπει ποτέ να τεθούν υπό αμφισβήτηση.

«Τώρα, επιτρέψτε μου να έρθω στην αξιολόγηση της υπόθεσης του κ. Rüdin με βάση το διεθνές ποινικό δίκαιο.

Η Δίωξη είναι «Ανθρωπότητα», άρα η υπόθεση δεν καθηλώνεται χρονικά και χωρικά. Αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας.

Η Εισαγγελία άσκησε τη δικογραφία σε βάρος του Κατηγορούμενου με το Καταστατικό της Ρώμης, Σύμφωνα με το Σύμβαση γενοκτονίας και σύμφωνα με το Καταστατικό του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης. Οι νόμοι αυτοί δεν υπήρχαν ακόμη τη στιγμή που –σύμφωνα με την Εισαγγελία– ο κατηγορούμενος διέπραξε τα εγκλήματά του, δηλαδή πριν από το 1945. Η αρχή του «nullum crimen sine lege» («κανένα έγκλημα χωρίς νόμο») μπορεί να θεωρηθεί ως μέρος των παγκοσμίως αναγνωρισμένων αρχών του δικαίου. Αλλά αυτή η αρχή επιτρέπει τη δίκη και την τιμωρία με βάση τις γενικές αρχές του δικαίου που αναγνωρίζονται από τα πολιτισμένα έθνη. Έτσι, το Καταστατικό της Ρώμης, η Σύμβαση για τη Γενοκτονία και το Καταστατικό του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης εφαρμόζονται στο βαθμό που αντικατοπτρίζουν γενικές αρχές δικαίου που ίσχυαν ήδη πριν από το 1945.

Το πρώτο έγκλημα για το οποίο κατηγορείται ο Κατηγορούμενος είναι η υποκίνηση εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας για φόνο, εξόντωση, βασανιστήρια και δίωξη εναντίον μιας αναγνωρίσιμης ομάδας ή συλλογικότητας, εδώ ατόμων με αναπηρίες. Έχει αποδειχθεί πειστικά από την Εισαγγελία ότι ο Κατηγορούμενος ενήργησε σκόπιμα –με βάση βαθιές πεποιθήσεις– υποστηρίζοντας την ευθανασία και το πρόγραμμα στείρωσης της ναζιστικής κυβέρνησης στα γραπτά του και στις ομιλίες και τις διακηρύξεις του. Υπήρχε μια άμεση αιτιώδης σύνδεση μεταξύ της έρευνας και των δημόσιων δηλώσεων του και της θέσπισης των προγραμμάτων που βασίζονται σε αυτές τις θεωρίες. Η ευθανασία και το πρόγραμμα στείρωσης περιλαμβάνουν τις εγκληματικές πράξεις δολοφονίας, εξόντωσης, βασανιστηρίων και δίωξης εναντίον μιας αναγνωρίσιμης ομάδας. Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι ο Κατηγορούμενος πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος σε σχέση με την υπ' αριθμόν ένα κατηγορία.

Το δεύτερο έγκλημα για το οποίο κατηγορείται ο Κατηγορούμενος είναι η υποκίνηση σε γενοκτονία. Σύμφωνα με τη Σύμβαση για τη Γενοκτονία καθώς και με το Καταστατικό της Ρώμης, η γενοκτονία πρέπει να διαπράττεται με σκοπό την καταστροφή, εν όλω ή εν μέρει, μιας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας. Ωστόσο, δεν σχετίζεται με άτομα με ειδικές ανάγκες. Επομένως, δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι πριν ή ακόμα και μετά το 1945 υπήρχε μια γενική αρχή δικαίου που αναγνωρίζεται από πολιτισμένα έθνη που προσδιορίζει τις πράξεις που διαπράττονται κατά των ατόμων με αναπηρία ως «γενοκτονία». Κατά συνέπεια, ο κατηγορούμενος δεν μπορεί να κριθεί ένοχος για υποκίνηση σε γενοκτονία και θα πρέπει να αθωωθεί με την κατηγορία νούμερο δύο.

Το τρίτο έγκλημα για το οποίο κατηγορείται ο Κατηγορούμενος είναι η υποκίνηση αλλά και η άμεση πρόκληση του εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας της στείρωσης. Η στείρωση πρέπει να θεωρείται πράξη βασανιστηρίων. Έτσι, ισχύουν και εδώ όσα ειπώθηκαν με την υπ' αριθμόν ένα χρέωση. Συνεπώς, θεωρώ ότι ο Κατηγορούμενος θα πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος και για την κατηγορία υπ' αριθμόν τρία.

Το τέταρτο έγκλημα είναι η ένταξη στην εγκληματική οργάνωση της Ένωσης Γερμανών Νευρολόγων και Ψυχιάτρων. Η οργάνωση αυτή ήταν, όπως έδειξε η Εισαγγελία, υπεύθυνη για την υλοποίηση του προγράμματος Ευθανασίας. Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι ο Κατηγορούμενος πρέπει επίσης να θεωρηθεί υπεύθυνος για την κατηγορία νούμερο τέσσερα.»

Αξιότιμη δικαστή Silvia Fernández de Gurmendi:

«Πριν δώσω την αξιολόγησή μου για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην υπόθεση που δικάζουμε εδώ, θα ήθελα να συγχαρώ όλα τα μέρη και τους συμμετέχοντες για τις παρουσιάσεις τους, όλοι έχετε συμβάλει σημαντικά στην καλύτερη κατανόηση των περιστάσεων και των ιδεών που κλιμακώθηκαν σε αποτρόπαιες πράξεις και τελικά οδήγησε στο Ολοκαύτωμα.

Έχοντας ακούσει προσεκτικά όλα τα επιχειρήματα, είμαι πεπεισμένος πέρα ​​από εύλογη αμφιβολία ότι ο κ. Ernst Rüdin είναι ένοχος για όλες τις κατηγορίες, εκτός από την κατηγορία της υποκίνησης σε γενοκτονία, για τους λόγους που θα αναπτύξω περαιτέρω.

Θα ήθελα να εστιάσω εν συντομία σε τρία κρίσιμα επιχειρήματα που προέβαλε η υπεράσπιση.

Πρώτον, σύμφωνα με την υπεράσπιση, ο Ernst Rüdin, ο οποίος πέθανε πριν από 70 χρόνια, δεν μπορεί να κριθεί μέσα από το πρίσμα των σημερινών νόμων και αξιών μας.

Πράγματι, η αρχή της νομιμότητας απαιτεί να κρίνουμε τον κ. Rüdin σύμφωνα με το νόμο και τις αξίες που ίσχυαν στο του ο χρόνος, όχι ο δικός μας.

Ωστόσο, με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας αναταραχής που προκλήθηκε από τις δολοφονίες όταν έγιναν γνωστές, είμαι πεπεισμένος ότι οι πράξεις του δεν ήταν ούτε νόμιμες ούτε αποδεκτές κατά τη στιγμή της διάπραξής τους.

Είναι αλήθεια ότι οι θεωρίες που υποστήριξε ο κατηγορούμενος δεν κινήθηκαν από τον ίδιο και υποστηρίχθηκαν επίσης σε πολλές άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου πολλές πολιτείες είχαν ψηφίσει νόμους για τη στείρωση.

Ωστόσο, η ενοχή του κ. Rüdin δεν βασίζεται μόνο στις θεωρίες που υποστήριξε αλλά, μάλλον, στις συγκεκριμένες ενέργειες που προώθησε για να διασφαλίσει την ακραία εφαρμογή τους. Αυτό ξεπέρασε πολύ την αναγκαστική στείρωση, με αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους και τελικά άνοιξε το δρόμο για το Ολοκαύτωμα.

Δεύτερο σύνολο επιχειρημάτων. Ο κατηγορούμενος δεν μπορεί να ευθύνεται για εγκληματικές πράξεις γιατί δεν κατείχε επίσημη θέση.

Ωστόσο, δεν μπορώ να συμφωνήσω με αυτό το επιχείρημα, το Δικαστήριο της Νυρεμβέργης καταδίκασε και καταδίκασε σε θάνατο Τζούλιους Στράιχερ, ιδιοκτήτης της εφημερίδας Ντερ Στούρμερ, για τη συμμετοχή του στη ναζιστική προπαγάνδα κατά των Εβραίων, αν και δεν κατείχε καμία διοικητική θέση ούτε έβλαψε κανέναν άμεσα.

Ο κ. Rüdin δεν ήταν επίσης μέλος του κρατικού μηχανισμού, αλλά άσκησε ηγεσία σε σχέση με ολόκληρο τον τομέα της Ψυχιατρικής και της Φυλετικής Υγιεινής. Η Εταιρεία Γερμανών Νευρολόγων και Ψυχιάτρων, της οποίας ηγήθηκε, έγινε η ίδια εγκληματική οργάνωση καθώς σχεδόν όλα τα μέλη και το διοικητικό συμβούλιο συμμετείχαν άμεσα στην εκτέλεση της αναγκαστικής στείρωσης και του λεγόμενου προγράμματος «ευθανασίας».

Τρίτη σειρά επιχειρημάτων. Η συμπεριφορά του κατηγορούμενου δεν χαρακτηρίζεται ως υποκίνηση σε γενοκτονία, επειδή οι «ανάπηροι» δεν είναι μία από τις ομάδες που περιλαμβάνονται στον ισχύοντα ορισμό της γενοκτονίας.

Πιστεύω ότι αυτό είναι σωστό, όπως έχει ήδη αναφερθεί εδώ από τον προεδρεύοντα δικαστή Nussberger. Μόνο οι επιθέσεις για την καταστροφή εθνικών, εθνοτικών, φυλετικών ή θρησκευτικών ομάδων μπορούν να συνιστούν γενοκτονία σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Με βάση και πάλι την αρχή της νομιμότητας, η επέκταση αυτού του νόμου δεν μπορεί να γίνει από δικαστές, αλλά θα απαιτούσε μεταρρύθμιση του Καταστατικού της Ρώμης. Επομένως, δεν ισχύει για την καθής.

Αξιότιμοι συμμετέχοντες, η σημερινή δίκη καταδεικνύει τον επικίνδυνο ολισθηρό δρόμο που ξεκινώντας από τις διακρίσεις, έστω και σε θεωρητική μορφή, μπορεί να κλιμακωθεί σε αποτρόπαια εγκλήματα. Πράγματι, η γενοκτονία δεν συμβαίνει εν μία νυκτί. Είναι το αποκορύφωμα μιας μακράς διαδικασίας, που μπορεί να ξεκινήσει με λόγια, μηνύματα μίσους ή, όπως στην προκειμένη περίπτωση, ψευδοεπιστημονικές θεωρίες που δικαιολογούν τις διακρίσεις μιας ομάδας.

Λαμβάνοντας υπόψη όσα μάθαμε σήμερα, εναπόκειται τώρα σε εσάς να εντοπίσετε τυχόν τρέχοντα κενά στο εθνικό ή διεθνές δίκαιο και να επιδιώξετε την προώθηση πρόσθετων προτύπων που μπορεί να είναι απαραίτητα για την πρόληψη και την αποτελεσματικότερη κύρωση κάθε μορφής προκατάληψης ή μισαλλοδοξίας».

Αξιότιμος δικαστής Elyakim Rubinstein:

«Είναι εκπληκτικό και απογοητευτικό το γεγονός ότι ο Ernst Rüdin γλίτωσε το κατηγορητήριο στη μεταναζιστική εποχή και μπόρεσε να δώσει τέλος στη ζωή του ειρηνικά. Πώς συνέβη? Η ανάγνωση των συγκλονιστικών στοιχείων θέτει αυτό το ερώτημα, πράγματι φωνάζει το ερώτημα.

Και δεν θα επαναλάβω τους νομικούς λόγους που έφεραν οι αξιότιμοι συνάδελφοί μου. ο Ολοκαύτωμα ήταν το μεγαλύτερο ναζιστικό έγκλημα. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κακή φυλετική ιδεολογία δεν απέφερε άλλους σάπιους καρπούς, που μπορεί να οδήγησαν στο Shoah, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως. Η ευθανασία και τα εγκλήματα που συνδέονται ξανά με αυτήν, συμπεριλαμβανομένων των αποδεικτικών στοιχείων για «την αναγκαστική στείρωση 400,000 ανθρώπων» και «τις συστηματικές δολοφονίες 300,000 ανθρώπινων όντων, συμπεριλαμβανομένων 10,000 παιδιών, που χαρακτηρίστηκαν «αδύναμα» ή ψυχικά άρρωστα ή ανάπηρα». αποτελούσε μέρος και εφαρμογή αυτής της θεωρίας, για την οποία ο κατηγορούμενος ήταν ιδιαίτερα υπεύθυνος. Δεν υπάρχει καμία πραγματική άρνηση, που να υποστηρίζεται από έγγραφα και ούτε καν από την ομιλία του κατηγορουμένου.

Και πέρα ​​από αυτό υπάρχει η ολισθηρή κλίση: αυτό που ξεκίνησε με την ευθανασία επιδεινώθηκε σε μια πολύ ευρύτερη σκοτεινή εικόνα – η συστηματική δολοφονία έξι εκατομμυρίων Εβραίων και πολλών άλλων: Ρομά (Τσιγγάνων) και άλλων ανθρώπινων ομάδων. Ειδικότερα σε μια εποχή ανανεωμένου αντισημιτισμού, είναι ιερό μας καθήκον να θυμόμαστε και να μην ξεχνάμε ποτέ. Και αυτή η εικονική δίκη είναι μια καλή υπενθύμιση ενάντια σε αυτές τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ο κατηγορούμενος υποστηρίζει σχετικά με την ευγονική και τη στείρωση ότι τέτοιες ενέργειες ήταν αποδεκτές σε διάφορες χώρες κατά τη διάρκεια της ναζιστικής περιόδου. Αφού μελέτησα τα στοιχεία, πιστεύω ότι αυτό είναι διαφορετικό στη θεωρία και στην πράξη. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα μεγάλο σχέδιο δολοφονίας, όποια «επιστημονική» συσκευασία και θεωρία χρησιμοποιήθηκε. Είναι πολύ δύσκολο, πράγματι απαράδεκτο, να το συγκρίνουμε με μια αμερικανική περίπτωση, αν και κακή και αινιγματική όπως π.χ. Μπακ εναντίον Μπελ. Στέκεται από μόνο του, όπως και στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ πράγματι συνέβησαν θλιβερές και εντελώς απαράδεκτες πράξεις, δεν εξελίχθηκε ποτέ σε μια «στρατηγική μαζικής δολοφονίας» εξόντωσης.

Συμφωνώ με τους δύο συναδέλφους μου και τις καλογραμμένες απόψεις τους. Το κύριο σημείο που διακρίνει τον Rüdin και την πολιτική του από άλλες χώρες και τους γιατρούς τους ήταν η μετάφραση της θεωρίας σε μαζική εφαρμογή, μια πορεία προς το Ολοκαύτωμα. Πράγματι, δεν είχε επίσημη θέση, αλλά είχε «έμμεση άμεση» εμπλοκή, εκπαιδεύοντας γιατρούς και άλλους να εφαρμόσουν τα εγκλήματα που οραματίστηκαν ο ίδιος και οι συνάδελφοί του στην Εταιρεία Γερμανών Νευρολόγων και Ψυχιάτρων, πολλοί από τους οποίους έκαναν το «πραγματικό» έργο. Και συμφωνώ ότι η συνθήκη γενοκτονίας, που ξεκίνησε από έναν Εβραίο πρόσφυγα από την Πολωνία, Ραφαήλ Λίμκιν, για νομικούς λόγους ερμηνείας του Καταστατικού της Ρώμης, δεν πρέπει να αποτελεί μέρος της πεποίθησης στα μάτια του ποινικού δικαίου που εμμένει στην αρχή της νομιμότητας.

Ανέφερα προηγουμένως, το θέμα αυτής της δίκης, και η ιστορία και η κακή επιρροή του Rüdin, αποτελούν ιδεολογικά και πρακτικά μέρος της ναζιστικής εποχής, η κορύφωση της οποίας ήταν το Ολοκαύτωμα.

Στη συγκεκριμένη υπόθεση Rüdin, οι Γερμανοί ήταν το μεγαλύτερο μέρος των θυμάτων. Το Shoah, φυσικά, αποτελούνταν κυρίως από εβραϊκά θύματα. Η ανθρωπότητα έκανε πολύ δρόμο από το 1945, τόσο στη διεθνή όσο και στην εσωτερική νομοθεσία των Συνθηκών και των Νόμων.

Και θα ήθελα να εκφράσω την ελπίδα και οι δύο συνάδελφοί μου στην πραγματικότητα, εκπροσωπούν [μέσω] τις προηγούμενες θέσεις τους ως δικαστές στη διεθνή προσπάθεια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για ποινικές καταδίκες δραστών. Θα ήθελα να εκφράσω την ελπίδα ότι εγκλήματα όπως του Rüdin δεν θα μπορούσαν να συμβούν σήμερα. Δυστυχώς, δεν είμαι σίγουρος. Υπάρχει η κακή ολισθηρή κλίση. ξεκινάς με ένα βήμα που μπορεί να φαίνεται αθώο, ακόμη και επιστημονικό. Καταλήγεις με εκατομμύρια ανθρώπους να εξοντωθούν.

Η άνοδος του αντισημιτισμού μάλλον των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι εμφανής. Θα πρέπει να καταπολεμηθεί με όλα τα νόμιμα μέσα – δημόσια, διπλωματικά και δικαστικά.

«Αυτή η δίκη δεν είναι για εκδίκηση, που είναι στην κατοχή του Θεού. Μπορούμε όμως να μιλάμε για θετική εκδίκηση. Νέες γενιές που αναδύθηκαν από τις στάχτες του Shoah, αυτές που επέζησαν που τώρα έχουν δισέγγονα και μερικοί από αυτούς είναι μέρος της ομάδας εδώ.

Τούτου λεχθέντος, εξακολουθώ να είμαι αισιόδοξος ότι οπουδήποτε υπάρχουν δράστες εγκλημάτων βάσει του διεθνούς δικαίου, θα υπάρχουν σήμερα προσπάθειες για την επιβολή του νόμου. Τα δικαστήρια θα αντέξουν την πρόκληση.

Τέλος, η ιδέα να διεξαχθεί αυτή η εικονική διαδικασία ήταν πράγματι σωστή. Τα εκπαιδευτικά οφέλη είναι πολύ σημαντικά και αυτονόητα. Όλοι πρέπει να εργαστούμε ενάντια σε ρατσιστικά φαινόμενα, ξένα ή εγχώρια, με βλέμμα στο μέλλον».