Η καθιέρωση εδαφικής κυριαρχίας για κάθε κράτος στον κόσμο είναι μια αναγκαιότητα, είναι από αυτή την άποψη ότι το Αζερμπαϊτζάν, ανακτώντας τον έλεγχο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ τον Σεπτέμβριο μετά από μια αστραπιαία επίθεση, μπορεί να υποστηρίξει ότι επιδίωκε να αποκαταστήσει την εδαφική του κυριαρχία που χάθηκε κατά τη διάρκεια την προηγούμενη σύγκρουση. Η ανακατάκτηση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια νόμιμη απάντηση στην απαράδεκτη κατάσταση του status quo που επικρατούσε στην περιοχή για πολλά χρόνια και ως εκδήλωση του διεθνούς δικαιώματος κάθε χώρας να εγγυηθεί την εδαφική της ακεραιότητα. Η περιφερειακή σταθεροποίηση είναι ουσιαστικό στοιχείο για το Αζερμπαϊτζάν. Η ανακατάκτηση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μια προσπάθεια αποκατάστασης της περιφερειακής ισορροπίας και να τεθεί τέλος σε μια επίμονη πηγή έντασης. Υπό αυτό το πρίσμα, το Αζερμπαϊτζάν θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι είναι απαραίτητη μια σκληρή στάση για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή.
Επιπρόσθετα, η πρόσφατη απόφαση του Αζερμπαϊτζάν να αρνηθεί τη συμμετοχή στις συνομιλίες εξομάλυνσης με την Αρμενία, που έχουν προγραμματιστεί να διεξαχθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Νοέμβριο, έχει εντείνει τις εντάσεις. Το Αζερμπαϊτζάν επικαλείται μια «μερική» θέση από την Ουάσιγκτον, υπογραμμίζοντας έτσι την πολυπλοκότητα των συμμαχιών στην περιοχή. Η άρνηση του Μπακού να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις είναι μια άμεση απάντηση στα γεγονότα της 19ης Σεπτεμβρίου, υποδηλώνοντας ότι η τρέχουσα κατάσταση απαιτεί απτή πρόοδο στην πορεία προς την ειρήνη για την αποκατάσταση της ομαλοποίησης των σχέσεων.
Αμερικανική απόκριση και κίνδυνοι απώλειας της διαμεσολάβησης
Η αντίδραση του συμβούλου εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ κ. O'Brien υπογραμμίζει τη σταθερή στάση των ΗΠΑ έναντι του Αζερμπαϊτζάν μετά τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου. Η ακύρωση των επισκέψεων υψηλού επιπέδου και η καταδίκη των ενεργειών του Μπακού υπογραμμίζουν την αποφασιστικότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να πιέσουν για συγκεκριμένη πρόοδο προς την ειρήνη. Ωστόσο, η απάντηση του Υπουργείου Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν, που υποδηλώνει ότι αυτή η μονομερής προσέγγιση θα μπορούσε να προκαλέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες να χάσουν τον ρόλο τους ως μεσολαβητής, υπογραμμίζει τους γεωπολιτικούς κινδύνους που ενυπάρχουν σε αυτήν την κατάσταση.
Συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πολλαπλά εμπόδια
Οι γύροι διαπραγματεύσεων μεταξύ του Αρμένιου πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν και του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ, με τη μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντικατοπτρίζουν την πολυπλοκότητα της κατάστασης. Ωστόσο, η άρνηση του Ιλχάμ Αλίεφ να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις στην Ισπανία επικαλούμενη τη μεροληπτική θέση της Γαλλίας εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα της ΕΕ να διαδραματίσει ουδέτερο διαμεσολαβητικό ρόλο. Η αρχικά προγραμματισμένη παρουσία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, συνοδευόμενος από τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς, υπογραμμίζει τη σημασία της ευρωπαϊκής διαμεσολάβησης.
Ανθρωπιστικές προκλήσεις και προοπτικές για μια ειρηνευτική συμφωνία
Η εδαφική σύγκρουση γύρω από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, οι μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και η φυγή περισσότερων από 100,000 Αρμενίων στην Αρμενία υπογραμμίζουν τις μεγάλες ανθρωπιστικές προκλήσεις που συνδέονται με τη σύγκρουση. Ο Νικόλ Πασινιάν, Πρωθυπουργός της Αρμενίας, επιβεβαιώνει την επιθυμία του Ερεβάν να υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία τους επόμενους μήνες, παρά τις τρέχουσες δυσκολίες. Οι ηγέτες των δύο πρώην σοβιετικών δημοκρατιών έθεσαν τη δυνατότητα μιας συνολικής ειρηνευτικής συμφωνίας μέχρι το τέλος του έτους, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την επίλυση των γεωπολιτικών εμποδίων και την προθυμία όλων των μερών να συμφωνήσουν. συμμετέχουν εποικοδομητικά στη διαδικασία διαπραγμάτευσης.
Προτεραιότητα στην Εθνική Κυριαρχία
Η στάση του Αζερμπαϊτζάν έναντι των διεθνών διαμεσολαβήσεων, συμπεριλαμβανομένης της δυσπιστίας απέναντι στη διαμεσολάβηση που εκλαμβάνεται ως «προκατειλημμένη» από τη Γαλλία, μπορεί να ερμηνευθεί ως προστασία της εθνικής κυριαρχίας. Αυτή η στάση μπορεί να αντανακλά την πεποίθηση ότι οι κρίσιμες αποφάσεις που σχετίζονται με την επίλυση συγκρούσεων πρέπει να λαμβάνονται ανεξάρτητα, διατηρώντας έτσι την εθνική αυτονομία και αποφεύγοντας τις επιβλαβείς εξωτερικές παρεμβάσεις.
Η βαθιά πολυπλοκότητα της σύγκρουσης μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας. Η δυναμική που διαδραματίζεται, που διαμορφώνεται από παθιασμένες εγχώριες αντιδράσεις, ποικίλες διεθνείς παρεμβάσεις και περίπλοκες περιφερειακές επιπτώσεις, δημιουργούν ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο. Οι ανθρωπιστικές προκλήσεις που προκύπτουν από τη σύγκρουση, όπως οι μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, υπογραμμίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της συντονισμένης δράσης.
Είναι σαφές ότι η διαμεσολάβηση σε αυτή την ευαίσθητη περιοχή πρέπει να προσαρμοστεί σε μια διαφοροποιημένη πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις βαθιές εθνικές ευαισθησίες, τις απαιτήσεις της διεθνούς διπλωματίας και τις κραυγαλέες ανθρωπιστικές επιταγές. Η αναζήτηση μιας διαρκούς επίλυσης απαιτεί μια λεπτή ισορροπία μεταξύ αυτών των διαφόρων παραγόντων, και τα εμπόδια στη διαμεσολάβηση υπογραμμίζουν την ανάγκη για μια στρατηγική και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγιση.
Τελικά, η αναζήτηση της ειρήνης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ απαιτεί ένα ολοκληρωμένο όραμα και την προθυμία όλων των εμπλεκόμενων μερών να υπερβούν τις διαφορές, να επιδείξουν ευελιξία και να συμμετάσχουν αποφασιστικά σε εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις. Το μέλλον της περιοχής θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των εγχώριων και διεθνών παραγόντων να πλοηγηθούν επιδέξια σε αυτές τις πολυπλοκότητες για να χαράξουν μια πορεία προς μια διαρκή και ειρηνική επίλυση.
