By Αγίου Αθανασίου Αλεξανδρείας
Κεφάλαιο 3
Έτσι (ο Αντώνιος) πέρασε περίπου είκοσι χρόνια, ασκούμενος. Και μετά, όταν πολλοί είχαν διακαή πόθο και ήθελαν να συναγωνιστούν τη ζωή του, και όταν κάποιοι γνωστοί του ήρθαν και του πίεσαν την πόρτα, τότε ο Αντώνιος βγήκε σαν από κάποιο ιερό, μυημένος στα μυστήρια της διδασκαλίας και θεόπνευστος. Και τότε για πρώτη φορά εμφανίστηκε από το οχυρό του σε αυτούς που έρχονταν κοντά του.
Και όταν τον είδαν, θαύμασαν που το σώμα του ήταν στην ίδια κατάσταση, που ούτε είχε παχυνθεί από την ακινησία, ούτε αδυνάτισε από τη νηστεία και τη μάχη με τους διαβόλους. Ήταν όπως τον ήξεραν πριν από το ερημητήριό του.
* * *
Και πολλούς από τους παρευρισκόμενους που υπέφεραν από σωματικές ασθένειες, ο Κύριος θεράπευσε μέσω αυτού. Και άλλους καθάρισε από τα πονηρά πνεύματα και έδωσε στον Αντώνιο το χάρισμα του λόγου. Και έτσι παρηγόρησε πολλούς που θρηνούσαν, και άλλους, που ήταν εχθρικοί, μετατράπηκε σε φίλους, επαναλαμβάνοντας σε όλους ότι δεν πρέπει να προτιμούν τίποτα στον κόσμο από την αγάπη του Χριστού.
Μιλώντας τους και συμβουλεύοντάς τους να θυμούνται τα μελλοντικά καλά πράγματα και την ανθρωπιά που μας έδειξε ο Θεός, που δεν λυπήθηκε τον δικό Του Υιό, αλλά Τον έδωσε για όλους μας, έπεισε πολλούς να δεχτούν τη μοναστική ζωή. Και έτσι, σταδιακά εμφανίστηκαν μοναστήρια στα βουνά και η έρημος κατοικήθηκε από μοναχούς που άφησαν την προσωπική τους ζωή και υπέγραψαν να ζήσουν στον παράδεισο.
* * *
Μια μέρα, όταν όλοι οι μοναχοί ήρθαν κοντά του και ήθελαν να ακούσουν μια λέξη από αυτόν, τους είπε στην κοπτική γλώσσα τα εξής: «Οι Αγίες Γραφές αρκούν για να μας διδάξουν τα πάντα. Καλό όμως είναι να ενθαρρύνουμε ο ένας τον άλλον στην πίστη και να δυναμώνουμε με τον λόγο. Εσείς σαν παιδιά, ελάτε να μου πείτε σαν πατέρας αυτά που ξέρετε. Και εγώ, όντας μεγαλύτερος από εσάς, θα μοιραστώ μαζί σας ό,τι ξέρω και έχω αποκτήσει από την εμπειρία».
* * *
«Πάνω απ' όλα, η πρώτη φροντίδα όλων σας πρέπει να είναι: όταν ξεκινάτε, να μην χαλαρώνετε και να μην αποθαρρύνεστε στους κόπους σας. Και μη λες: «Γεράσαμε στην ασκητική». Αλλά μάλλον κάθε μέρα αυξάνεις το ζήλο σου όλο και περισσότερο, σαν να ξεκινάς για πρώτη φορά. Γιατί η ζωή όλων των ανθρώπων είναι πολύ μικρή σε σύγκριση με τους επόμενους αιώνες. Έτσι, όλη μας η ζωή δεν είναι τίποτα σε σύγκριση με την αιώνια ζωή».
«Και κάθε πράγμα στον κόσμο πωλείται για ό,τι αξίζει, και όλοι ανταλλάσσουν το όμοιο με το ίδιο. Αλλά η υπόσχεση της αιώνιας ζωής αγοράζεται για ένα μικρό πράγμα. Γιατί τα βάσανα αυτής της εποχής δεν είναι ίσα με τη δόξα που θα μας αποκαλυφθεί στο μέλλον».
* * *
«Είναι καλό να σκεφτόμαστε τα λόγια του αποστόλου που είπε: «Πεθαίνω κάθε μέρα». Γιατί αν ζούμε κι εμείς σαν να πεθαίνουμε κάθε μέρα, τότε δεν θα αμαρτήσουμε. Αυτές οι λέξεις σημαίνουν: να ξυπνάμε κάθε μέρα, να σκεφτόμαστε ότι δεν θα ζήσουμε για να δούμε το βράδυ. Και πάλι όταν ετοιμαστούμε για ύπνο, ας σκεφτούμε ότι δεν θα ξυπνήσουμε. Γιατί η φύση της ζωής μας είναι άγνωστη και καθοδηγείται από την Πρόνοια».
«Όταν έχουμε αυτή τη νοοτροπία και ζούμε έτσι κάθε μέρα, δεν θα αμαρτήσουμε, ούτε θα έχουμε επιθυμία για το κακό, ούτε θα θυμώνουμε με κανέναν, ούτε θα αποθηκεύουμε θησαυρούς στη γη. Αλλά αν περιμένουμε να πεθαίνουμε κάθε μέρα, θα είμαστε άυλοι και θα συγχωρούμε σε όλους τα πάντα. Και δεν θα διατηρήσουμε καθόλου την ακάθαρτη ευχαρίστηση, αλλά θα απομακρυνθούμε από αυτήν όταν μας περάσει, πολεμώντας πάντα και έχοντας κατά νου την ημέρα της φοβερής κρίσης.
«Κι έτσι, ξεκινώντας και βαδίζοντας το μονοπάτι του ευεργέτη, ας προσπαθήσουμε περισσότερο για να φτάσουμε σε αυτό που είναι μπροστά. Και ας μη γυρίσει κανείς πίσω όπως η γυναίκα του Λωτ. Διότι ο Κύριος είπε επίσης: «Κανείς που έβαλε το χέρι του στο άροτρο και γυρίζει πίσω δεν είναι κατάλληλος για τη βασιλεία των ουρανών».
«Μη φοβάσαι όταν ακούς για την αρετή και μην εκπλήσσεσαι για τον λόγο. Γιατί δεν είναι μακριά μας και δεν δημιουργείται έξω από εμάς. Η δουλειά είναι μέσα μας και είναι εύκολο να γίνει αν το επιθυμούμε. Οι Έλληνες εγκαταλείπουν την πατρίδα τους και διασχίζουν τις θάλασσες για να μάθουν επιστήμες. Δεν χρειάζεται όμως να εγκαταλείψουμε την πατρίδα μας για χάρη της βασιλείας των ουρανών, ούτε να περάσουμε τη θάλασσα για χάρη του ευεργέτη. Γιατί ο Κύριος μας είπε από την αρχή: «Η βασιλεία των ουρανών είναι μέσα σας». Άρα η αρετή χρειάζεται μόνο την επιθυμία μας ».
* * *
Κι έτσι, σε εκείνα τα βουνά υπήρχαν μοναστήρια σε μορφή σκηνών, γεμάτα θεϊκές χορωδίες, που τραγουδούσαν, διάβαζαν, νήστευαν, προσεύχονταν με εύθυμη καρδιά με ελπίδα για το μέλλον και εργάζονταν για να δίνουν ελεημοσύνη. Είχαν επίσης αγάπη και συμφωνία μεταξύ τους. Και πράγματι, μπορούσε να φανεί ότι αυτή είναι μια ξεχωριστή χώρα ευσέβειας προς τον Θεό και δικαιοσύνης για τους ανθρώπους.
Γιατί δεν υπήρχαν άδικοι και αδικημένοι, κανένα παράπονο από τελώνη, αλλά μια συγκέντρωση ασκητών και μια σκέψη για αρετή για όλους. Γι' αυτό, όταν κάποιος είδε ξανά τα μοναστήρια και αυτή την τόσο καλή τάξη μοναχών, αναφώνησε και είπε: «Τι όμορφες που είναι οι σκηνές σου, Ιακώβ, οι κατοικίες σου, Ισραήλ! Σαν σκιερές κοιλάδες και σαν κήποι γύρω από ένα ποτάμι! Και σαν αλόη, που φύτεψε ο Κύριος στη γη, και σαν κέδρους κοντά στα νερά!» (Αριθμ. 24:5-6).
Κεφάλαιο 4
Μετά από αυτό, η Εκκλησία επιτέθηκε στον διωγμό που έγινε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μαξιμίνου (εμπ. Μαξιμίνος Ντάγια, σημ. εκδ.). Και όταν έφεραν τους αγίους μάρτυρες στην Αλεξάνδρεια, τους ακολούθησε και ο Αντώνιος, βγαίνοντας από το μοναστήρι και λέγοντας: «Πάμε να πολεμήσουμε, γιατί μας καλούν, ή ας δούμε τους αγωνιστές οι ίδιοι». Και είχε μεγάλη επιθυμία να γίνει μάρτυρας και μάρτυρας ταυτόχρονα. Και μη θέλοντας να παραδοθεί, υπηρετούσε τους εξομολογητές στα ορυχεία και στις φυλακές. Μεγάλος ήταν ο ζήλος του να ενθαρρύνει τους λεγόμενους αγωνιστές στην αυλή σε ετοιμότητα για θυσία, να υποδέχονται τους μάρτυρες και να τους συνοδεύουν μέχρι να πεθάνουν.
* * *
Και ο δικαστής, βλέποντας την αφοβία του και των συντρόφων του, καθώς και τον ζήλο τους, διέταξε να μην εμφανιστεί κανένας από τους μοναχούς στο δικαστήριο, ούτε να μείνει καθόλου στην πόλη. Τότε όλοι οι φίλοι του αποφάσισαν να κρυφτούν εκείνη τη μέρα. Αλλά ο Αντώνιος ενοχλήθηκε τόσο λίγο από αυτό που έπλυνε ακόμη και το ρούχο του, και την επόμενη μέρα στάθηκε πρώτος, δείχνοντας τον εαυτό του στον κυβερνήτη με όλη του την αξιοπρέπεια. Όλοι έμειναν κατάπληκτοι μ' αυτό και το είδε και ο κυβερνήτης, όταν περνούσε με το απόσπασμα των στρατιωτών του. Ο Αντώνιος έμεινε ακίνητος και ατρόμητος, επιδεικνύοντας τη χριστιανική μας ανδρεία. Γιατί ήθελε να γίνει και ο ίδιος μάρτυρας και μάρτυρας, όπως είπαμε παραπάνω.
* * *
Επειδή όμως δεν μπορούσε να γίνει μάρτυρας, έμοιαζε με άνθρωπο που θρηνούσε γι' αυτό. Όμως ο Θεός τον φύλαξε προς όφελος ημών και των άλλων, ώστε στην ασκητική που είχε μάθει ο ίδιος από τις γραφές, να γίνει δάσκαλος πολλών. Γιατί και μόνο βλέποντας τη συμπεριφορά του πολλοί προσπάθησαν να γίνουν μιμητές του τρόπου ζωής του. Και όταν τελικά ο διωγμός σταμάτησε και ο μακαριστός επίσκοπος Πέτρος μαρτύρησε (το 311 – σημ. έκδ.), τότε έφυγε από την πόλη και αποσύρθηκε ξανά στο μοναστήρι. Εκεί, ως γνωστόν, ο Αντώνιος επιδόθηκε σε μια μεγάλη και ακόμη πιο λιτή ασκητική.
* * *
Κι έτσι, αφού αποσύρθηκε στην απομόνωση, και κάνοντάς του καθήκον να περάσει λίγο χρόνο με τέτοιο τρόπο ώστε να μην εμφανιστεί ενώπιον του λαού, ούτε να δεχτεί κανέναν, ήρθε κοντά του ένας στρατηγός ονόματι Μαρτινιανός, ο οποίος διατάραξε την ηρεμία του. Αυτός ο πολέμαρχος είχε μια κόρη που βασανιζόταν από κακά πνεύματα. Και καθώς περίμενε πολλή ώρα στην πόρτα και παρακαλούσε τον Αντώνη να βγει να προσευχηθεί στον Θεό για το παιδί του, ο Αντώνιος δεν άφησε να ανοίξει η πόρτα, αλλά κοίταξε από ψηλά και είπε: «Φίλε, γιατί μου δίνεις τέτοιος πονοκέφαλος με τα κλάματα σου; Είμαι ένας άνθρωπος σαν εσένα. Αν όμως πιστεύεις στον Χριστό, τον οποίο υπηρετώ, πήγαινε να προσευχηθείς, και όπως πιστεύεις, έτσι θα γίνει». Και ο Μαρτινιανός, πιστεύοντας αμέσως και στρεφόμενος στον Χριστό για βοήθεια, έφυγε και η κόρη του καθαρίστηκε από το κακό πνεύμα.
Και πολλά άλλα θαυμαστά έργα έγιναν μέσω αυτού από τον Κύριο, ο οποίος λέει: «Ζητήστε και θα σας δοθεί!» (Ματ. 7:7). Έτσι, χωρίς να ανοίξει την πόρτα, πολλοί από τους πάσχοντες, απλώς καθισμένοι μπροστά στην κατοικία του, άσκησαν πίστη, προσευχήθηκαν θερμά και θεραπεύτηκαν.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Επειδή όμως είδε τον εαυτό του να ταράζεται από πολλούς και δεν τον άφησαν να ζήσει σε ερημητήριο, όπως ήθελε σύμφωνα με τη δική του κατανόηση, και επειδή φοβόταν μήπως γίνει περήφανος για τα έργα που έκανε ο Κύριος μέσω αυτού, ή κάποιος άλλος θα σκεφτόταν κάτι τέτοιο για εκείνον, αποφάσισε και ξεκίνησε να πάει στην Άνω Θηβαΐδα στους ανθρώπους που δεν τον γνώριζαν. Και αφού πήρε ψωμί από τα αδέρφια, κάθισε στην όχθη του ποταμού Νείλου και παρακολουθούσε μήπως περνούσε πλοίο για να επιβιβαστεί και να πάει μαζί του.
Ενώ σκεφτόταν έτσι, του ακούστηκε μια φωνή από ψηλά: «Αντώνιο, πού πας και γιατί;». Και αυτός, ακούγοντας τη φωνή, δεν ντράπηκε, γιατί είχε συνηθίσει να τον λένε έτσι, και απάντησε με τα λόγια: «Επειδή τα πλήθη δεν με αφήνουν ήσυχο, γι' αυτό θέλω να πάω στην Άνω Θηβαΐδα λόγω των πολλών πονοκεφάλων. που έχω προκαλέσει από τους ανθρώπους εδώ, και ειδικά επειδή μου ζητούν πράγματα που είναι πέρα από τις δυνάμεις μου». Και η φωνή του είπε: «Αν θέλεις να έχεις πραγματική ειρήνη, πήγαινε τώρα πιο βαθιά στην έρημο».
Και όταν ο Αντώνιος ρώτησε: «Μα ποιος θα μου δείξει το δρόμο, γιατί δεν τον ξέρω;», η φωνή τον κατευθύνει αμέσως σε κάποιους Άραβες (οι Κόπτες, απόγονοι των αρχαίων Αιγυπτίων, διακρίνονται από τους Άραβες και από την ιστορία τους και από την κουλτούρα τους, σημ. εκδ.), που απλώς ετοιμάζονταν να ταξιδέψουν με αυτόν τον τρόπο. Πηγαίνοντας και πλησιάζοντας τους, ο Αντώνιος τους ζήτησε να πάνε μαζί τους στην έρημο. Και αυτοί, σαν κατά διαταγή πρόνοιας, τον δέχτηκαν ευνοϊκά. Ταξίδεψε μαζί τους τρεις μέρες και τρεις νύχτες μέχρι που έφτασε σε ένα πολύ ψηλό βουνό. Καθαρά νερά, γλυκά και πολύ κρύα, ξεπήδησαν κάτω από το βουνό. Και έξω υπήρχε ένα επίπεδο χωράφι με λίγους φοίνικες που καρποφόρησαν χωρίς ανθρώπινη φροντίδα.
* * *
Ο Αντώνης, που έφερε ο Θεός, αγάπησε το μέρος. Γιατί αυτό ήταν το ίδιο μέρος που του είχε δείξει Αυτός που του μίλησε στις όχθες του ποταμού. Και στην αρχή, έχοντας λάβει ψωμί από τους συντρόφους του, έμεινε μόνος του στο βουνό, χωρίς κανέναν μαζί του. Γιατί τελικά έφτασε στο μέρος που αναγνώρισε ως δικό του σπίτι. Και οι ίδιοι οι Άραβες, αφού είδαν τον ζήλο του Αντώνιου, πέρασαν επίτηδες από αυτόν τον δρόμο και του έφεραν ψωμί με χαρά. Είχε όμως και ένα πενιχρό αλλά φτηνό φαγητό από τους χουρμαδιές. Αντίστοιχα, όταν τα αδέρφια έμαθαν για τον τόπο, σαν παιδιά που θυμούνται τον πατέρα τους, φρόντισαν να του στείλουν φαγητό.
Όταν όμως ο Αντώνιος κατάλαβε ότι κάποιοι εκεί ταλαιπωρούνταν και μοχθούν γι' αυτό το ψωμί, λυπήθηκε τους μοναχούς, σκέφτηκε και ζήτησε από μερικούς από αυτούς που ήρθαν κοντά του να του φέρουν μια τσάπα και ένα τσεκούρι και λίγο σιτάρι. Και όταν του έφεραν όλα αυτά, γύρισε τη γη γύρω από το βουνό, βρήκε ένα πολύ μικρό μέρος κατάλληλο για το σκοπό και άρχισε να το καλλιεργεί. Και επειδή είχε αρκετό νερό για πότισμα, έσπειρε το σιτάρι. Και αυτό το έκανε κάθε χρόνο, βγάζοντας τα προς το ζην από αυτό. Χαιρόταν που έτσι δεν θα κούραζε κανέναν και που σε όλα πρόσεχε να μην επιβαρύνει τους άλλους. Μετά από αυτό όμως, βλέποντας ότι κάποιοι έρχονταν ακόμα κοντά του, φύτεψε και λίγο σπαθί, για να έχει ο επισκέπτης μια μικρή ανακούφιση στις προσπάθειές του από το δύσκολο ταξίδι.
* * *
Στην αρχή όμως, τα ζώα από την έρημο, που έρχονταν να πιουν νερό, συχνά κατέστρεφαν τις καλλιεργημένες και σπαρμένες καλλιέργειές του. Ο Αντώνιος έπιασε πειθήνια ένα από τα θηρία και είπε σε όλους: «Γιατί με βλάπτετε όταν δεν σας κάνω κακό; Φύγε και στο όνομα του Θεού μην πλησιάσεις αυτά τα μέρη!». Και από εκείνη την ώρα, σαν να τρόμαξαν από την εντολή, δεν πλησίασαν πια τον τόπο.
Έτσι έζησε μόνος του στο εσωτερικό του βουνού, αφιερώνοντας τον ελεύθερο χρόνο του στην προσευχή και την πνευματική άσκηση. Και τα αδέρφια που τον υπηρέτησαν του ζήτησαν: να έρχεται κάθε μήνα, να του φέρνει ελιές, φακές και λάδι από ξύλο. Γιατί ήταν ήδη γέρος.
* * *
Κάποτε ζήτησε από τους μοναχούς να κατέβει κοντά τους και να τους επισκεφτεί για λίγο, ταξίδεψε με τους μοναχούς που ήρθαν να τον συναντήσουν και φόρτωσαν ψωμί και νερό σε μια καμήλα. Αλλά αυτή η έρημος ήταν εντελώς άνυδρη, και δεν υπήρχε καθόλου νερό να πιει, παρά μόνο σε εκείνο το βουνό όπου ήταν η κατοικία του. Και επειδή δεν υπήρχε νερό στο δρόμο τους, και έκανε πολύ ζέστη, κινδύνευσαν όλοι να εκτεθούν σε κίνδυνο. Αφού λοιπόν γύρισαν πολλά μέρη και δεν βρήκαν νερό, δεν μπορούσαν να προχωρήσουν περισσότερο και ξάπλωσαν στο έδαφος. Και άφησαν την καμήλα να φύγει, απελπισμένοι για τον εαυτό τους.
* * *
Όμως, ο γέροντας, βλέποντας τους πάντες να κινδυνεύουν, στεναχωρήθηκε βαθιά και μέσα στη θλίψη του απομακρύνθηκε λίγο από αυτούς. Εκεί γονάτισε, σταύρωσε τα χέρια του και άρχισε να προσεύχεται. Και αμέσως ο Κύριος έκανε να αναβλύσει νερό από εκεί που είχε σταθεί για να προσευχηθεί. Έτσι, αφού ήπιαν, ξαναζωντάνεψαν. Και αφού γέμισαν τις στάμνες τους, αναζήτησαν την καμήλα και τη βρήκαν. Έτυχε το σχοινί να τυλιχτεί γύρω από μια πέτρα και να κολλήσει σε εκείνο το μέρος. Ύστερα την πήραν και την πότισαν, της έβαλαν τις στάμνες και πέρασαν την υπόλοιπη διαδρομή αλώβητη.
* * *
Και όταν έφτασε στα έξω μοναστήρια, όλοι τον κοίταξαν και τον χαιρετούσαν σαν πατέρα. Και αυτός, σαν να είχε φέρει κάποια προμήθεια από το δάσος, τους χαιρέτησε με θερμά λόγια, όπως χαιρετίζονται οι καλεσμένοι, και τους ανταπέδωσε με βοήθεια. Και πάλι υπήρχε χαρά στο βουνό και ανταγωνισμός για πρόοδο και ενθάρρυνση στην κοινή πίστη. Επιπλέον, χαιρόταν και αυτός, βλέποντας αφενός τον ζήλο των μοναχών, αφετέρου την αδερφή του, που ήταν γερασμένη στην παρθενία και ήταν αρχηγός άλλων παρθένων.
Μετά από λίγες μέρες ξαναπήγε στο βουνό. Και τότε του ήρθαν πολλοί. Ακόμα και κάποιοι που ήταν άρρωστοι τόλμησαν να σκαρφαλώσουν. Και σε όλους τους μοναχούς που ερχόντουσαν κοντά του έδινε συνεχώς αυτή τη συμβουλή: Να πιστεύουν στον Κύριο και να Τον αγαπούν, να προσέχουν από ακάθαρτους λογισμούς και σαρκικές απολαύσεις, να αποφεύγουν τις άσκοπες κουβέντες και να προσεύχονται ακατάπαυστα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ XNUMX
Και στην πίστη του ήταν επιμελής και απολύτως άξιος θαυμασμού. Διότι ποτέ δεν επικοινώνησε ούτε με τους σχισματικούς, οπαδούς του Μελετίου, γιατί γνώριζε από την αρχή την κακία και την αποστασία τους, ούτε μίλησε φιλικά με τους Μανιχαίους ή με άλλους αιρετικούς, παρά μόνο για να τους διδάξει, σκεπτόμενοι και δηλώνοντας ότι η φιλία και η επικοινωνία μαζί τους είναι κακό και καταστροφή για την ψυχή. Έτσι και αποστρεφόταν την αίρεση των Αρειανών και διέταξε όλους να μην τους πλησιάσουν, ούτε να αποδεχτούν την ψεύτικη διδασκαλία τους. Και όταν κάποτε ήρθαν κοντά του μερικοί από τους παράφρονες Αρειανούς, αφού τους δοκίμασε και διαπίστωσε ότι ήταν πονηροί άνθρωποι, τους έδιωξε από το βουνό, λέγοντας ότι τα λόγια και οι σκέψεις τους ήταν χειρότερα από το δηλητήριο του φιδιού.
* * *
Και όταν κάποτε οι Αρειανοί δήλωναν ψευδώς ότι σκέφτεται το ίδιο με αυτούς, τότε αγανάκτησε και θύμωσε πολύ. Τότε κατέβηκε από το βουνό, γιατί τον κάλεσαν οι επίσκοποι και όλοι οι αδελφοί. Και όταν μπήκε στην Αλεξάνδρεια, καταδίκασε τους Αρειανούς μπροστά σε όλους, λέγοντας ότι αυτή ήταν η τελευταία αίρεση και ο πρόδρομος του Αντίχριστου. Και δίδαξε στους ανθρώπους ότι ο Υιός του Θεού δεν είναι δημιούργημα, αλλά ότι είναι Λόγος και Σοφία και είναι από την ουσία του Πατέρα.
Και όλοι χάρηκαν όταν άκουσαν έναν τέτοιο άνθρωπο να καταριέται την αίρεση κατά του Χριστού. Και οι άνθρωποι της πόλης μαζεύτηκαν για να δουν τον Αντώνιο. Οι ειδωλολάτρες Έλληνες και οι ίδιοι οι λεγόμενοι ιερείς τους, ήρθαν στην εκκλησία λέγοντας: «Θέλουμε να δούμε τον άνθρωπο του Θεού». Γιατί όλοι έτσι του είπαν. Και επειδή και εκεί ο Κύριος καθάρισε πολλούς από τα πονηρά πνεύματα μέσω αυτού και θεράπευσε όσους ήταν παράφρονες. Και πολλοί, ακόμη και ειδωλολάτρες, ήθελαν μόνο να αγγίξουν τον γέροντα, γιατί πίστευαν ότι θα ωφεληθούν από αυτό. Και πράγματι εκείνες τις λίγες μέρες έγιναν Χριστιανοί τόσοι άνθρωποι όσο δεν είχε δει σχεδόν κανέναν να γίνει έναν ολόκληρο χρόνο.
* * *
Και όταν άρχισε να επιστρέφει και τον συνοδεύσαμε, αφού φτάσαμε στην πύλη της πόλης, μια γυναίκα φώναξε πίσω μας: «Περίμενε, άνθρωπε του Θεού! Η κόρη μου βασανίζεται τρομερά από κακά πνεύματα. Περίμενε, σε παρακαλώ, για να μην πληγωθώ όταν τρέχω». Ακούγοντας αυτό, και παρακαλούμενος από εμάς, ο γέρος συμφώνησε και σταμάτησε. Και όταν πλησίασε η γυναίκα, η κοπέλα πετάχτηκε στο έδαφος, και αφού ο Αντώνιος προσευχήθηκε και ανέφερε το όνομα του Χριστού, η κοπέλα ξύπνησε θεραπευμένη, γιατί το ακάθαρτο πνεύμα την είχε εγκαταλείψει. Τότε η μητέρα ευλόγησε τον Θεό και όλοι ευχαριστούσαν. Και χάρηκε, πηγαίνοντας στο βουνό σαν στο σπίτι του.
Σημείωση: Αυτός ο βίος γράφτηκε από τον Άγιο Αθανάσιο τον Μέγα, Αρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του Αιδ. Αντωνίου του Μεγάλου († 17 Ιανουαρίου 356), δηλαδή το 357 μετά από παράκληση Δυτικών μοναχών από τη Γαλατία (π. Γαλλία) και την Ιταλία, όπου ο αρχιεπίσκοπος ήταν εξόριστος. Είναι η ακριβέστερη πρωτογενής πηγή για τη ζωή, τα κατορθώματα, τις αρετές και τα δημιουργήματα του Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου και έπαιξε εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην εγκαθίδρυση και άνθηση της μοναστικής ζωής τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση. Για παράδειγμα, ο Αυγουστίνος στις Εξομολογήσεις του κάνει λόγο για την ισχυρή επιρροή αυτής της ζωής στη μεταστροφή του και στη βελτίωση της πίστης και της ευσέβειας.
